Artyści z kręgu Cepelii - wystawa jubileuszowa
Od 27 listopada 2019 roku w Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży czynna jest wystawa „Artyści z kręgu Cepelii” została zorganizowana z okazji jubiluszu 70-lecia Cepelii. (obecnie Fundacja „Cepelia” Polska Sztuka i Rękodzieło). Ekspozycja ilustruje dwa główne nurty jej działalności: wspieranie twórczości ludowej, stereotypowo postrzegane jako podstawowa forma aktywności Cepelii i drugi – wspieranie rękodzieła artystycznego i rozmaitych form sztuki użytkowej. To dzięki Cepelii rozbudzone zostało, wychodzące poza wąski krąg miłośników, zainteresowanie nie tylko samą sztuką ludową, ale także różnymi postaciami rękodzieła.
Artyści z kręgu Cepelii - wystawa jubileuszowa 1
W części pierwszej wystawy pokazano prace twórców ludowych, rzeźby pięciu autorów, z którymi od lat współpracuje Cepelia, tradycyjną ceramikę siwą, wycinanki z dwóch wyróżniających się tą umiejętnością regionów: kurpiowskiego i łowickiego, a także tkaninę dwuosnowową, która jest jednym z ciekawszych przejawów polskiej sztuki ludowej. Wyroby tkackie to najbardziej rozpoznawalny i dostrzegany obszar działalności Cepelii. Estetyczna wrażliwość i potrzeba upiększenia wnętrza domów to nie tylko cecha charakterystyczna dla tradycji wiejskiej. Dlatego tak ważne w polskiej tradycji i kulturze są wyroby tkackie. Ilustrują to kilimy i gobeliny, które pokazano w części drugiej wystawy poświęconej artystom profesjonalnym. Należy zwrócić uwagę, że na wystawie prezentowany jest także kilim „Szałasy” Aleksandry Lewińskiej, który w 1963 roku zdobył nagrodę amerykańskiego instytutu projektantów wnętrz. Uwagę przykuwa także tkanina „Wiarusy” projektu profesora Stefana Gałkowskiego. Prezentowane są na wystawie tkaniny żakardowe Danuty Jaworskiej-Thomas, gobeliny Krystyny Wojtyny-Drouet i Piotra Grabowskiego. Udaną kontynuacją tego rodzaju sztuki przez artystów młodego pokolenia są gobeliny „Wróble” i „Baletnice” nagrodzone w konkursie „Tkanina wraca” ogłoszonym przez Cepelię w 2012 roku. Tkaninom artystycznym towarzyszą pojedyncze meble ze spółdzielni „Ład”, która wywarła wielki wpływ na polską sztukę użytkową.
Artyści z kręgu Cepelii - wystawa jubileuszowa 2
Wiek XX był złotym okresem polskiego wnętrzarstwa i wzornictwa. Potwierdza to dorobek Bronisława Wolanina, wybitnego projektanta, twórcy nowoczesnego stylu kamionki bolesławieckiej, pomysłodawcy kilkuset nowych kształtów i rodzajów form. Wyroby Spółdzielni Ceramika Artystyczna z Bolesławca znane są w świecie i cenione jako sztuka użytkowa najwyższej klasy. Pokazujemy znakomite rzeźby ceramiczne Marity Benke-Gajdy oraz ceramikę artystyczną artystki młodszego pokolenia – Marzeny Bigaj. Barwą i doskonałością techniczną zwraca uwagę malarstwo Małgorzaty Dudzińskiej-Kraskiewicz, warto dodać, że artystka studiowała również tkaninę u profesora Gałkowskiego. Rzeźby artysty Marka Brzozowskiego, od lat współpracującego z Cepelią, uzupełnia biżuteria stanowiąca istotny fragment jego twórczości. Swoje grafiki w technice akwaforty Marcelina Grabowska-Piątek z dużym sukcesem pokazywała na wielu wystawach organizowanych przez Cepelię. Na ekspozycji znajdują się także plakaty, m.in. autorstwa Waldemara Świerzego, Jana Młodożeńca, Ewy Salamon. To zaledwie ułamek cepeliowskiej kolekcji, bowiem znani graficy przez wiele lat tworzyli je dla Cepelii. Długa jest lista artystów – profesjonalnych plastyków – którzy współpracowali z Cepelią w okresie minionych dziesięcioleci. Lista obejmuje kilka tysięcy nazwisk twórców – artystów, pośród których byli i są wybitni profesorowie Akademii Sztuk Pięknych. Można zapewne powiedzieć, że ta współpraca była korzystna dla obu stron. Jest kilka szczególnych cech wyrobów, powstałych we współpracy profesjonalnych twórców ze środowiskiem cepeliowskim. Pokoleniowy przekaz wiedzy o wzorach i technice, o kolorystyce i swoistości regionalnej ,jest podstawą, osadzeniem w tradycji, w tym zaś zawiera się siła inspiracji i możliwość twórczych , artystycznych realizacji. Najistotniejszą cechą tego twórczego procesu jest bezpośredni kontakt artysty – projektanta z wykonawcą. Podkreślić należy, że tylko w cepeliowskiej strukturze organizacyjnej (dysponującej odpowiednim zapleczem technicznym i wykwalifikowanymi wykonawcami), było możliwe kształtowanie wzornictwa na każdym etapie realizacji. Nie sposób tego wszystkiego pokazać na jednej wystawie, jeśli Państwo oglądając wystawę odczuwają niedosyt, to oznacza, że Cepelia trwale zagościła w polskiej świadomości.
Anna Filipowicz-Mróz
Artyści z kręgu Cepelii - wystawa jubileuszowa 3