Zobacz Skarby Muzeum
Pamiątka z pielgrzymki
Pielgrzymka to podróż do miejsc świętych podejmowana z pobudek religijnych. Odbywana jest dla umocnienia wiary, odbycia pokuty, spełnienia ślubowania, uzyskania odpustu, z prośbą o spełnienie ważnych intencji lub w celach dziękczynnych za już otrzymane łaski. Może być indywidualna lub grupowa, najczęściej jest to podróż piesza, ale zawsze powinna być związana z pewnymi umartwieniami ze strony pątnika i jego głębokim religijnym zaangażowaniem.
W wiekach średnich pielgrzymowano najczęściej do Ziemi Świętej, Rzymu i Santiago de Compostela, zgodnie z tradycją droga rozpoczynała się i kończyła przy progu własnego domu. Wielki wpływ na pielgrzymkowy exodus miały wzorce zachowań rycerskich, które nakazywały czczenie, odwiedzanie i obronę miejsc świętych. O tym jak wielkim wysiłkiem była pielgrzymka niech świadczy fakt, że w niektórych państwach, wyrokiem sądu nakazywano przestępcom pieszą wędrówkę do miejsca świętego, najczęściej do Santiago de Compostela. Na przełomie XII i XIII wieku w związku z rozwojem kultu maryjnego bardziej powszechnymi stały się pielgrzymki do sanktuariów Matki Bożej.
Pielgrzymowanie związane było kiedyś ze składaniem różnorakich darów wotywnych w sanktuarium, do którego się wędrowało. Natomiast do domu pątnicy przynosili pamiątki związane z miejscem pielgrzymkowym. Przede wszystkim były to przedstawienia miejsca lub osoby świętej, najczęściej różnorakie obrazy i obrazki oraz figurki (wartość tych pamiątek była oczywiście zależna od statusu majątkowego pątnika), albo wręcz certyfikatów świadczących o odbyciu pielgrzymki. Wierzono, że te pamiątki - z racji swego pochodzenia i poświęcenia w świętym miejscu posiadały szczególną wartość religijną i same w sobie stawały się sacrum. Starannie przechowywane były elementem wyposażenia najbardziej paradnej części wnętrza mieszkalnego.
Elżbieta Piskorz-Branekova
Scenariusz wystawy: Elżbieta Piskorz-Branekova, oprawa plastyczna: Antoni Mieczkowski, komisarz wystawy: Wiesława Pawlak. Eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży, Skansenu Kurpiowskiego im. Adama Chętnika w Nowogrodzie, Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Podlaskiego w Białymstoku oraz osób prywatnych: Elżbiety Branekovej z Warszawy, Marty Cwalińskiej z Łomży, Wandy Dowlaszewicz z Ciechanowca, Jadwigi Gosk z Łomży, Katarzyny Mróz z Ostrołęki, Wiesława Rabendy z Zambrowa, Wojciecha Surawskiego z Łomży.
