Czy w Łomży warto rozmawiać o zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży?
Według Światowej Organizacji Zdrowia aż 10-20% dzieci i młodzieży na świecie ma problemy ze zdrowiem psychicznym. Łomża nie jest tu żadnym wyjątkiem, co potwierdzają rodzice, nauczyciele i specjaliści. Zatrważające są również lokalne statystyki prób samobójczych osób poniżej 18. roku życia - w ostatnich czterech latach było ich blisko 140. Dlatego potrzebne są długofalowe i zakrojone na szeroką skalę działania. W Łomży prowadzi je Stowarzyszenie Sapere Aude, tworząc z udziałem ekspertów „Program na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży”, realizując kampanię społeczną „Jaka jest przyczyna bólu głowy?” oraz inicjując liczne działania na rzecz poprawy kondycji psychicznej młodych mieszkańców miasta.
Stowarzyszenie Sapere Aude z Tomaszem Wróblewskim na czele już od dłuższego czasu podejmuje szereg działań i inicjatyw, mających zwrócić uwagę na problem zaburzeń psychicznych wśród dzieci i młodzieży w Łomży oraz ważkiej kwestii, jak skutecznie im przeciwdziałać. Znajduje to wyraz w stworzeniu „Inicjatywy uchwałodawczej na rzecz programu wsparcia dzieci i młodzieży w mieście Łomża!” oraz realizowaniu licznych działań informacyjno-edukacyjnych, skierowanych nie tylko do dzieci i młodzieży, ale również do rodziców, również potrzebujących psychologicznego wsparcia. Stowarzyszenie realizuje również z powodzeniem kampanię społeczną „Jaka jest przyczyna bólu głowy?”, obejmującą debaty, jak na przykład „Psychoedukacja jako forma promocji zdrowia dzieci i młodzieży w mieście Łomża!”, spotkania integracyjne, robocze i edukacyjne.
Do tego Sapere Aude zainicjowało kolejną akcję społeczną, realizowaną pod hasłem „Program na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży”, przygotowywany przez psychologów, terapeutów i pedagogów, mający poprawić kondycję psychiczną najmłodszych mieszkańców Łomży.
Kolejnym krokiem może być utworzenie Lokalnego Funduszu na rzecz Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży, działającego na zasadzie, że miasto tworzy fundusz w formie regrantingu, gdzie budżet w określonej wysokości jest rozdysponowywany przez realizujące okreslone projekty organizacje pozarządowe pomiędzy konkretne podmioty, jak mniejsze organizacje, grupy inicjatywne oraz placówki szkolne. Byłyby to, przede wszystkim, programy psychoedukacyjne, bezpłatne porady psychologiczne, działania prewencyjne oraz róznego rodzaju innowacje społeczne na rzecz poprawy w Łomży zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
– Mamy już sprecyzowane plany – zapowiada Tomasz Wróblewski. – Kondycja psychiczna dzieci i młodzieży budzi w ostatnich latach wiele zainteresowania, dlatego z taką uwagą pochylamy się nad tym ważkim tematem. Będziemy chcieli zaszczepić pytania odnośnie psychoedukacji w przestrzeni publicznej oraz stworzymy program na rzecz wsparcia emocjonalnego dzieci i młodzieży w Łomży. Chcemy zebrać co najmniej 300 podpisów, aby przygotować inicjatywę uchwałodawczą, która jesienią zostanie skierowana do Rady Miejskiej Łomży. Mam nadzieję, że radni poprą naszą inicjatywę, bo warto wygospodarować środki na takie działania.
Podsumowaniem tych działań będzie konferencja „Czy warto rozmawiać o zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży w mieście Łomża?”, łącząca pod egidą wspólnego działania ekspertów, członków zespołu opracowującego program wsparcia zdrowia psychicznego dla młodych mieszkańców miasta oraz rzecz jasna ich samych, jako najbardziej zainteresowanych.
Jak przybliża Tomasz Wróblewski podczas konferencji zostanie omówione znaczenie wczesnej interwencji oraz strategii zapobiegania problemom psychicznym wśród młodych ludzi. Podkreślona zostanie rola edukacji, wsparcia rodziny oraz dostępności usług psychologicznych. Nie zabraknie też głosu młodego pokolenia, ponieważ przedstawiciele młodzieży podzielą się swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami na temat wyzwań związanych ze zdrowiem psychicznym, mówiąc o tym, z czym się borykają, to jest o presji i zbyt dużych wymaganiach, stresie związanym z nauką, problemach związanych z emocjami oraz komunikacyjnymi. Z kolei członkowie Społecznego Zespołu ds. Wsparcia Emocjonalnego Dzieci i Młodzieży w Łomży przedstawią założenia programu wsparcia, który ma na celu poprawę dostępu do usług psychologicznych, edukację społeczeństwa oraz tworzenie bezpiecznych przestrzeni dla młodzieży.
Nie tylko zdrowie fizyczne, ale też psychiczne
Te działania podejmowane w Łomży podkreślają nie tylko ogromne znaczenie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, ale też konieczności zaistnienia jak najszerszego, otwartego dialogu na ten temat oraz potrzebę skutecznej współpracy różnych środowisk, co zapewni najmłodszym mieszkańcom miasta w tej kwestii odpowiednie wsparcie.
– Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży stanowi w Łomży kluczowy element ogólnego dobrostanu wspólnoty lokalnej – podkreśla Tomasz Wróblewski. – Wzrost problemów zdrowia psychicznego wśród młodych ludzi jest nie tylko kwestią indywidualną, ale również dotyczy całej społeczności, wpływając na jej rozwój i jakość życia. Rośnie liczba badań i artykułów dotyczących zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, co podkreśla znaczenie wczesnej interwencji oraz wsparcia w ich rozwoju emocjonalnym i psychologicznym. Zrozumienie i wdrożenie skutecznych strategii wsparcia oraz edukacji jest kluczowe dla poprawy sytuacji młodych ludzi i zapobiegania dalszym problemom zdrowotnym w przyszłości. Inwestowanie w zdrowie psychiczne dzieci to inwestycja w lepsze jutro całego społeczeństwa.
Tymczasem, według danych policyjnych, w roku ubiegłym odnotowano w Polsce 2139 prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia, z czego 146 zakończyło się śmiercią. Liczba takich prób wzrasta również w Łomży i w powiecie łomżyńskim - tym bardziej, już na jak najwcześniejszym etapie, trzeba wdrażać działania pomocowe i edukacyjne, wspierające młode pokolenie w radzeniu sobie z trudnościami, żeby nie dochodziło do ostateczności, czyli prób samobójczych. Jest z tym jednak problem, ponieważ dostęp do specjalistycznych usług zdrowia psychicznego jest utrudniony z powodu niedostatecznej liczby specjalistów, co jest szczególnie widoczne w mniejszych miejscowościach. A czas, zwłaszcza przy depresji, zaburzeniach lękowych czy rozwojowych, jest niezwykle ważny i nie może być tak, że dziecko czeka rok na wizytę u psychologa lub terapeuty. Kolejnym problemem jest brak świadomości i wiedzy na temat zdrowia psychicznego, co wynika z niedostatecznej edukacji szkolnej oraz Braki w systemie wsparcia w szkołach, z racji niewystarczającej liczby pedagogów i psychologów. Równie istotna jest stygmatyzacja problemów psychicznych oraz ignorowanie lub bagatelizowanie, problemów psychicznych. Kuleje również współpraca pomiędzy służbami lokalnymi, to jest szkołami, opieką zdrowotną i instytucjami lokalnymi, rodzice są pozbawieni jakichkolwiek programów wsparcia, nie wiedzą też, jak radzić sobie z problemami psychologicznymi swoich dzieci, a bywa też tak, że nie ma komunikacji na linii szkoła-rodzic w przypadku zdiagnozowania ich u dziecka. Niewystarczający jest również dostęp do nowoczesnych narzędzi diagnostycznych i terapeutycznych, kiedy aplikacje mobilne czy systemy monitorujące zdrowie psychiczne są w świecie coraz popularniejsze, ograniczony jest też dostęp do terapii online. W dodatku, nawet jeśli dziecko oraz jego rodzice uzyskają konieczną pomoc i wsparcie, to w sytuacji kryzysowej, jak choćby próba samobójcza czy przemoc domowa, wsparcie dla dzieci i młodzieży jest niedostateczne, z powodu braku długofalowych programów, które pomogłyby młodym ludziom i ich rodzinom wrócić do stabilności emocjonalnej. Doskwiera też niedobór programów edukacyjnych w zakresie zdrowia psychicznego dla rówieśników, a ich rola też mogłaby okazać się tu kluczowa.
– Te „Białe plamy” na poziomie lokalnym, jeśli chodzi o zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, obejmują brak zasobów, edukacji, wsparcia rodzin i szkoły oraz niedostateczną integrację działań lokalnych instytucji – podsumowuje Tomasz Wróblewski. – Aby rozwiązać te problemy, potrzebne są inwestycje w specjalistyczną kadrę, rozwój edukacji o zdrowiu psychicznym oraz programy profilaktyczne i interwencyjne, które będą dostępne dla wszystkich dzieci, niezależnie od miejsca zamieszkania. Współpraca lokalnych władz, instytucji edukacyjnych, organizacji pozarządowych oraz rodziców jest kluczowa w tworzeniu dla młodych ludzi bezpiecznego i wspierającego ich środowiska.
Projekt pn. Inicjatywa uchwałodawcza na rzecz programu wsparcia dzieci i młodzieży w mieście Łomża! został dofinansowany ze środków pochodzących z Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
tekst płatny
