Ochrona przyrody przyniesie rolnikom konkretne korzyści
Dochód małych gospodarstw rolnych na obszarach cennych przyrodniczo może wzrosnąć nawet pięciokrotnie - wynika z najnowszego raportu WWF Polska „Perspektywy wdrażania programów rolnośrodowiskowych w Polsce” przygotowanego przez niezależnych ekspertów.
Raport WWF Polska przedstawia możliwości, jakie stworzy wdrażanie programów rolnośrodowiskowych w naszym kraju. Największą szansę na zwiększenie swojego dochodu mają małe gospodarstwa. Jednak i dla dużych gospodarstw szanse na poprawę sytuacji ekonomicznej są spore, pod warunkiem, że ich właściciele nie dopuszczą do intensyfikacji rolnictwa. Ci, którzy nie spełniają jeszcze standardów dobrej praktyki rolniczej będą musieli ponieść koszty związane z adaptacją gospodarstw do tych norm prawa. Ale i tak ze względu na swoje położenie w miejscach wrażliwych przyrodniczo mają szansę na ponad czterokrotny wzrost dochodu w stosunku do rolników, których gospodarstwa nie są położone na takich obszarach.
Program rolnośrodowiskowy jest częścią tzw. Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), który będzie realizowany w latach 2004-2006. Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich jest programem pomocowym, finansowanym w 80% przez UE, a w 20% przez budżet Polski. Podstawowym celem programu rolnośrodowiskowego jest zachęcenie do kontynuacji, bądź podejmowania praktyk rolniczych prowadzących do ekologizacji produkcji rolniczej.
Dla rolników istotne może okazać się to, że udział w działaniach PROW nie wymaga współfinansowania z ich strony, a jedynie podjęcia się dobrowolnych zobowiązań na rzecz odpowiedniego gospodarowania na swojej ziemi. Do zadań tych zalicza się m.in.: zachowanie różnorodności biologicznej siedlisk półnaturalnych, zachowanie starych ras zwierząt hodowlanych, jak również promocję produkcji rolniczej przyjaznej dla środowiska.
„Ocena stanu aktualnego pokazuje, że do terenów, na których programy rolnośrodowiskowe będą wdrażane, należałoby po odpowiedniej waloryzacji przyrodniczej włączyć nowe obszary. Jak dotąd programy obejmują bowiem tylko 5% powierzchni każdego województwa oraz cztery obszary o szczególnych walorach przyrodniczych dla całej Polski” - zauważa Przemysław Nawrocki, Dyrektor ds. Ochrony Przyrody w WWF, międzynarodowej organizacji zajmującej się ochroną przyrody.
Programy rolnośrodowiskowe są jednym z instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej, którym Polska została objęta z dniem wstąpienia do Unii Europejskiej. Stopień przygotowania społeczności wiejskich w tym zakresie jest nadal słaby. Szkolenia dla rolników z Doliny Biebrzy, przeprowadzone przez WWF, dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych Królestwa Norwegii, pokazały jak ważna jest pomoc, aby zaktywizować rolników i przekonać ich do nowych form płatności.
„Jednym z warunków powodzenia programów rolnośrodowiskowych w Polsce będzie dobrze przygotowana kadra doradcza” - podkreśla Inga Kołomyjska z WWF Polska. „Musi ona ściśle współpracować z rolnikami zamierzającymi ubiegać się o płatności z tytułu programów. Pomoże to określić niezbędne zabiegi rolne, zapewniające utrzymanie bogactwa przyrodniczego danego terenu, oraz wypracować jak najkorzystniejsze umowy rolnośrodowiskowe.”
Programy rolnośrodowiskowe przywracają model rolnictwa zrównoważonego, dbającego o środowisko naturalne, które w wielu krajach Wspólnoty Europejskiej zostało bezpowrotnie zniszczone poprzez nieprzemyślane i zbyt intensywne użytkowanie ziemi. Mają działać jako zachęta dla rolników do kontynuacji bądź podejmowania praktyk rolniczych, które prowadzić będą do ekologizacji produkcji rolniczej wykraczającej poza ramy dobrej praktyki rolniczej. Programy przywracają rolnika do roli strażnika środowiska naturalnego - obok lub zamiast pełnienia jedynie funkcji producenta rolnego. Polska jest krajem o wyróżniających się we Wspólnocie walorach przyrodniczych i krajobrazowych, dlatego należy zadbać o to, aby programy rolnośrodowiskowe były od początku właściwie wdrażane.
Raport dostępny jest tu