Na ile narkotyki są w Łomży problemem?
Ciekawością i chęcią relaksu Łomżyniacy usprawiedliwiali doświadczenia z substancjami psychoaktywnymi. Zdecydowana większość mieszkańców nie ma doświadczeń z substancjami psychoaktywnymi, ale powodem do niepokoju może być dość wczesna inicjacja, która zdaniem części wypełniających ankiety młodych ludzi miała miejsce przed 10 rokiem życia.
Zjawisko uzależnień od substancji psychoaktywnych w Łomży jest, ale ma stosunkowo ograniczony zasięg. W każdej z badanych grup zdecydowana większość nie używa takich substancji. Wśród dorosłych doświadczenia z takimi substancjami deklarowało 6,75% i 2,64% wśród młodzieży. Informacje pochodzą z „diagnozy problemów społecznych na terenie miasta Łomża” przeprowadzonej we wrześniu i październiku 2024 roku przez Ogólnopolską Grupę Badań Społecznych sp z.o.o. Było to badanie ankietowe przeprowadzone na próbie 2392 osób, w którym największą reprezentację miała młodzież klas 7-8 szkół podstawowych i klas ponadpodstawowych (1367). Trudno ocenić zgodność z rzeczywistością wypełnianych ankiet. Policja w 2024 roku odnotowała 144 przestępstwa narkotykowe, a rok wcześniej 116.
Problem uzależnień od substancji psychoaktywnych wśród dorosłych mieszkańców
W badaniu dotyczącym zażywania substancji psychoaktywnych przez mieszkańców wyniki wskazują, że znaczna większość respondentów (93,25%) nie używa takich substancji, co sugeruje niską skalę występowania tego zjawiska w społeczności. Pozostali mieszkańcy deklarowali pojedyncze doświadczenia z substancjami psychoaktywnymi lub okazjonalne ich używanie. Respondenci, którzy zażywali środki psychoaktywne, najczęściej motywowali swoje działania ciekawością (72,73%) i chęcią relaksu (40,91%), a mniejsza grupa przyznała się do ich zażycia dla zabawy (18,18%) lub w wyniku presji grupy (13,64%). Analizując konkretne substancje, które były zażywane przez ankietowanych, najczęściej wskazywano marihuanę lub haszysz (72,73%), a także inne formy konopi (50%). W mniejszym stopniu badani mieli kontakt z amfetaminą (40,91%), kokainą (22,73%) oraz dopalaczami (13,64%). Zdecydowana większość osób, które używały tych substancji, deklarowała, że ostatnie spożycie miało miejsce ponad rok temu (59,09%). Z perspektywy społecznej, mieszkańcy w większości (72,73%) przyznają, że nigdy nie zażywali substancji psychoaktywnych w samotności, choć 18,18% osób deklaruje regularne używanie ich w takich warunkach.
Analizując kwestię dostępności substancji, najczęstsza odpowiedź to „nie wiem” (65,92%), co może świadczyć o niewiedzy społeczności w tym zakresie. Tylko niewielki odsetek badanych (19,94%) uważa, że zdobycie substancji psychoaktywnych jest łatwe. Badanie pokazało również, że większość mieszkańców (79,1%) nie zna miejsc, gdzie można nabyć substancje psychoaktywne, jednak 12,22% respondentów zna osoby, od których można je zdobyć, a pojedyncze osoby wskazują na możliwość nabycia ich w miejscach takich jak osiedla, centra miasta, a także przez Internet.
W kontekście opinii na temat szkodliwości środków psychoaktywnych aż 82,64% ankietowanych uznaje je za zdecydowanie szkodliwe, co odzwierciedla powszechne przekonanie o ich negatywnym wpływie na zdrowie. W odniesieniu do kwestii legalizacji marihuany społeczność jest podzielona – 36,98% ankietowanych popiera legalizację, podczas gdy 31,51% jest temu przeciwnych, a 31,51% nie ma zdania na ten temat.
Problem uzależnień od substancji psychoaktywnych wśród uczniów klas 4-6
Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród młodszych uczniów miasta wskazują, że niemal wszyscy badani (99,84%) nigdy nie mieli kontaktu z narkotykami ani dopalaczami, co może świadczyć o ich wysokiej świadomości zdrowotnej i odpowiedzialnym podejściu do tego typu substancji. Jedynie 0,16% badanych, czyli jedna osoba, przyznała, że kiedykolwiek zażywała substancje psychoaktywne, a kontakt ten miał miejsce w wieku 8 lat lub wcześniej. Przyczyną, którą uczeń wskazał jako powód do zażycia tych substancji, była „przyjemność/relaksacja”, a sytuacja miała miejsce w grupie przyjaciół, co może sugerować wpływ środowiska rówieśniczego na jego decyzję.
W zakresie percepcji szkodliwości narkotyków i dopalaczy większość badanych wyraziła przekonanie o ich negatywnym wpływie na zdrowie, z czego 84,27% odpowiedziało „zdecydowanie tak”, a 10,11% „raczej tak”. Wystąpiła także niewielka grupa uczniów, którzy uważają, że substancje te nie są szkodliwe lub mieli trudność z jednoznaczną oceną – odpowiednio 3,05% „zdecydowanie nie”, 1,28% „raczej nie” i 1,28% „trudno powiedzieć”.
Problem uzależnień od substancji psychoaktywnych wśród uczniów klas 7-8 oraz klas ponadpodstawowych
Badania dotyczące doświadczeń starszych uczniów z substancjami psychoaktywnymi przyniosły istotne wyniki, które wskazują na potrzebę dalszych działań prewencyjnych i edukacyjnych. Zdecydowana większość uczestników (97,36%) zadeklarowała, że nigdy nie próbowała narkotyków ani dopalaczy, co sugeruje, że wiele osób ma zdrowe postawy wobec tych substancji. Niemniej jednak 2,64% respondentów przyznało się do doświadczeń z tymi substancjami, co stanowi powód do niepokoju. Wśród tych, którzy zażywali narkotyki, znacząca liczba (37,84%) po raz pierwszy sięgnęła po nie w wieku 10 lat lub młodszym, co może wskazywać na wczesną ekspozycję na ryzykowne zachowania. Najczęściej wskazywaną substancją była marihuana lub haszysz, która była pierwszym doświadczeniem dla 81,08% badanych. Respondenci najczęściej pozyskiwali substancje poprzez kolegów (30,56%) lub w grupach przyjaciół (22,22%), co podkreśla rolę rówieśników w podejmowaniu decyzji o zażywaniu narkotyków.
Główne motywacje do sięgania po substancje psychoaktywne to ciekawość (50%) oraz chęć dobrej zabawy (41,67%). Takie powody mogą wskazywać na potrzebę wzmocnienia edukacji dotyczącej ryzyk związanych z używaniem narkotyków. Najczęściej badani sięgali po substancje tylko raz (38,89%), jednak 45,83% zadeklarowało ich użycie w ostatnim miesiącu, co sugeruje, że część uczniów może zmagać się z nałogiem. Respondenci wskazali, że najczęściej zażywali narkotyki podczas wycieczek szkolnych (41,67%) oraz w domach znajomych (37,5%). Większość uczniów (70,83%) nie doświadczyła żadnych problemów związanych z używaniem narkotyków w ciągu ostatnich 12 miesięcy, jednak 25% wskazało na niechciany kontakt fizyczny, co może być sygnałem do monitorowania zachowań związanych z zażywaniem substancji.
W zakresie dostępności substancji, 68,67% uczniów nie wiedziało, jak można (łatwo/trudno) byłoby je zdobyć, a jednocześnie 19,4% uznało, że byłoby to trudne. Co więcej, 87,55% uczniów zadeklarowało, że nie zna miejsc, w których można nabyć narkotyki, co może być pozytywnym sygnałem. W kontekście szkodliwości substancji psychoaktywnych, 82,14% badanych uznaje je za szkodliwe dla zdrowia, co świadczy o silnej świadomości zdrowotnej w tej grupie.
