ŚRODKI POMOCOWE Z UNII EUROPEJSKIEJ
NIE CZEKAJMY, WYKORZYSTUJMY ŚRODKI POMOCOWE Z UNII EUROPEJSKIEJ !!! Nie sposób mówić o rozwoju gospodarczym gminy, powiatu, województwa czy też kraju, bez odniesienia się do szans na przyśpieszony rozwój gospodarczy jakie nam daje fakt przystąpienia naszego kraju do struktur Unii Europejskiej. W poprzednich numerach „Głosu Nowogrodzkiego” wielokrotnie wspominałem o szansach i możliwościach uzyskania wsparcia finansowego ze środków unijnych, szczególnie przy realizacji zadań inwestycyjnych. Możliwości te otworzyły się również przed wszystkimi samorządami w Polsce w tym również przed naszą gminą. Jednym z kluczowych warunków powodzenia procesu pozyskania pomocy unijnej jest jednak przygotowanie merytoryczne beneficjentów ubiegających się o tę pomoc. Trzeba mieć dobry pomysł i znać regulacje dotyczące funkcjonowania funduszy pomocowych . Niezbędna jest odpowiednia wiedza, aby przygotować merytoryczną stronę projektu, jak też przedstawić i zapewnić w optymalny sposób jego finansowanie, ponieważ zgodnie z unijną zasadą fundusze pomocowe (strukturalne ) finansują określoną część nakładów inwestycyjnych zaś pozostałe środki musi zapewnić inicjator projektu wykorzystując do tego środki własne lub zewnętrzne ( np. kredyty). Wiele gmin w Polsce przygotowywało się do tego od dawna i zabezpieczało na ten cel środki finansowe , które zapewniają udział własny w projekcie. Samorządy posiadają również gotowe projekty inwestycyjne, dokumentacje techniczne, pozwolenia na budowę itp. Ułatwia to i przyspiesza proces ubiegania się o środki pomocowe. Takie materiały były również przygotowane w gminie Nowogród już w 2002 r. Ubiegający się o pomoc unijną musi pamiętać, że generalną zasadą tej pomocy jest refundacja określonej części kosztów ( tzw. kwalifikowanych, czyli przewidzianych do refundacji) na podstawie faktur. Oznacza to przede wszystkim , że dotacja jest wypłacana realizującemu projekt dopiero po zakończeniu całego zadania inwestycyjnego lub jego ściśle określonego etapu. Jest to dodatkowa trudność, ponieważ należy mieć zabezpieczone środki na realizację całego zadania aby zapewnić płynność finansową w czasie realizacji inwestycji. Tylko właściwe przygotowanie się do zadania pozwoli sprawnie i szybko uzyskać refundacje z funduszy unijnych. Takie zasady przyznawania środków wymuszają na potencjalnych beneficjentach konieczność wygospodarowania środków na zabezpieczenie realizacji zadania. Dotyczy to również samorządów. Gmina, która poważnie myśli o uzyskaniu tej pomocy musi przede wszystkim właściwie gospodarować własnym budżetem, aby móc w sposób najbardziej korzystny zabezpieczyć realizację podjętych zadań. Zasadniczymi instrumentami polityki strukturalnej i regionalnej Unii Europejskiej są fundusze strukturalne. Ich zadaniem jest wspieranie przekształceń i modernizacji krajów Unii na drodze do pełnej spójności ekonomicznej i społecznej. Kierowane są do tych sektorów gospodarki i do tych regionów, które potrzebują dodatkowej pomocy ze wspólnego budżetu Unii, aby miały szansę osiągnąć średni poziom ekonomiczny Wspólnoty. O wysokości środków na fundusze strukturalne decyduje Rada Europejska tj. przedstawiciele wszystkich członków Unii. Komisja w porozumieniu z poszczególnymi państwami ustala regiony, które mogą otrzymać pomoc finansową. W skład funduszy strukturalnych wchodzą: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jak też Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa, który nas mieszkańców Podlasia raczej nie dotyczy. Zgoda na udzielenie krajowi członkowskiemu pomocy strukturalnej przez Komisję Europejską uzależniona jest min. od sporządzania dokumentów programowych, określających szczegółowo system dystrybucji tej pomocy w danym państwie, min. Narodowy Plan Rozwoju, Sektorowe Programy Operacyjne.... Z punktu widzenia ubiegającego się o pomoc (beneficjenta) najistotniejsze znaczenie mają dokumenty operacyjne, zawierające dokładne wytyczne dla projektodawców. Największym programem operacyjnym (realizowanym w Polsce) jest Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. Jego strategicznym celem jest „tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej ...”. Z pomocy tego programu mogą korzystać przede wszystkim samorządy województw, powiatów, gmin, stowarzyszenia oraz związki gmin i powiatów, instytucje rynku pracy, agencje rozwoju regionalnego, instytucje wspierania przedsiębiorczości a w ślad za tym przedsiębiorstwa – szczególnie małe i średnie. Aby wniosek o dofinansowanie z funduszy strukturalnych został zaakceptowany musi przejść wieloetapową dość skomplikowaną procedurę według ściśle określonego schematu. Generalnie obowiązuje zasada, że im bardziej złożony jest projekt i im większego wymaga udziału środków unijnych w jego finansowaniu, tym bardziej skomplikowana jest procedura jego akceptacji a później wnioskowania o refundację kosztów. Instytucją odpowiedzialną za informowanie, o możliwościach wnioskowania i dostępności środków z największego programu operacyjnego – ZPORR – jest Urząd Marszałkowski. Tam tez można zasięgnąć informacji na temat sposobów wypełniania wniosków oraz terminów ich przyjmowania. Sam wniosek składany w ramach ZPORR powinien być opracowany w formie „Standardowego wniosku o przyznanie dofinansowania...” w egzemplarzach papierowych oraz w formie elektronicznej (dyskietka lub CD). Każdy zgłoszony wniosek musi przejść ocenę formalną (sprawdzenie kompletności, oraz prawa ubiegania się o dofinansowanie). Po pozytywnej ocenie formalnej wniosek musi przejść ocenę merytoryczną i techniczną, które przeprowadza tzw. Panel Ekspertów (członkami są między innymi Przedstawiciele Marszałka i Wojewody). Po dokonaniu oceny poszczególnych projektów tworzona jest tzw. lista rankingowa. czyli uszeregowanie projektów wg przyznanych punktów (min. 60% wszystkich punktów przewidzianych w skali ocen), które jest przedkładane Regionalnemu Komitetowi Sterującemu. RKS jest odpowiedzialny za ocenę zgodności projektu z potrzebami regionu oraz z priorytetami strategii rozwoju województwa. Dofinansowanie otrzymują projekty, które uzyskały największą ilość punktów na liście rankingowej sporządzonej przez Panel Ekspertów. Końcowym etapem procedury, po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku jest podpisanie umowy z Wojewodą o dofinansowanie projektu. Urząd Wojewódzki jest również miejscem składania wniosków o refundacji kosztów poniesionych przez beneficjentów. Z przedstawionych ogólnych informacji, o możliwościach otrzymania środków pomocowych z Unii Europejskiej, jasno wynika jak bardzo ważne jest przygotowanie wniosku o dofinansowanie, nie mówiąc już o wcześniejszym przygotowaniu projektu i szeregu dokumentów, które stanowią jego integralną część. W najbliższym numerze „GN” przedstawię Państwu bardziej szczegółowe informacje na tematy: jakie projekty mogą liczyć na współfinansowanie, kto może je składać, jakiej wysokości wsparcie można uzyskać jak również te obszary działań, dla których nabór wniosków już został zakończony. Jedno jest pewne, że jednym z największych odbiorców funduszy unijnych mogą być gminy. Czy wykorzystają tę szansę ? Czasokres możliwości uzyskania pomocy jest ściśle określony. Jeżeli ktoś tej szansy nie wykorzysta straci ją bezpowrotnie. Józef Piątek
