Promocja zdrowia – korzystaj ze słońca rozsądnie. - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Głównym naturalnym źródłem promieniowania ultrafioletowego UV jest słońce,                   a promieniowanie UV to promieniowanie elekromagnetyczne o długości fali 10-400nm (UVC, UVB, UVA). Promieniowanie UVC (do260nm) pochłaniane jest przez warstwę ozonową prawie całkowicie, a nas interesuje UVB i UVA.                       
Promieniowanie UVB o długości fali (290-320nm.) odpowiedzialne jest za oparzenia i bąble (rumień, pojawiający się zaledwie po 15-20 minutach), opaleniznę (aktywną syntezę melaniny- barwnika skóry  i za jej zabarwienie), pigmentację (po ok. 72 godzinach od ekspozycji świetlnej),  przyśpiesza starzenie skóry, razem z promieniowaniem UVA wzmaga rozwój nowotworów. UVB są pochłaniane przez  chmury i szyby  okienne i samochodowe, nie przenikają do skóry właściwej a ich intensywność uzależniona jest od pory dnia czy  roku , położenia geograficznego i klimatu.                   
Promieniowanie UVA o długości fali (320-400nm.), odpowiedzialne za starzenie zewnątrzpochodne- fotostarzenie  (photoageing),  hiperpigmentację,  fotodermatozy, odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne oraz nowotwory skóry. UVA przenika przez chmury i szyby, przedostaje się przez warstwy skóry właściwej i jest bardzo niebezpieczne – nie czujemy bezpośrednio jego działania (rumień i zaczerwienienie), intensywność UV jest stała i nie zależy od czynników takich jak pogody.

Działanie promieniowania ultrafioletowego UV jest wielokierunkowe –to poprawa samopoczucia, procesy wytwarzania witaminy D (przeciwkrzywicze), ale także nagłe przebarwienia ,przyśpieszone rogowacenie i starzenie oraz rak skóry jako biologiczny, długoterminowy efekt naświetlania.

Wśród negatywnych efektów promieniowania UV, (również sztucznych źródeł światła  - solarium) wymienia się:
a) oparzenia zależne od UVB (zależne od fototypu skóry i dawki promieniowania),                                                                                                          
b) fotoimmunosupresja zależną od UVA wywołują substancje fitotoksyczne i fotouczulające, stosowane miejscowo  lub wewnętrznie np. leki (aspiryna, antybiotyki  - doksycyklina czy sulfonamidy, antykoncepcyjne, przeciwtrądzikowe np. tretinoidy, przeciwdepresyjne i  uspokajające, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne), zioła (np. dziurawiec), perfumy i wody perfumowane oraz  kosmetyki  kolorowe

c) fotodermatozy zależne od UVA, spowodowane mogą być krótkim lub długim promieniowaniem np. pokrzywka pojawia się na dłoniach, stopach  i szyi (nie pojawia się na twarzy), częściej u kobiet oraz wielopostaciowe osutki świetlne występujące u kobiet i mężczyzn, charakterystyczne grudki, pęcherze i pęcherzyki z towarzyszącym swędzeniem, pojawiające się również    na    twarzy,

d) fotostarzenie (photoageing) zależne od UVA, cechują przebarwienia, plamy pigmentacyjne, zmatowiona skóra o żółtym zabarwieniu, uszkodzenie włókien elastyny    i kolagenu, osłabiona gęstość skóry, utrata jędrności i    napięcia oraz    głęboki marszczki,

e) nowotwory skóry zależne przede wszystkim od UVA, rak kolczysto komórkowy- SCC, podstawnokomórkowy- BCC i melanoma -czerniak)                           
- rak kolczystokomórkowy (SCC) owrzodzenia i brodawki, pojawia się najczęściej  z miejsc rogowacenia podsłonecznego = starczego, nie zawsze daje  przezuty,

- rak podstawnokomórkowy (BCC) dotyczy  najczęściej okolicy twarzy, są to pojedyncze lub mnogie guzy, towarzyszą im owrzodzenia  i  teleangiektazje, nie dają przerzutów,

-  rak skóry- czerniak (melanoma) predysponuje u osób z fototypem o skórze jasnej,   z częstą ekspozycją promieniowania UV (naturalnego  lub sztucznego źródła światła),  skłonnościami genetycznymi (z grupy ryzyka).
Niestety moda na nagminne opalanie ciągle aktualna!

Mimo statystyk zachorowania na nowotwory skóry oraz alarmy ze strony kosmetologów, dermatologów i onkologów nadal wiele osób, coraz to młodszych, częściej kobiet nagminnie korzysta z solarium.
Jeżeli na ciele pojawiają się niejednorodne zmiany barwnikowe, należy zwrócić  szczególną uwagę na nowopowstałe zmiany i już istniejące, ponieważ mogą być objawem rozwijającego się czerniaka skóry.
Sprawdzajmy:

- wygląd: asymetrię,
- kształt: nierówne, postrzępione brzegi,
- kolor: od białej przez czerwoną, jasnobrązową, ciemnobrązową, niebieską do czarnej,
- średnica ponad 5 mm,
- wysięk, pogrubienie, swędzenie, krwawienie,
- struktura: smugi gałązkowe lub barwnikowe, czarne kropki.

Jeżeli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy , koniecznie skonsultuj się z lekarzem!

Z medycznych przeciwwskazań należy również zwrócić uwagę na zagrożenie zaćmy, zalecane jest profilaktyczne badanie okulistyczne przed wizytą w solarium.                                                                Pamiętajmy, że kontrolowane naświetlanie UV może ograniczyć groźne poparzenia skóry a co najważniejsze wystąpienie chorób nowotworów, najgroźniejszy złośliwy nowotwór skóry – czerniak. Regularnie odwiedzane punkty solaryjne są również przez osoby uzależnione, jest to jednostka chorobowa tzw. tanoreksja- psychiczne uzależnienie od opalania, zarówno naturalnych jak i sztucznych źródeł światła. Osoba taka jest silnie uzależniona od opalania, skóra poddawana jest na działanie promieniowania UV, bez kontroli fototypu skóry  i wrażliwości na działanie światła,  rodzaju oraz mocy stosowanych lamp, czasu naświetleń, nie zwracając uwagi na zagrożenia dla zdrowia.

Nagminne opalanie wpływają negatywnie także na stan skóry i jej przydatki - włosy i paznokcie.
Po długim okresie zimy skóra jest przesuszona, odtłuszczona i niedotleniona. Obecnie potrzebuje najbardziej regeneracji, głębokiego nawilżania   i natłuszczania. Dostarczmy jej teraz jak najwięcej minerałów i witamin przez urozmaiconą, kolorową dietę. Korzystnie na poprawę niedoborów w skórze wpłynie profesjonalny zabieg pielęgnacyjny w gabinecie doświadczonego kosmetologa z wykorzystaniem aktywnych substancji naprawczych. Codzienny spacer dotleni nasz organizm a skóra, przykryta ochronnym filtrem UV nabierze zdrowego kolorytu i wiosennego blasku.

Jak rozsądnie korzystać ze słońca?

Kilka rad uchroni przed niepożądanymi zaburzeniami w skórze a nawet przed chorobą nowotworową:                                                                                       
a) nie wystawiaj skóry na działanie promieniowania w godzinach 11.00-16.00,                              
b) jeżeli musisz wyjść w tym czasie z dzieckiem na spacer, powinno być w cieniu, w czapeczce,  ubrane oraz  z kremem ochronnym UV dla dzieci, z uwzględnieniem jego wieku;  dzieci do  3 r. ż. podczas intensywnego nasłonecznienia nie powinny w godzinach 12.00-15.00  przebywać na dworze  w ogóle,
c) bezwzględnie stosuj kremy SPF >15z  filtrem ochronnym UVA i UVB na twarz i ciało, pamiętaj o ochronie uszu, nosa oraz ust (na czerwieni wargowej często występuje nowotwór skóry), w dużych ilościach, co 2 godziny podczas plażowania, filtry nanoś co najmniej 20 minut przed wyjściem z domu, stosuj preparaty po opalaniu w celu zachowania prawidłowej pielęgnacji skóry,  
d) zakładaj ubrana lekkie i przewiewne, ochraniaj skórę twarzy (kapelusz osłaniający twarz u kobiet i czapka z daszkiem u mężczyzn), konieczna jest ochrona oczu – okulary przeciwsłoneczne z filtrem, kupuj w optyku po uzyskaniu porady specjalisty,
e) unikaj długotrwałej, niekontrolowanej ekspozycji na słońcu lub w solarium,

f) jeżeli jesteś w ciąży przebywaj na słońcu, chroniąc się poprzez najwyższą ochronę przed promieniowaniem UV,                                                              
g) nie stosuj żadnych kosmetyków kolorowych i zapachowych,                                         
h) jeżeli stosujesz leki, zaniechaj na ten okres korzystania ze słońca i z solarium w ogóle,

Prawidłowa fotoprotekcja polega na ochronie skóry przed szkodliwym promieniowaniem UV przez stosowanie kosmetyków z filtrem zmniejszającym niebezpieczne skutki promieni i przestrzeganie zasad profilaktyki ochrony przeciwnowotworowej skóry. Rynek farmaceutyczny oferuje dzisiaj bezpieczne kosmetyki zawierające filtry, które pochłaniają energię światła słonecznego, wnikają w powierzchowne warstwy naskórka,  posiadają przyjemną konsystencję oraz tworzą na powierzchni skóry barierę o szerokim spektrum ochrony  UVA  i UAB, poprzez ich odbicie lub rozproszenie; posiadają dużą fotostabilność i są dostosowane do skóry najbardziej wrażliwej, nawet do delikatnej skóry dziecka. Należy pamiętać, iż kosmetyki ochronne muszą być stosowane regularnie ze wskazaniem do wieku, rodzaju skóry. Stosujmy  kosmetyki zalecone przez kosmetologa, dermatologa lub farmaceutę, dostosowane do fototypu skóry i  z aktualną datą ważności.

mgr Grażyna Misiuta
Specjalista Promocji Zdrowia, Kosmetolog