Arkadiusz Bałazy - konspekt lekcji hospitowanej z historii - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Założenia metodyczne:

 Po skończonej lekcji uczeń powinien:

 a)      wiedzieć:

-          kim był: Juliusz Cezar, Oktawian August,  bracia Grakchowie, Sulla, Pompejusz,  Brutus;

-          czego dotyczyła reforma agrarna braci Grakchów;

-          jakie zmiany w wprowadził Oktawian August w systemie zarządzania prowincjami;

-          jakie były przyczyny wprowadzenia armii zawodowej w Rzymie;

-          jaką rolę pełniła armia w okresie cesarstwa

 

b)      umieć:

-          wyjaśnić pojęcia: pryncypat, cesarstwo, prowincja, legion, limes, proletariusze;

-          wskazać na mapie zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w czasach republiki i cesarstwa

c)      potrafi:

-          wskazać na mapie zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w czasach republiki i cesarstwa;

-          czytać tekst źródłowy ze zrozumieniem i umiejętnie udzielać odpowiedzi na postawione pytania;

-          na podstawie tekstu źródłowego opisać ustrój Rzymu za Oktawiana Augusta

d)      rozumieć:

-          pojęcia: pryncypat, cesarstwo, prowincja, legion, limes, proletariusze

-          znaczenie dat: 44 r. p. n.e., 27 r. p. n. e., 133-132 r. p. n. e., 122 r. p. n. e.,

-          znaczenie reform Oktawiana Augusta;

-          przyczyny wprowadzenia armii zawodowej w Rzymie

1. Metody: a) podająca (wykład); ćwiczeniowa (praca z podręcznikiem, praca z tekstem źródłowym, z mapą), rozmowa nauczająca.
2. Środki dydaktyczne: podręcznik, tekst źródłowy Gajusza Swetoniusza, Żywoty cezarów, Wrocław 1987, s. 92-93, portrety przedstawiające Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta, mapa ścienna „Imperium rzymskie”,  kserokopia mapki: Rozwój terytorialny Imperium Rzymskiego; słownik historyczny, Starożytne cywilizacje II. Grecja i Rzym, s. 14-15.

II. Tok lekcji:

1. Przywitanie Pana dyrektora Krzysztofa Domalewskiego hospitującego lekcję.
2. Przywitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.
3. Zapisanie tematu lekcji na tablicy przez nauczyciela (uczniowie zapisują temat w zeszytach przedmiotowych).

Następnie nauczyciel dyktuje uczniom punkty lekcji w kolejności ich omawiania:

1. Przemiany społeczne i polityczne w Rzymie u schyłku republiki.

a)      pojawienie się proletariatu

b)      przeprowadzenie reformy agrarnej przez braci Grakchów

c)      powstanie armii zawodowej

d)      upadek znaczenia senatu

1. Śmierć Juliusza Cezara („ idy marcowe”-15 marca 44 r. p. n. e.).
2. Wprowadzenie cesarstwa w Rzymie. Działalność Oktawiana Augusta.

a)      pryncypat

b)      dominat

1. Założenia ustrojowe pryncypatu.
2. Organizacja państwa rzymskiego w I – III w.

a)      podział terytorium Rzymu na prowincje

1. Organizacja  i rola armii rzymskiej.

 

      Po zapisaniu punktów lekcji przez uczniów, nauczyciel podkreśla, iż celem niniejszej lekcji jest zapoznanie ze pojęciem pryncypatu i jego założeniami ustrojowymi.

 

      Prosi o przypomnienie pojęcia republika, następnie określenia ram chronologicznych funkcjonowania tego ustroju w Rzymie; o podanie najważniejszych urzędników i określenie roli senatu. Dokonuje oceny wypowiedzi uczniów.

      Następnie nauczyciel podkreśla, iż u schyłku republiki nastąpił poważny kryzys społeczno-polityczny w Rzymie, który był spowodowany szybkim rozwojem terytorialnym kraju. Mówi o kryzysie w rolnictwie i  pojawieniu się obywateli zwanych proletariuszami.

        Dzieli uczniów na zespoły dwuosobowe, odwołuję do podręcznika i karze przeczytać treści na temat reformy agrarnej i armii zawodowej. Na podstawie przeczytanego tekstu uczniowie odpowiadają na pytania:

1. Jakie były cele reform braci Grakchów? Czy udało się je zrealizować?
2. Jakie były przyczyny wprowadzenia armii zawodowej w Rzymie?

        Nauczyciel krótko podsumowuje wypowiedzi uczniów.

       W dalszej części nauczyciel mówi, że w omawianym okresie nastąpił również upadek znaczenia senatu. Osobą, która nie umacniała jego roli był sam Juliusz Cezar, który został zamordowany przez swoich przeciwników politycznych. Jedna z osób chętnych podaję kilka informacji o Cezarze.

       Nauczyciel podkreśla, iż po śmierci Cezara władzę przejął Oktawian August, który ogłosił w Rzymie nowy ustrój zwany cesarstwem. Okres ten dzielił się na pryncypat i dominat. Pokazuję uczniom portrety Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta.

      Nauczyciel ponownie prosi uczniów o pracę w zespołach dwuosobowych. Rozdaje teksty źródłowe i kserokopie mapek. Uczniowie ich podstawie wyjaśniają pojęcie pryncypatu. Następnie odpowiadają na pytania:

1.       Jak wyglądał ustrój Rzymu za Oktawiana Augusta?

2.       Jakie zmiany wprowadził Oktawian?

Nauczyciel krótko podsumowuje wypowiedzi uczniowskie. Pojęcie pryncypatu podaje do zeszytów i podkreśla żeby je zapamiętali.

 pryncypat – forma ustroju wczesnego cesarstwa, zapoczątkowana w 27 r. p. n. e. przez Oktawiana Augusta, w którym w ręku cesarza skupiały się wszystkie główne urzędy i władza nad armią oraz zarząd prowincji. Władca nosił tytuł princeps senatus, czyli „pierwszy z senatu” i wydawał się dzielić władzę z senatem. Pryncypat został zastąpiony w końcu III w. n.e. przez dominat.

 

      W dalszej części zajęć nauczyciel przedstawia organizację państwa rzymskiego w I-III w. (podział na prowincje) Na mapie ściennej pokazuję zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w czasach republiki i cesarstwa, zaś uczniowie śledzą te zmiany na otrzymanych mapkach ksero.

     Nauczyciel podkreśla, iż istotną rolę w podbojach rzymskich odgrywała armia, mówi o jej organizacji i roli. Odwołuję uczniów do tekstu źródłowego znajdującego się w podręczniku. (uczniowie pracują w zespołach dwuosobowych). Na jego podstawie uczniowie opowiadają na pytanie:

 

1.       Opisz rolę armii w Rzymie po reformach konsula Mariusza.

Wypowiedzi uczniów są krótko podsumowane przez nauczyciela.

III. Podsumowanie - rekapitulacja lekcji.

  Uczniowie odpowiadają na pytania:

1.       Czym się charakteryzowała forma ustroju we wczesnym cesarstwie rzymskim jaką był pryncypat?

2.       Kim był Juliusz Cezar? Jaką pełnił funkcje w Rzymie?

3.       Wskaż na mapie zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w czasach republiki i cesarstwa.

Osoby aktywne biorące udział w lekcji otrzymują oceny lub „+” za aktywność w przypadku wypowiedzi mniej wyczerpujących.

IV. Praca domowa.

1.       Przeczytaj z podręcznika tekst źródłowy „Miasto Rzym za Augusta”. Następnie  przygotuj w formie ustnej lub pisemnej wypowiedź na pytanie: Jak Oktawian August dbał o miasto Rzym? 

2.       Dla osób chętnych: a) Scharakteryzuj społeczeństwo okresu cesarstwa na podstawie podręcznika, b) Wyjaśnij pojęcie dominatu.  

 

Łomża, 7 grudnia r.                                                                                                                  Arkadiusz Bałazy