Streszczenie libretta według "Przewodnika operowego" J. Kańskiego
Tosca - Giacomo Puccini
Tosca, która miała swoją prapremierę w styczniu 1900 r., jest jedną z niewielu oper, których akcja dzieje się w ściśle określonym miejscu, czasie i porach dnia: w Rzymie 14 i 15 czerwca 1800 r. Kolejne akty są rozgrywane w konkretnych miejscach Wiecznego Miasta. Pierwszy ma miejsce rankiem w rzymskim kościele św. Andrzeja della Valle, gdzie po ucieczce z więzienia szuka schronienia rzymski konsul Angelotti. Drugi — wieczorem w apartamencie barona Scarpii w pałacu Farnese. Akt trzeci przenosi akcję na dziedziniec zamku św. Anioła, gdzie o świcie odbywa się egzekucja Cavaradossiego i następuje samobójczy skok Toski.
Akt I
Do rzymskiego kościoła Św. Andrzeja wbiega zbiegły więzień. To Cesare Angelotti, były konsul Rzeczypospolitej, skazany na śmierć za udział w spisku przeciwko tyranii rządzącej krajem. W dalszej ucieczce pomoże mu przyjaciel, młody malarz Mario Cavaradossi. Przyjaciele odchodzą. Do kościoła przybywa ścigający Angelottiego baron Scarpia, prefekt policji. Spostrzegając podobieństwo Marii Magdaleny z obrazu malowanego przez Cavaradossiego, do postaci rzymskiej arystokratki hrabiny Attavanti, oraz jej wachlarz, Scarpia wskazuje te szczegóły ukochanej malarza, śpiewaczce Tosce. Wzbudza jej zazdrość. Tosca nie wie bowiem, że hrabina Attavanti jest siostrą Angelottiego i że to ona ułatwiła mu ucieczkę. Nie wie też, że Mario nadał świętej rysy damy, której nigdy nie poznał, a tylko widywał ją w kościele. W porywie zazdrości Tosca biegnie do mieszkania malarza, a za nią podążają ludzie Scarpii. Prefekt policji wierzy, że uda mu się pochwycić więźnia i... zdobyć Toskę, o której względy od dawna zabiegał.
Akt II
Policja nie odnalazła zbiega, schwytano za to malarza. Scarpia każe poddać go torturom w obecności Toski i doprowadza do tego, że ta zdradza kryjówkę zbiegłego więźnia. Tortury ustają, jednak Mario odtrąca Toskę z pogardą. Żandarm Sciarrone wbiega z wieścią, że Napoleon rozgromił Austriaków. Słysząc to Cavaradossi, wydając na siebie wyrok śmierci, intonuje hymn na cześć wolności. Między Scarpią i Toscą rozpoczyna się targ o jego życie. Tosca zgadza się na wszystkie warunki, byle tylko ratować ukochanego. Scarpia wyjaśnia jej, że ze względu na potrzebę zachowania tajemnicy egzekucja musi zostać choćby upozorowana. Tosca żąda glejtu dla dwóch osób na opuszczenie Rzymu. Scarpia spełnia żądanie, kiedy jednak zbliża się do Toski, ta przebija go nożem. Z martwych palców Scarpii wyrywa glejt i śpieszy do więzienia oczekiwać uwolnienia kochanka.
Akt III
Noc blednie, zbliża się egzekucja. W więzieniu pojawia się Tosca, zwiastując ukochanemu ocalenie. Poucza kochanka, jak się ma zachować w czasie fałszywej egzekucji, jak upaść udając martwego. Pada salwa. Żołnierze odchodzą, a Tosca wzywa Maria, by powstał. Niestety, Scarpia nawet po śmierci oszukał Toskę. Egzekucja odbyła się naprawdę. Na szalejącą z bólu śpiewaczkę rzuca się straż, odkryto bowiem zabójstwo Scarpii. Tosca wyrywa się im i z murów Zamku Św. Anioła rzuca się w przepaść.
Do rzymskiego kościoła Św. Andrzeja wbiega zbiegły więzień. To Cesare Angelotti, były konsul Rzeczypospolitej, skazany na śmierć za udział w spisku przeciwko tyranii rządzącej krajem. W dalszej ucieczce pomoże mu przyjaciel, młody malarz Mario Cavaradossi. Przyjaciele odchodzą. Do kościoła przybywa ścigający Angelottiego baron Scarpia, prefekt policji. Spostrzegając podobieństwo Marii Magdaleny z obrazu malowanego przez Cavaradossiego, do postaci rzymskiej arystokratki hrabiny Attavanti, oraz jej wachlarz, Scarpia wskazuje te szczegóły ukochanej malarza, śpiewaczce Tosce. Wzbudza jej zazdrość. Tosca nie wie bowiem, że hrabina Attavanti jest siostrą Angelottiego i że to ona ułatwiła mu ucieczkę. Nie wie też, że Mario nadał świętej rysy damy, której nigdy nie poznał, a tylko widywał ją w kościele. W porywie zazdrości Tosca biegnie do mieszkania malarza, a za nią podążają ludzie Scarpii. Prefekt policji wierzy, że uda mu się pochwycić więźnia i... zdobyć Toskę, o której względy od dawna zabiegał.
Akt II
Policja nie odnalazła zbiega, schwytano za to malarza. Scarpia każe poddać go torturom w obecności Toski i doprowadza do tego, że ta zdradza kryjówkę zbiegłego więźnia. Tortury ustają, jednak Mario odtrąca Toskę z pogardą. Żandarm Sciarrone wbiega z wieścią, że Napoleon rozgromił Austriaków. Słysząc to Cavaradossi, wydając na siebie wyrok śmierci, intonuje hymn na cześć wolności. Między Scarpią i Toscą rozpoczyna się targ o jego życie. Tosca zgadza się na wszystkie warunki, byle tylko ratować ukochanego. Scarpia wyjaśnia jej, że ze względu na potrzebę zachowania tajemnicy egzekucja musi zostać choćby upozorowana. Tosca żąda glejtu dla dwóch osób na opuszczenie Rzymu. Scarpia spełnia żądanie, kiedy jednak zbliża się do Toski, ta przebija go nożem. Z martwych palców Scarpii wyrywa glejt i śpieszy do więzienia oczekiwać uwolnienia kochanka.
Akt III
Noc blednie, zbliża się egzekucja. W więzieniu pojawia się Tosca, zwiastując ukochanemu ocalenie. Poucza kochanka, jak się ma zachować w czasie fałszywej egzekucji, jak upaść udając martwego. Pada salwa. Żołnierze odchodzą, a Tosca wzywa Maria, by powstał. Niestety, Scarpia nawet po śmierci oszukał Toskę. Egzekucja odbyła się naprawdę. Na szalejącą z bólu śpiewaczkę rzuca się straż, odkryto bowiem zabójstwo Scarpii. Tosca wyrywa się im i z murów Zamku Św. Anioła rzuca się w przepaść.
