Opodatkowanie dochodów uzyskanych za granicą
Do urzędów skarbowych zgłasza się coraz więcej osób, które mają problem z rozliczeniem swoich dochodów uzyskiwanych za granicą. Wychodząc naprzeciw ich potrzebom Izba Skarbowa w Białymstoku przygotowała krótki informator dotyczący właśnie tej tematyki
Podatnicy, których miejscem zamieszkania jest Rzeczypospolita Polska, mają obowiązek płacenia podatku dochodowego od całości swoich dochodów bez względu na miejsce, w którym te dochody uzyskali (art. 3 ust. 1 ustawy z dn. 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.). Zgodnie z tą zasadą osoby na stałe zamieszkujące w Polsce, które uzyskują dochody za granicą w większości przypadków będą musiały rozliczyć się z nich także w Polsce.
Do ustalenia, czy trzeba dokonać rozliczenia w Polsce dochodów zagranicznych konieczne będzie ustalenia miejsca zamieszkania podatnika. W związku z tym, że prawo podatkowe nie zawiera definicji tego pojęcia należy w celu jego określenia wziąć pod uwagę przepisy kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 25 kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. W świetle tego przepisu, o posiadaniu miejsca zamieszkania decydują łącznie dwa elementy: faktyczne przebywanie w danej miejscowości oraz zamiar stałego pobytu. O tym czy pobyt ma charakter czasowy czy też nie, każdorazowo rozstrzygają okoliczności danego przypadku. Jeżeli wynika z nich, że dana osoba przebywa za granicą w przejściowych celach, po osiągnięciu, których ma zamiar wrócić do kraju, wówczas przyjąć należy czasowy charakter jej pobytu.
Dokumentem potwierdzającym dla celów podatkowych miejsce zamieszkania podatnika jest zaświadczenie wydawane przez właściwy organ administracji podatkowej tzw. certyfikat rezydencji. W przypadku uzyskania przez podatnika w danym kraju certyfikatu rezydencji dochody uzyskane na terytorium tego państwa będą podlegały opodatkowaniu według miejscowego prawa.
Sposób opodatkowania dochodów z tytułu działalności wykonywanej za granicą lub źródeł przychodów położonych za granicą wynika z postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, którą Rzeczypospolita Polska zawarła z tym państwem, w którym podatnik dochody uzyskał.
W zawartych przez Polskę umowach występują dwie metody unikania podwójnego opodatkowania:
1)metoda wyłączenia z progresją,
2)metoda proporcjonalnego odliczenia.
W przypadku, gdy dochód został uzyskany w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, stosowana jest metoda proporcjonalnego odliczenia.
Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. Metodę odliczenia proporcjonalnego przewiduje się między innymi w umowach zawartych z Belgią, Danią, Finlandią, Holandią, Stanami Zjednoczonymi, Szwecją oraz Wielką Brytanią i Północną Irlandią.
Przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze, bez względu na to czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał w Polsce inne dochody opodatkowane według skali podatkowej. Jeżeli podatnik przebywa czasowo za granicą i osiąga dochody ze źródeł tam położonych, to ma dodatkowo obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% tych dochodów, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócił do kraju. Jednakże również przy wpłaceniu zaliczki podatnik może odliczyć w odpowiedniej proporcji podatek zapłacony za granicą. W tym terminie podatnik ma również obowiązek złożenia deklaracji PIT-53.
Z kolei, metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą, zwolniony z opodatkowania na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych. Jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu osiągniętego w Polsce stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą. Metodę wyłączenia z progresją przewidują między innymi umowy zawarte z Francją, Grecją, Niemcami, Portugalią, i Włochami.
Obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego nie powstaje w przypadku, gdy podatnik uzyskał dochód z państwa, z którym obowiązująca umowa przewiduje metodę wyłączenia z progresją i nie uzyskał on w Polsce w tym samym roku podatkowym innego dochodu podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej, (jeżeli nie korzysta z rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub opodatkowania w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci).
USTALENIE DOCHODU DO OPODATKOWANIA
Sposób obliczania dochodu przy składaniu rocznego zeznania podatkowego (PIT- 36) jest taki sam bez względu na kraj uzyskania przychodu oraz na zastosowaną metodę zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Przychód osiągany za granicą należy pomniejszyć za każdy dzień, o kwoty stanowiące równowartość diet z tytułu podróży służbowej za granicą. Pomniejszenie to nie może przekroczyć równowartości 30 diet rocznie. Wysokość diety uzależniona jest od docelowego kraju podróży. Kwoty diet określone są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, (np. dzienna stawka diety w Wielkiej Brytanii wynosi 32 funty brytyjskie).
Pomniejszone o diety przychody przelicza się na złote według kursu z dnia otrzymania bądź postawienia środków pieniężnych do dyspozycji podatnika, ogłaszanego przez bank, z usług którego korzysta i które mają zastosowanie przy zakupie walut. Jeżeli bank, z którego usług korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut i nie jest możliwe zastosowanie kursu, o którym mowa w poprzednim zdaniu, stosuje się kurs średni z dnia uzyskania przychodu ogłaszany przez Narodowy Bank Polski (www.nbp.pl). W przypadku, gdy podatnik nie korzysta z usług banku przychody należy przeliczyć według średnich kursów walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski (www.nbp.pl).
Osobie uzyskującej dochody ze stosunku pracy przysługują zryczałtowane koszty uzyskania przychodów.
ODLICZENIA OD DOCHODU
Nie odlicza się składek zapłaconych do zagranicznych systemów ubezpieczeniowych.
Jeżeli w zeznaniu rocznym podatnik wykaże dochód do opodatkowania, może natomiast skorzystać z innych odliczeń od dochodu, czyli np.:
- darowizn,
- wydatków rehabilitacyjnych,
- ulgi na spłatę odsetek od kredytów (pożyczek) zaciągniętych na cele mieszkaniowe,
- wydatków z tytułu użytkowania sieci Internet
ODLICZENIA OD PODATKU
Nie odlicza się składek zapłaconych do zagranicznych systemów ubezpieczeń zdrowotnych.
Podatek dochodowy obliczony zgodnie z obowiązującą w danym roku skalą podatkową, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę pobranej bądź opłaconej składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zatem podatnik, osiągający dochody z zagranicy, ma możliwość (podobnie jak w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne) odliczenia opłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Jeżeli podatnik wykaże w zeznaniu dochody do opodatkowania, ma prawo skorzystać z poniższych ulg, zmniejszających podatek dochodowy:
ulgi remontowo-modernizacyjnej (obowiązującej w latach 2003-2005), odliczenia z tytułu wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Radosław Hancewicz
Rzecznik prasowy
Izby Skarbowej w Białymstoku
Do ustalenia, czy trzeba dokonać rozliczenia w Polsce dochodów zagranicznych konieczne będzie ustalenia miejsca zamieszkania podatnika. W związku z tym, że prawo podatkowe nie zawiera definicji tego pojęcia należy w celu jego określenia wziąć pod uwagę przepisy kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 25 kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. W świetle tego przepisu, o posiadaniu miejsca zamieszkania decydują łącznie dwa elementy: faktyczne przebywanie w danej miejscowości oraz zamiar stałego pobytu. O tym czy pobyt ma charakter czasowy czy też nie, każdorazowo rozstrzygają okoliczności danego przypadku. Jeżeli wynika z nich, że dana osoba przebywa za granicą w przejściowych celach, po osiągnięciu, których ma zamiar wrócić do kraju, wówczas przyjąć należy czasowy charakter jej pobytu.
Dokumentem potwierdzającym dla celów podatkowych miejsce zamieszkania podatnika jest zaświadczenie wydawane przez właściwy organ administracji podatkowej tzw. certyfikat rezydencji. W przypadku uzyskania przez podatnika w danym kraju certyfikatu rezydencji dochody uzyskane na terytorium tego państwa będą podlegały opodatkowaniu według miejscowego prawa.
Sposób opodatkowania dochodów z tytułu działalności wykonywanej za granicą lub źródeł przychodów położonych za granicą wynika z postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, którą Rzeczypospolita Polska zawarła z tym państwem, w którym podatnik dochody uzyskał.
W zawartych przez Polskę umowach występują dwie metody unikania podwójnego opodatkowania:
1)metoda wyłączenia z progresją,
2)metoda proporcjonalnego odliczenia.
W przypadku, gdy dochód został uzyskany w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, stosowana jest metoda proporcjonalnego odliczenia.
Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. Metodę odliczenia proporcjonalnego przewiduje się między innymi w umowach zawartych z Belgią, Danią, Finlandią, Holandią, Stanami Zjednoczonymi, Szwecją oraz Wielką Brytanią i Północną Irlandią.
Przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze, bez względu na to czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał w Polsce inne dochody opodatkowane według skali podatkowej. Jeżeli podatnik przebywa czasowo za granicą i osiąga dochody ze źródeł tam położonych, to ma dodatkowo obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% tych dochodów, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócił do kraju. Jednakże również przy wpłaceniu zaliczki podatnik może odliczyć w odpowiedniej proporcji podatek zapłacony za granicą. W tym terminie podatnik ma również obowiązek złożenia deklaracji PIT-53.
Z kolei, metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą, zwolniony z opodatkowania na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych. Jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu osiągniętego w Polsce stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą. Metodę wyłączenia z progresją przewidują między innymi umowy zawarte z Francją, Grecją, Niemcami, Portugalią, i Włochami.
Obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego nie powstaje w przypadku, gdy podatnik uzyskał dochód z państwa, z którym obowiązująca umowa przewiduje metodę wyłączenia z progresją i nie uzyskał on w Polsce w tym samym roku podatkowym innego dochodu podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej, (jeżeli nie korzysta z rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub opodatkowania w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci).
USTALENIE DOCHODU DO OPODATKOWANIA
Sposób obliczania dochodu przy składaniu rocznego zeznania podatkowego (PIT- 36) jest taki sam bez względu na kraj uzyskania przychodu oraz na zastosowaną metodę zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Przychód osiągany za granicą należy pomniejszyć za każdy dzień, o kwoty stanowiące równowartość diet z tytułu podróży służbowej za granicą. Pomniejszenie to nie może przekroczyć równowartości 30 diet rocznie. Wysokość diety uzależniona jest od docelowego kraju podróży. Kwoty diet określone są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, (np. dzienna stawka diety w Wielkiej Brytanii wynosi 32 funty brytyjskie).
Pomniejszone o diety przychody przelicza się na złote według kursu z dnia otrzymania bądź postawienia środków pieniężnych do dyspozycji podatnika, ogłaszanego przez bank, z usług którego korzysta i które mają zastosowanie przy zakupie walut. Jeżeli bank, z którego usług korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut i nie jest możliwe zastosowanie kursu, o którym mowa w poprzednim zdaniu, stosuje się kurs średni z dnia uzyskania przychodu ogłaszany przez Narodowy Bank Polski (www.nbp.pl). W przypadku, gdy podatnik nie korzysta z usług banku przychody należy przeliczyć według średnich kursów walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski (www.nbp.pl).
Osobie uzyskującej dochody ze stosunku pracy przysługują zryczałtowane koszty uzyskania przychodów.
ODLICZENIA OD DOCHODU
Nie odlicza się składek zapłaconych do zagranicznych systemów ubezpieczeniowych.
Jeżeli w zeznaniu rocznym podatnik wykaże dochód do opodatkowania, może natomiast skorzystać z innych odliczeń od dochodu, czyli np.:
- darowizn,
- wydatków rehabilitacyjnych,
- ulgi na spłatę odsetek od kredytów (pożyczek) zaciągniętych na cele mieszkaniowe,
- wydatków z tytułu użytkowania sieci Internet
ODLICZENIA OD PODATKU
Nie odlicza się składek zapłaconych do zagranicznych systemów ubezpieczeń zdrowotnych.
Podatek dochodowy obliczony zgodnie z obowiązującą w danym roku skalą podatkową, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę pobranej bądź opłaconej składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zatem podatnik, osiągający dochody z zagranicy, ma możliwość (podobnie jak w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne) odliczenia opłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Jeżeli podatnik wykaże w zeznaniu dochody do opodatkowania, ma prawo skorzystać z poniższych ulg, zmniejszających podatek dochodowy:
ulgi remontowo-modernizacyjnej (obowiązującej w latach 2003-2005), odliczenia z tytułu wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Radosław Hancewicz
Rzecznik prasowy
Izby Skarbowej w Białymstoku
