PARK NARODOWY
„Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe”. Jest to najwyższa forma konserwatorskiej ochrony przyrody.
„Park Narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych lub zanikłych elementów przyrody”.
Na terenie Parku Narodowego, aby zachować różnorodność biocenoz, florę i faunę jak również niepowtarzalne walory krajobrazu stosowane są odrębne metody ochrony przyrody. Wyróżnia się obszar ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej. Na obszarach graniczących z Parkiem Narodowym wyznaczona jest strefa ochronna, potocznie zwana otuliną, służąca zabezpieczeniu walorów Parku przed czynnikami zewnętrznymi, wynikającymi z działalności człowieka (np. niewłaściwym zagospodarowaniem, urbanizacją, przemysłem). W otulinie może być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych i nie podlega ona włączeniu w granice obwodów łowieckich.
Teren Parku jest udostępniany w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę tego obszaru. Ruch turystyczny może odbywać się wyłącznie w wyznaczonych obszarach, na przygotowanych szlakach.
Park Narodowy jest państwową jednostką budżetową zarządzaną przez dyrektora. W latach 1990-2004 Parki Narodowe w Polsce były nadzorowane przez Krajowy Zarząd Parków Narodowych, podlegający Ministerstwu. Od 1 maja 2004 r. obowiązki zlikwidowanego Zarządu przejął Wydział Parków Narodowych w Ministerstwie Środowiska.
Dyrektor Parku sporządza projekt planu ochrony na 20 lat. Plan ustanawia Minister Środowiska w drodze rozporządzenia. Gdy nie ma ustanowionego planu ochrony, dyrektor parku sporządza, a Minister ustanawia zarządzenia zadania ochronne dla parku na 1-5 lat.
Minister może wydać decyzję o wykonaniu w Parku Narodowym prac nie ujętych w planie ochrony ani w zadaniach ochronnych.
W Polsce istnieją 23 Parki Narodowe, obejmujące obszar 301 373 ha, co stanowi 1% powierzchni kraju.
Parki Narodowe województwa Podlaskiego.
Białowieski Park Narodowy
ustanowiony w 1947r
powierzchnia 10 502 ha
lokalizacja siedziby: Białowieża Rezerwat biosfery UNESCO wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości; najstarszy PN w Polsce.
Biebrzański Park Narodowy
ustanowiony w 1993r
powierzchnia 59 223 ha
Lokalizacja siedziby: Osowiec
Największy PN w Polsce
Wigierski Park Narodowy
ustanowiony w 1989r
powierzchnia: 14 840 ha
Lokalizacja siedziby: Krzywe
Narwiański Park Narodowy
ustanowiony w 1996r
powierzchnia 7 350ha
lokalizacja siedziby: Kurowo
Do największych na świecie Parków Narodowych należą:
GRØNLANDS – Grenlandia – 972 000 km²
WOOD BUFFALO – Kanada – 45 480 km²
GOBI – Mongolia – 45 000 km²
ETOSHA – Namibia – 22 800 km²
Podstawą prawną ochrony przyrody w Polsce jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku. (Dz U. nr 92, poz. 880).
