Wesołych Świąt !
Doroczne jasełka to pielęgnowanie tradycji nie tylko wiejskiej. Także w Łomży popularne było staropolskie misterium ruchomych „obrazów z przeszłości”, ludowy sposób na sztywną dydaktykę: głównie dobra zabawa a przy okazji oswajanie z odwiecznym strachem, wszędobylskim diabłem i śmiercią. Podczas jednego z występów 100 lat temu, przed znanym łomżyńskim fotografem Tyburcjuszem Chodźko zastygli w dostojnych pozach aktorzy Teatru Amatorskiego (w załączeniu) - których potomkowie zapewne żyją: Śmiarowski oraz Górski, Śleszyński, NN -Śmierć, Piotrowska, Nieszkowski, Tuszowska, Mucharski, Galiński, Rogiński, Sokołowski, Zielińska. Zachowała się też fotografia z jasełek w łomżyńskiej Lutni 1906 r. z portretem Mietka Raabe w roli diabełka. Narzekano już wtedy w prasie na apatię społeczeństwa. Jednym bardziej dokuczał brak wolności pod rosyjską „opieką cara”- innym: wszechobecna nędza. Ilu łomżan drażniły luksusowe reklamy w lokalnej „Wspólnej pracy” z 1911 r: wina z całego świata, orzechy amerykańskie, masło syberyjskie, daktyle z Maroka, śliwki z Besarabii? Nie ulegały zniechęceniu jednostki, jak organizatorzy Jasełek Leonia Górska lub ks. Rostkowski „ludzie dobrej woli, którzy własną pracą chcą przysporzyć miłych chwil ogółowi oraz zasiłku na dobry cel” - pisała „Wspólna Praca”, w dziale Kronika przypominając, ze Jasełka będą wystawione w 2 i 3 dzień Świąt. Dano później sprawozdanie: „Pomimo skróceń, jakim uległ oryginał utworu Jasełka robiły nader miłe, miejscami silne wrażenie.” Sam reżyser pełen energii i nerwu scenicznego „ustrzegł się szarży w roli „Szatana”. Pan Wardzyński jako „Herod” stworzył doskonały typ władcy, a na wyróżnienie zasłużył p. Skiwski w roli „Żyda”. Mazur Krakowiaków pod wodzą p. Wejmera tak się podobał, że musiał być powtórzony. W czasie trzech przedstawień sala teatralna była „wypełniona, a drużyna zachęcona powodzeniem wybiera się na gościnny występ do Kolna”. W rezultacie udało się zasilić „nasze instytucje filantropijne”. Na afiszach z tamtego okresu „Program wieczoru” wymieniał odbiorców funduszy: ochronkę dla dzieci lub „miejscowy przytułek dla starców”. Do niezdecydowanych pomocną dłoń wyciągał Tadeusz Świda wydając w Warszawie w 1911 r. „Poradnik: Jak urządzać jasełka” („dla księży, nauczycieli wiejskich, ochroniarek”.) Szkoda, że po 100 latach zmalała dominacja teatrów i bliskość ludzi, rośnie za to pokolenie telewizyjnych samotników, których zaczynają przerażać pustki na ulicach, znikanie mieszkańców. Czy ulegniemy kolejnej apatii z piekła rodem? Co pozostało aktualne, z tego co pisał tygodnik „Wspólna praca”? -„Tęsknota dusz do dobra, prawdy i piękna odzywa się tego wieczora.. rozlewa się w sercach osamotnionych jednostek.. tyle nędzy i bólów, tyle się czai goryczy po zaułkach życia.” Czekamy na Gwiazdkę Nadziei, na największym Święcie Rodzinnym - tak bardzo „w narodzie polskim subtelną przędzą tradycji oplecionym. Opłatek i choinka stały się u nas symbolem zbawczej radości życia”.
