Rozważania o rozwodach i separacjach - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu – określa to art. 41 kodeksu postępowania cywilnego. Z braku takiej podstawy właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda. Z pozwami występują osoby o różnym wykształceniu: od podstawowego do wyższego, zarówno żony, jak i mężowie, zarówno bezdzietni, jak też posiadający małoletnie dzieci. Z pozwami występują również małżonkowie z długoletnim stażem małżeńskim, posiadający już dorosłe dzieci. Przyczynami rozpadu pożycia małżeńskiego są, między innymi: zdrada małżonków, uzależnienie od alkoholu czy narkotyków, hazard. W zdecydowanej większości małżonkowie wnoszą o nieorzekanie o winie, co jest uwzględniane przez Sąd, przy przekonywujących argumentach, iż nastąpił zupełny i trwały rozpad pożycia małżeńskiego. 

W trosce o dobro wspólnych małoletnich dzieci

- Zgodnie z art. 56 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przesłanką pozytywną orzeczenia rozwodu, jest zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego – wyjaśnia sędzia Kozikowska. - Wspomniany przepis przewiduje, że mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Z kolei przesłanki orzeczenia separacji przewiduje art. 611 § 1-3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis ten stanowi, że jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.

Władza rodzicielska a miejsce pobytu dziecka

Sąd nigdy nie proceduje na anonimach. Strona występując z pozwem jest zobowiązana do wniesienia go zgodnie z wymogami przepisów kodeksu postępowania cywilnego, z podaniem stron procesu, żądania odnośnie rozwodu czy separacji z winy lub bez orzekania o winie. W sytuacji gdy strony posiadają małoletnie dzieci - do podania, któremu z rodziców powinna przysługiwać władza rodzicielska, jakie powinny być ustalone alimenty na rzecz małoletnich. 

W sprawach, gdzie małżonkowie posiadają małoletnie dzieci, przy ostatecznym rozstrzygnięciu można wyróżnić kilka sytuacji. W części spraw, małżonkowie zgodnie ustalają, że władza rodzicielska będzie przysługiwać im obojgu, a miejsce pobytu dzieci będzie ustalone u jednego z nich, najczęściej przy matce. Wówczas ojcu przysługują kontakty ustalone wspólnie przez rodziców. Dodać należy, że na wniosek obojga rodziców, Sąd może odstąpić od regulowania kontaktów, a rodzic, z którym dzieci nie mieszkają na co dzień, ma zapewnione swobodne kontakty. W części spraw ustalana jest opieka naprzemienna nad dziećmi i jest to wynikiem wspólnego stanowiska stron bądź na wniosek jednego z rodziców. W wyżej wymienionych sprawach, postępowanie dowodowe obejmuje tzw. dowody osobowe, jak wyjaśnienia i zeznania stron, świadków oraz dowód z opinii biegłych z zakresu psychologii, pedagogiki i psychiatrii z Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych, którzy działają w strukturze Sądu Okręgowego. Sąd korzysta niekiedy z opinii biegłych z tożsamego zakresu z prywatnych ośrodków. 

W niektórych sprawach ustalenie winy jest istotne

Kolejną kwestią jest podział majątku wspólnego. Zgodnie z treścią art. 58 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. 

Wskazać należy, że w sprawach rozwodowych czy o separację, sporadycznie orzekany jest podział majątku, możliwe to jest jedynie przy zgodnym wniosku stron i sytuacjach nie budzących wątpliwości, np. możliwości naruszenia interesów wierzycieli.

W niektórych sprawach ustalenie winy jest istotne, zwłaszcza wtedy, kiedy druga strona nie wyraża zgody na rozwód czy separację, pomimo, że ponosi winę w rozpadzie pożycia małżeńskiego. Zatem w sytuacji uznania winnym małżonka, który nie wyraża zgody, Sąd orzeka rozwód czy separację,  pomimo braku takiej zgody. W sprawach, w który uznano winnym jednego z małżonków, drugi może domagać się alimentów na swoją rzecz,  co przewiduje art. 60 § 1 i 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wymieniony przepis przewiduje, że małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. 

Dalej przepis ten stanowi, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Mirosław R. Derewońko

tel. red. 696 145 146