Historia pod choinkę
Święta Bożego Narodzenia to radosny czas spotkania w rodzinach, gdzie niektórzy są czytelnikami książek. Święta Anno Domini 2023 w Łomży mają wymiar potrójnie symboliczny, gdyż otwierają: nadzieję na lepsze życie z błogosławieństwem Dzieciątka Jezus i kadencję rządu premiera Donalda Tuska oraz zamykają działalność legendarnej Księgarni na Sadowej. Nie do wiary? A jednak: po 73 latach zamyka się historia i podwoje Domu Książki – Book Book. Na parterze narożnego budynku z wysokimi witrynami pokolenia Polaków zaopatrywały się w podręczniki, przewodniki, poradniki, encyklopedie, poezje, powieści, albumy malarskie i fotograficzne. Był tutaj nieraz Karol Konopka.
Karol Konopka to latem 1978 r. wybitny 15-letni uczeń Szkoły Podstawowej nr 3, która istniała po sąsiedzku starego szpitala w Łomży. Jest zwycięzcą Wojewódzkiego Konkursu Matematycznego, a nauczyciele nie mają wątpliwości: to wyjątkowa osobowość w dziedzinie nauk ścisłych, obdarzona szerokim wachlarzem talentów humanistycznych i artystycznych. Karol z przyjacielem z 8. klasy w SP 3, który wygrał konkurs polonistyczny, w nagrodę za zwycięstwa otrzymali talony na zakupienie dowolnie wybranych książek. Nie jednej, dwóch, ale kilkudziesięciu. Idą do Księgarni na Sadowej.
Świątynia
Przyjaciele są szczęśliwi. Mają możliwość wyboru tego, czego pragnie dusza zdolnych, ambitnych, oczytanych, ciekawych świata 15-latków. Nie wiedzą, że świątynia wydawnictw powstała w 1950 r. Jako oczywisty traktują fakt, że po pasjonujące i potrzebne do życia książki przychodziły pokolenia mieszkańców Łomży, gmin powiatu łomżyńskiego, województwa łomżyńskiego od 1975 do 1999 r. i Diecezji Łomżyńskiej. Tu po literaturę piękną, lektury szkolne i wydawnictwa specjalistyczne szli sekretarze partii PZPR, wojewodowie, prezydenci, biskupi, księża, nauczyciele, lekarze, prawnicy i gospodynie domowe. Młodzi, dojrzali, seniorzy. „Poczytaj mi, Mamo” sąsiadowało z elementarzem Falskich, Encyklopedia Powszechna PWN z klasyką literatury polskiej i światowej PiW, bestsellery dla chłopców o Tomkach w krainach Szklarskiego i o Urwisach Niziurskiego z hitami powieści dla wrażliwych dziewcząt o bohaterkach zakochanych tak nieprzytomnie, nieszczęśliwie jak nastolatki. Wówczas przyjaciele nie wiedzą, kto w epoce prezydenta Bieruta i I sekretarza KC PZPR Gomułki kierował Księgarnią na Sadowej. Gdy 15-latkowie przyjdą na łowy książkowe, kolorową i pachnącą upajająco świątynią wydawnictw kieruje Jadwiga Charkiewicz (po Wiktorii Nowak). Pani Jadwiga to rodowita łomżynianka, rocznik 1947, absolwentka SP nr 6 (Muzeum), LO przy ul. Bernatowicza.
Pasja czytania
Pani Jadwiga urodziła się w szpitalu św. Ducha przy Wiejskiej (LMS). Mieszkała przy Ostrołęckiej, zamienionej w Stalingradzką (Wojska Polskiego). Miała 3 lata, gdy rodzina przeniosła się do domu przy Dwornej, więc przyszła kierowniczka księgarni nie zmieniając lokum mieszka później przy ul. Stalina, 22. lipca i znów przy Dwornej. Jej zawodowa i życiowa przygoda z książkami to lata 1965 – 2002.
- Ceny książek w czasach PRL były przystępne, bo dotowane przez państwo – wspomina. - Droższe były albumy sztuki i krajoznawcze. Komu zabrakło z zarobków na zakupy, miał oddzielną półkę, opisaną imiennie, gdzie odkładało się wybrane książki (za ówczesne 1 000 zł do kilku tys.), po które mógł później się zgłosić. Księgarnia na Sadowej w okresie prosperity zatrudniała 7 osób i zaopatrywała biblioteki szkolne, miejskie i gminne. - Zainteresowanie książkami było bardzo duże, klientów mieliśmy zawsze mnóstwo. Ogromną popularność miały wydawnictwa encyklopedyczne, literatura piękna i podręczniki – opowiada Pani Jadwiga. - Wydaje mi się, że klientami byli głównie przedstawiciele inteligencji. Naszym gościem był np. autor komiksów Papcio Chmiel i pisarz Józef Stompor, znany z powieści łomżyńskiej okresu wojny „Niewierna”. Jego żona pochodziła z Łomży. Odwiedzał Księgarnię ks. Bolesław Liszewski, wykładowca WSD i kapelan Sióstr Benedyktynek.
Los i rynek
Łomżynianką jest Dorota Żukowska, kierownik Księgarni po Pani Jadwidze. Absolwentka SP nr 7 i „Ekonomika” z księgarstwem związała się we wrześniu 2002 r., bo miała zastępstwo w księgarence z antykwariatem przy ul. Małachowskiego. Gdy Pani Jadwiga osiąga wiek emerytalny, Pani Dorota otrzymuje propozycję kierowania Księgarnią na Sadowej. Ponad 21 lat temu nie mogła wiedzieć, że będzie zamykać historię legendarnej książnicy z Moniką Kozłowską, pracującą tu od 4 lat. Zdaniem Pani kierownik Żukowskiej, Internet zaszkodził księgarniom stacjonarnym, ze względu na szybkość oferowania nowości, przedsprzedaż, niższe ceny. Tak jak w latach poprzedniczek, dużo było stałych klientów, często odwiedzających to ulubione miejsce spotkania z literaturą, nauczycielką wyobraźni i towarzyszką wzruszeń dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów.
W 2023 r. na topie jest Katarzyna Michalak, Jerzy Pilch, Zyta Rudzka i Remigiusz Mróz. Z autorów zagranicznych: Harlan Coben i Jojo Moyes. Andrzej Sapkowski i Stephen King byli na topie - przed kilku laty. Harry Potter i Chris Grey z bohaterkami powieści Michalak to liderzy popularności. - Książki cały czas się sprzedawały, lecz właściciel sprzedał wynajmowany lokal – wyjaśnia Pani Dorota.
W kultowej Księgarni można pod choinkę zrobić prezent w czwartek i piątek w godz. 10.-18. oraz w sobotę od 10. do 14. Los i wolny rynek spłatał figla Paniom z Księgarni na Sadowej, której w Łomży będzie wszystkim brak.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
