Matura w rodzinie
Wojciech Surawski 50 lat temu zdawał maturę pisemną w Technikum Weterynaryjnym przy Stacha Konwy. Jego córka Małgorzata Rytel poradziła sobie w 1997 r. na maturze w Społecznym LO przy Sadowej. Wnuk i syn Stanisław Rytel właśnie zdaje egzaminy maturalne w I LO imienia Tadeusza Kościuszki przy Feliksa Bernatowicza. - Matura to nie wszystko w życiu. Nie definiuje osobowości ani predyspozycji człowieka, ale otwiera drzwi na uczelnie wyższe – mówi rezolutny młodzieniec, z radością zauważając, że jego egzamin dojrzałości przypada akurat pół wieku po maturze dziadka.
Od 4. maja 2023 r. ponad 1000 maturzystek i maturzystów ze szkół średnich w Łomży przystępuje po raz pierwszy do egzaminu maturalnego. W słoneczny czwartek było niezbyt ciepło, 12 stopni C, ale stresowo dla abiturienta z III LO. - Przez stres przedmaturalny się nie wyspałem – mówi Michał Sakowski przed gmachem przy Senatorskiej, gdzie na skwerze różowią się pączki bzów. - Z dwóch tematów rozprawki wybrałem temat o poświęceniu, które sprawia, że człowiek staje się bohaterem.
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna podała, że polecenia z arkuszy maturalnych w nowej formule 2023 wykonywało 576-oro uczniów, w większości z ogólniaków, a w starej formule 2015 452-oje, głównie z techników. Licealiści na pisemną maturę z języka polskiego na poziomie podstawowym mieli 4 godziny, a technicy – 3. Poziom stresu bywał tak silny, że po wyjściu z budynków niektórzy maturzyści mało co pamiętali z poleceń i odpowiedzi. W pamięci zapadł plakat, ilustrujący dramat „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Założona noga na nogę człowieka w spodniach z nogawkami: garniturową i w lakierku oraz różową i w kozaku. Wizualne dylematy nt. inteligencja vs. chłopstwo.
Matura to etap
Psycholog Małgorzata Rytel potwierdza doświadczenia młodzieży. - Stres może aktywizować albo zniechęcać do działania – tłumaczy. - Jeśli stresu odczuwamy za mało, to demotywuje, ale jeśli jest go za dużo, to paraliżuje. I to przeżyło wielu maturzystów po wyjściu z sali, gdzie pisali maturę, że nie mogą się skupić ani niczego przypomnieć, co w zwykłej sytuacji przyszłoby im bez trudu. Zbyt wysoki poziom kortyzolu w mózgu powoduje, że po fazie intensywnej aktywności umysłu potrzeba odpoczynku, regeneracji, relaksu. Jedni wolą napięcie przespać, a inni grają w piłkę lub idą na lody.
Stres maturalny jest naturalny, a czy potrzebny...? Opinie w rodzinie są różne. Dziadek uważa, że to naturalne domknięcie etapu kształcenia. Powszechny standard sprawdzianu wiedzy, która często w praktyce zawodowej i życiu później się nie przyda, ale pozwała młodzieży rozeznać się w świecie.
- To, co jednemu zbywa, dla drugiego będzie przyszłością – argumentuje i sięga po przykład sprzed pół wieku, gdy kolega zdał na studia i został psychologiem. Pamięta maturę z polskiego, biologii i matematyki, której uczył wychowawca Tadeusz Szantula. Dziadek śmieje się, że z matematyki był uczniem bardzo przeciętnym, co nie oznacza, że technik weterynarii matematyki ma się nie uczyć.
Radość nauki
Czy zdawał rosyjski – nie pamięta. Córka zdawała ćwierć wieku później polski, historię i angielski, mimo że w SLO wychowawczyni Urszula Łyszkowska uczyła niemieckiego (matematyka nie była obowiązkowa). Ich wnuk i syn w czwartek tydzień temu pisał z polskiego, w piątek z angielskiego, w poniedziałek z matematyki, we wtorek z rozszerzonego angielskiego, w czwartek 11. maja zdaje ustny polski, a w piątek rozwiąże rozszerzenia zadań Królowej Nauk. To nie koniec: w poniedziałek ustny z angielskiego, rozszerzenie z geografii i wakacje może z domu.
- Egzaminy stały się metodą weryfikacji wiedzy i umiejętności, lecz są jak każdy sprawdzian, tyle że rozleglejszy i rozciągnięty w czasie – analizuje Pani Rytel. W wielu uczniach zatraciła się radość ze zdobywania wiadomości, a naukę w szkole postrzegają jako chodzenie na testy, aby umieć odpowiedzieć, aby zdobyć punkty.
Mózg lubi się uczyć, zdobywać i przetwarzać informacje. Natomiast matura to odtwarzanie danych. Jest trampoliną do studiów, lecz nie budzi radości ze zdobywania wiedzy i ciekawości poznawczej. W I LO uprawnionych do zdawania matury było 173-oje uczennic i uczniów, w II LO – 124, w III LO – 132, w IV LO – 25, w VI LO – 21; w Katolickim LO (d. SLO) – 41; w Liceum Mistrzostwa Sportowego przy Wiejskiej – 21. Ilu techników deklarowało w OKE maturę?: „Budowlanka” - 22, „Mechaniak” - 140, „Ekonomik” - 118, „Weta” - 57. Liczby faktycznie zdających mogą być trochę inne, bo zdają także ci, którzy nie zdawali rok temu, nie zdali matury lub chcą poprawić jej wyniki.
Bohaterowie
Jednym tematem rozprawki mogło być rozważanie o człowieku jako istocie pełnej sprzeczności i wahań między poglądami. Michał Sakowski wybrał temat drugi - o poświęceniu, prowadzącym do bohaterstwa. Argumenty znalazł w literaturze: odważna „Antygona” Sofoklesa; dzielny doktor z „Dżumy” Camusa; przebiegły dla Ojczyzny - Litwy jak lis i lew „Konrad Wallenrod” Mickiewicza. Wykazał się znajomością: „Przedwiośnia” S. Żeromskiego, „1984” G. Orwella, „Tanga” S. Mrożka. Michał wybrał z j. angielskiego rozszerzenie. Planuje studia na Wydziale Informatyki Politechniki Białostockiej. Po pisemnym polskim odpoczął, powtórzył czasy i położył się trochę wcześniej spać.
- Życzę Wam pewności siebie, spokoju, wytrwałości, dokładności i świadomości powagi tego, co Was czeka – mówił do maturzystek i maturzystów 3-klasista Bruno Przybylski, przewodniczący Samorządu Uczniowskiego I LO. Życzył, by pisali matury jak kartkówkę z matematyki, sprawdzian z angielskiego, pracę na języku polskim, których napisali dziesiątki. - A gdy będzie po wszystkim, nie porzucajcie ambicji..., stale o nie dbajcie. Życzę Wam, aby życie pozwoliło Wam osiągnąć to, co chcecie osiągnąć, i żebyście zawsze kierowali się sercem, gdyż ono wie, kiedy jesteśmy szczęśliwi.
Tradycja
Dziadek po maturze zdawał na Akademię Rolniczą w Lublinie, choć odpadł na ustnym; w zawodzie technika weterynarii pracował niecałe 2 lata i przez 22 świadczył usługi hodowlano-weterynaryjne. Córka po maturze zdała na psychologię i jest od lat cenionym w Łomży i województwie specjalistą. Wnuk i syn uzależni decyzję o kierunku i mieście studiów od wyniku matury. W Polsce obowiązki, wyzwania i szanse poznaje na własnej skórze 272 tysiące 19- i 20-latków. W maju kwitną dla nich bzy i kasztany, świeci słońce i rodzi się nadzieja, że spełnią marzenia i nie zmarnują życia. - Stasio miał dwa latka, wgramolił mi się na kolana, spojrzał w oczy i powiedział: „Mój dziadziuś kochany” - wzrusza się Wojciech Surawski (70 l.). - Nasza rodzina obdarowywanie się miłością ma w genach.
- Pan Domański to bardzo dobry nauczyciel z jeszcze lepszym podejściem i kontaktem z uczniami – ocenia matematyka 19-letni Staszek, którego starszy brat Jan zdał maturę w I LO, a młodszy Antek wszedł niedawno w próg Zacnej Szkoły z 409-letnią tradycją. - Może inaczej to ujmę: z najlepszym podejściem do ucznia, z jakim się spotkałem. Z humorem, ale z ogromnym respektem i szacunkiem.
Aleksandra Piaścik i Julia Mroczkowska z II LO przyjaźnią się od przedszkola, odkrywając piękno świata, pokonując etapy edukacji i wchodząc w dorosłość. Stasio przyjaźni się z uczniami Tomasza Szałkowskiego, świetnymi z matematyki. Maciej Antoniak, Hubert Kowalewski, Jan Bagiński mają zawsze czas, żeby w sobotę zagrać mecz w piłkę nożną. Nie przeszkodzi w tym nawet matura 2023.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
