Markery nowotworowe
5 informacji o markerach nowotworowych Kiedy chorują bliscy... Raka obawiamy się najbardziej. Jeśli wśród krewnych ktoś już zachorował, niepokój rośnie. Nie bez powodu, bo skłonność do tej choroby bywa dziedziczna. Dotyczy to nowotworów piersi, jajnika, jelita grubego. Niektórzy lekarze osobom z grupy „rodzinnego" ryzyka, prócz badań profilaktycznych ( mammografia, kolonoskopia ), zalecają testy na obecność odpowiednich markerów.
Nie bójmy się raka! Dzisiaj nie musi już oznaczać wyroku! W wielu wypadkach jest
wyleczalny. Ważne jednak, by był wcześnie wykryty. Pomóc w tym może proste badanie krwi.
1 .Co to są markery?
To substancje zwane wskaźnikami nowotworowymi. Gdy choroba się rozwija, pojawiają się we krwi w dużych ilościach. Można oznaczać kilkanaście różnych markerów. Niektóre wytwarzane są przez jeden konkretny typ guza ( np. PSA przy raku prostaty ). Inne powstają przy kilku różnych rodzajach nowotworów ( np. CEA wskazuje na raka piersi, jelita grubego, trzustki, jądra lub płuc).
2. Jak się je określa?
Wystarczy pobranie niewielkiej ilości krwi ( nie trzeba być na czczo ). Podczas analizy sprawdza się rodzaj markerów i ich stężenie. Badanie wykonuje się nieodpłatnie ze skierowaniem od lekarza.
3.W jaki sposób ocenia
Podwyższony poziom któregokolwiek z markerów [ norma jest na wydruku ] świadczy, ale nie przesądza o nowotworze. Potwierdzają go dodatkowe badania [ np. USG, tomografia komputerowa ]. Nie wpadajmy od razu w panikę: zdarza się bowiem, że substancje te są wytwarzane w nadmiarze, gdy cierpimy na zapalenie wątroby, trzustki, nerek. Prawidłowy wynik nie zawsze jednak wyklucza raka. Przy pewnych jego odmianach markery nie są produkowane. Zanim zrobimy testy, lepiej dowiedzmy się od lekarza, które wart wykonać.
4.Kiedy ich oznaczanie jest niezbędne?
U tych osób, u których wcześniej wykryto nowotwór i markery powyżej normy. W ten sposób sprawdza się np., czy guz wycięto w całości, jak skuteczna jest chemioterapia. Jeśli poziom markerów jest podwyższony - choroba nie została powstrzymana i mogą być przerzuty. Wtedy konieczne jest dalsze leczenie.
5.Czy ich wykrywanie może być badaniem profilaktycznym?
Tak, ale w nielicznych przypadkach raka, np. wątroby ( wskazuje go AFP ) i prostaty
( podwyższone PSA pojawia się już we wczesnym stadium, kiedy choroby nie można wykryć innymi metodami ). W innych rodzajach nowotworów ( np. piersi, jajnika, jelita grubego ) wysoki poziom markerów pojawia się często dopiero, gdy nowotwór jest zaawansowany. Dlatego ich oznaczanie nie powinno zastępować badań np. mammografii, USG piersi i jajników czy kolonoskopii. Może je wyłącznie uzupełniać.
wyleczalny. Ważne jednak, by był wcześnie wykryty. Pomóc w tym może proste badanie krwi.
1 .Co to są markery?
To substancje zwane wskaźnikami nowotworowymi. Gdy choroba się rozwija, pojawiają się we krwi w dużych ilościach. Można oznaczać kilkanaście różnych markerów. Niektóre wytwarzane są przez jeden konkretny typ guza ( np. PSA przy raku prostaty ). Inne powstają przy kilku różnych rodzajach nowotworów ( np. CEA wskazuje na raka piersi, jelita grubego, trzustki, jądra lub płuc).
2. Jak się je określa?
Wystarczy pobranie niewielkiej ilości krwi ( nie trzeba być na czczo ). Podczas analizy sprawdza się rodzaj markerów i ich stężenie. Badanie wykonuje się nieodpłatnie ze skierowaniem od lekarza.
3.W jaki sposób ocenia
Podwyższony poziom któregokolwiek z markerów [ norma jest na wydruku ] świadczy, ale nie przesądza o nowotworze. Potwierdzają go dodatkowe badania [ np. USG, tomografia komputerowa ]. Nie wpadajmy od razu w panikę: zdarza się bowiem, że substancje te są wytwarzane w nadmiarze, gdy cierpimy na zapalenie wątroby, trzustki, nerek. Prawidłowy wynik nie zawsze jednak wyklucza raka. Przy pewnych jego odmianach markery nie są produkowane. Zanim zrobimy testy, lepiej dowiedzmy się od lekarza, które wart wykonać.
4.Kiedy ich oznaczanie jest niezbędne?
U tych osób, u których wcześniej wykryto nowotwór i markery powyżej normy. W ten sposób sprawdza się np., czy guz wycięto w całości, jak skuteczna jest chemioterapia. Jeśli poziom markerów jest podwyższony - choroba nie została powstrzymana i mogą być przerzuty. Wtedy konieczne jest dalsze leczenie.
5.Czy ich wykrywanie może być badaniem profilaktycznym?
Tak, ale w nielicznych przypadkach raka, np. wątroby ( wskazuje go AFP ) i prostaty
( podwyższone PSA pojawia się już we wczesnym stadium, kiedy choroby nie można wykryć innymi metodami ). W innych rodzajach nowotworów ( np. piersi, jajnika, jelita grubego ) wysoki poziom markerów pojawia się często dopiero, gdy nowotwór jest zaawansowany. Dlatego ich oznaczanie nie powinno zastępować badań np. mammografii, USG piersi i jajników czy kolonoskopii. Może je wyłącznie uzupełniać.
