Droga do Rad Nadzorczych łomżyńskich spółek miejskich
Rady nadzorcze spółek komunalnych pełnią funkcję kontrolną i doradczą, choć faktycznie często ich realny wpływ jest ograniczony przez decyzje prezydenta miasta, burmistrza lub wójta, którzy zazwyczaj sprawują nad nimi faktyczną władzę. Spotykają się raz na kwartał czy raz w miesiącu kasując za to w zależności od spółek od tysiąca do kilku tysięcy złotych. Co trzeba umieć, albo kogo znać, aby taką posadę dostać?
W Łomży Rady Nadzorcze posiadają wszystkie spółki miejskie, czyli Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej zp. Z o.o., Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., Miejskie przedsiębiorstwo Komunikacji sp. z o.o., Zakład Gospodarowania Odpadami sp. z o.o. i Park Przemysłowy Łomża sp. z o.o. W sumie w tych gremiach zasiada 21 osób, które przygotowani merytorycznie, powinni chronić interesy właścicieli spółki i dbać o jej prawidłowe funkcjonowanie. Spotykają się różnie, w MPWiK-u, w PPŁ i MPK obowiązkowo co najmniej raz na kwartał, ale bywa częściej. W MPEC-u posiedzenia RN odbywają się raz w miesiącu, a w ZGO średnio raz na 2 miesiące.
Wynagrodzenie członka Rady Nadzorczej waha się od spółki, w której zasiada.
W MPEC-u i MPWiK-u zwykły członek RN otrzymuje miesięcznie 2201,89 brutto, z-a przewodniczącego i sekretarz po 2311,98 brutto, a przewodniczący RN - 4844,16 zł.
W MPK RN składa się z 3 osób, wszystkie funkcyjne i tak z-a przewodniczącego i sekretarz otrzymują 2311,98 brutto, a przewodniczący 3633,12 zł.
W ZGO zwykły członek RN otrzymuje miesięcznie 1941,90 brutto, z-a przewodniczącego i sekretarz po 2039,00 brutto, a przewodniczący RN – 2136,09 zł.
W PPŁ RN również składa się z 3 osób funkcyjnych i tak z-a przewodniczącego i sekretarz otrzymują 1155,99 brutto, a przewodniczący 1937,66 zł.
Właścicielami spółek miejskich jest Miasto Łomża, czyli w jakimś sensie mieszkańcy. Funkcję zgromadzenia wspólników jednoosobowo pełni Prezydent Miasta i to on powołuje te osoby. Zapytaliśmy więc w Ratuszu w jaki sposób rekrutowane są te osoby, od których zależy kondycja miejskich spółek. „Miasto Łomża rekrutuje członków rad nadzorczych w spółkach, w których posiada 100% udziałów, zgodnie z regulacjami prawnymi Kodeksu spółek handlowych, ustawy o gospodarce komunalnej oraz przepisów ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Zgodnie z ww. ustawami kandydata na członka organu nadzorczego wskazuje podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego (w przypadku Miasta Łomża jest to Zgromadzenie Wspólników)”. W Łomży tę funkcję jednoosobowo pełni prezydent Łomży Mariusz Chrzanowski i to on wskazuje te osoby. Niestety magistrat nie podaje w jaki sposób zbiera nazwiska kandydatów, bo ogłoszeń o poszukiwaniu kandydata na członka rady nadzorczej nie widziałem. Są jednak samorządy, które takie ogłoszenia publikują, podobnie jak ministerstwo aktywów państwowych.
By ubiegać się o taką funkcję, należy spełnić wymogi ustawowe, które w skrócie wyglądają tak: pełna zdolność do czynności prawnych, wyższe wykształcenie, co najmniej 5-letniego okresu zatrudnienia, powołania, mianowania, wyboru, działalności gospodarczej. Ponadto należy spełnić jeden z warunków: posiadania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych, prawnych lub technicznych, tytułu zawodowego radcy prawnego, adwokata, biegłego rewidenta, doradcy podatkowego, doradcy inwestycyjnego lub doradcy restrukturyzacyjnego, ukończenia studiów podyplomowych Master of Business Administration (MBA), czy też złożenia specjalnego egzaminu dla kandydatów na członków organów nadzorczych. Kandydaci muszą też złożyć oświadczenia o braku konfliktu interesów i o spełnianiu wymogów określonych w przytoczonych wyżej przepisach.
Dzięki zmianom wprowadzonym za czasów Prawa i Sprawiedliwości, od 2017 roku w RN mogą zasiadać osoby z dyplomami MBA i nie muszą zdawać państwowego egzaminu. To sprawiło, że niemal każda uczelnia w Polsce zaczęła kształcić „Magistrów Administracji Biznesowej” (MBA). Dochodziło na tym polu do nadużyć, a głośna w tym kontekście była sprawa Collegium Humanum wstrząsnęła nie jednym samorządem. Gdańsk, ale nie tylko, członkom rad nadzorczych legitymujących się dyplomem MBA tej uczelni nakazał zdawanie egzaminów państwowych.
A jak jest w Łomży?
Na 21 członków rad nadzorczych, 10 osób zasiada dzięki dyplomom MBA. Liderem jest tu Uczelnia Jańskiego z Łomży, której 7 członków zawdzięcza posadę. Nie ma nikogo z dyplomem Collegium Humanum, ale są z uczelni w Białymstoku, Lublinie i Warszwie. Prawników mamy 6, jedną doktor nauk ekonomicznych i jedną osobę ze zdanym egzaminem państwowym. Cztery osoby (po dwie w MPWiKu i MPEC-u) to przedstawiciele pracowników.
Dzięki sporej uznaniowości przy powoływaniu Rad Nadzorczych, zasiadanie w tych gremiach często pozwala politykom dorobić. Można przypomnieć, że za czasów PiS prezydent Mariusz Chrzanowski zasiadał w RN Geofizyki Toruń S.A., a Bogumiła Olbryś w miejskiej spółce w Augustowie. Także wśród członków Rad Nadzorczych łomżyńskich spółek miejskich kilka osób to czynni politycy lub działacze polityczni i społeczni.
Po przegranych wyborach 2019 do Sejmu w maju 2020 roku w RN MPWiK-u zasiadła Bernadeta Krynicka. Posiada ona dyplom MBA z Jańskiego, podobnie jak Cezary Kisiel działacz PO, zasiadający w tym gremium od stycznia 2024 roku.
Szefem RN w MPEC-u jest doktor nauk prawnych Artur Kosicki. To także aktywny działacz PiS w województwie, który m.in. pełnił funkcję marszałka. Członkiem RN w Łomży został 29 maja 2024 roku, po oddaniu władzy w sejmiku.
W Radzie Nadzorczej ZGO, po porażce w wyborach parlamentarnych w 2024 roku, zasiadł pochodzący z augustowszczyzny Michał Wiśniewski. Działacz PiS, nawet wiceminister obrony narodowej legitymuje się dyplomem MBA m.in. Uniwersytetu Warszawskiego. Obok niego w tym gremium zasiada Artur Nadolny, były radny, który w ostatnich wyborach nie uzyskał mandatu. On także szczyci się dyplomem MBA z Uczelni Jańskiego.
Dyplomami MBA Uczelni Jańskiego mogą pochwalić się także: Tomasz Miśkiewicz (MPEC), Wojciech Paweł Pietruszewski (ZGO), Piotr Pawłowski (MPK) i Katarzyna Modzelewska (MPK).
