„Tulowskie spotkanie” z wiedzą i łomżyńską gwarą
– Mówi się: zjeść torta, wyrwać zęba czy zawiązać buta, a można to powiedzieć inaczej, prawidłowo i po prostu pięknie: zjeść tort, wyrwać ząb czy zawiązać but! – mówi dr Małgorzata Frąckiewicz, językoznawca z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku. Zagadnieniom języka współczesnych mieszkańców ziemi łomżyńskiej, lokalnej, pod wieloma względami wyjątkowej, gwary i prawidłowej wymowy został poświęcony pierwszy wykład nowego sezonu wszechnicy łomżyńskiego oddziału Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych.
Małgorzata Frąckiewicz od lat zajmuje się badaniem języka dawnych i obecnych mieszkańców
ziemi łomżyńskiej, czemu dała wyraz w takich pracach jak: „Łomżyńskie teksty gwarowe” (z Henryką Sędziak), „Wybrane cechy mowy mieszkańców Łomży” czy „Charakterystyczne cechy gwary łomżyńskiej w polszczyźnie mówionej współczesnych łomżan”. Dlatego też uczestnikom tulowskiej wszechnicy przedstawiła wiele bardzo interesujących kwestii, jak: wpływ dialektu mazowieckiego na gwarę łomżyńską, różnice pomiędzy stylem potocznym a oficjalnym, właściwości fonetyczne języka mówionego łomżan czy używanie gwary w mowie potocznej.
– Przygotowałam taki materiał, żeby nie tylko zaciekawić słuchaczy, ale też włączyć ich do współpracy, zobaczyć jak są wrażliwi na język – mówi Małgorzata Frąckiewicz. – Język mieszkańców ziemi łomżyńskiej wciąż ewoluuje, jest elementem, który nas w jakiś sposób identyfikuje, jest też elementem kultury składowej naszego regionu. Gwarę łomżyńską charakteryzuje duże zróżnicowanie pochodzenia społecznego mieszkających na ziemi łomżyńskiej ludzi, ponieważ żyła tutaj zarówno szlachta, chłopi, jak i ludność napływowa. Jest ona też poświadczeniem tego, że język polski jest językiem pięknym i bardzo bogatym, ale w sytuacjach oficjalnych elementy gwarowe trzeba z niego eliminować. Warto też dbać o poprawną i staranną wymowę wyrazów, odmieniać nazwiska i pamiętać o tym, że język nas charakteryzuje.
Ciekawych tematów nie zabraknie też na kolejnych spotkaniach, gdzie będą poruszane tematy:
„Rodzina we współczesnym świecie” (prof. dr hab. Wioleta Danilewicz), „Symbolika zwierząt w sztuce” (historyk sztuki mgr Anna Wojsław), „Jakość żywności ekologicznej” (inż. Marian Zysk),
„Droga kapłańska Kazimierza Lutosławskiego” (mgr Tomasz Szymański), „Nowe koncepcje początku Polski i chrześcijaństwa w Polsce” (mgr Henryk Milanowicz), „Tożsamość kulturowa z perspektywy biograficznej” (prof. dr hab. Mirosław Sobecki). Ostatnim spotkaniem rozpoczętego właśnie cyklu będzie majowy spacer po łomżyńskich zabytkach z historykiem, mgr Michałem Kaczyńskim. Spotkania odbywają się raz w miesiącu w bursie nr 3 przy ul. Zjazd.
– Wszechnica pod nazwą „Tulowskie spotkania” działa już 14 rok – mówi Gabriela Olszańska, prezes Oddziału Regionalnego Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych w Łomży. – Działa na dziwnych zasadach: bez pieniędzy, bez budynku, ale mamy za to bardzo dobrych wykładowców i dużo słuchaczy. Chętnie do nas przychodzą, żeby poszerzyć swoją wiedzę, dowiedzieć się czegoś nowego i przyjemnie spędzić czas w przyjaznej atmosferze. Dlatego zachęcam młodszych i starszych: przychodźcie na nasze spotkania, bez względu na wiek, poglądy i wykształcenie – wszyscy są mile widziani!
Wojciech Chamryk
