Stomia – co to jest, rodzaje, życie ze stomią - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Czym jest stomia?

Stomia, najprościej mówiąc polega na połączeniu światła przewodu pokarmowego ze skórą. Przez pacjentów kojarzona jest zazwyczaj ze sztucznym odbytem, jednak należy mieć świadomość, że to tylko jeden z rodzajów stomii. Decyzję o konieczności wykonania operacji podejmuje lekarz, gdy stan pacjenta wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Zabieg wykonywany jest zawsze w sytuacji, w której wyłonienie stomii jest niezbędne dla ratowania życia i zdrowia pacjenta, a także gdy operacja może znacząco poprawić jakość życia pacjenta. Decyzję o wykonaniu zabiegu podejmuje lekarz, na podstawie analizy wyników badań pacjenta oraz w oparciu o wywiad i badanie. Czynniki, jakie lekarz musi wziąć pod uwagę, to przede wszystkim choroba podstawowa, jaką zdiagnozowano u pacjenta, obszar, w którym występuje, a także jej nasilenie. Ważną informacją jest również ogólny stan zdrowia pacjenta, w tym zdiagnozowane choroby współistniejące.

Wykonanie stomii odbywa się ze względu na różne dolegliwości, z jakimi boryka się pacjent, chociaż najczęściej mówi się o zabiegu w kontekście chorób nowotworowych układu pokarmowego (rak odbytnicy, okrężnicy). Nie jest to jedyna przyczyna. Zabieg przeprowadzany jest także:

• w nieswoistych zapaleniach jelit, spowodowanych m.in. chorobą Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego,

• jako leczenie powikłań w chorobie uchyłkowej okrężnicy,

• w rozlanym kałowym zapaleniu otrzewnej, do którego dochodzi na skutek uszkodzenia jelita grubego, bądź perforacji występującej w efekcie zapalenia uchyłków,

• u pacjentów, u których doszło do uszkodzenia odbytnicy lub okrężnicy, jako konsekwencja przebytego urazu,

• w zdiagnozowanej martwicy ściany jelita, do której doszło na skutek niedokrwienia,

• w mnogiej polipowatości rodzinnej jelita grubego,

• jako metoda na odbarczenie części obwodowej układu pokarmowego.

Jak każdy zabieg chirurgiczny, tak i stomia niesie ze sobą ryzyko powikłań. Można je podzielić na wczesne oraz późne. W przypadku wczesnych powikłań wyróżnia się m.in. niedokrwienie stomiii martwicę, występujące krwawienia czy wciągnięcie stomii, natomiast w przypadku późnych pojawić się może niedrożność, przepuklina okołostomijna czy nawrót choroby.

Rodzaje stomii

Mówiąc o rodzajach stomii należy podkreślić, że można wskazać kilka typów zabiegu, w zależności od kryterium, jakie przyjęte zostanie do wskazania podziału. Jednym z najczęściej wymienianych jest kryterium czasowe, zgodnie z którym wyróżnia się stomię:

• czasową, która zakładana jest np. przy niektórych operacjach jelity, jeśli wykonywane jest zespolenie pomiędzy różnymi fragmentami jelita, w takiej sytuacji stomię wykonuje się powyżej operowanego miejsca, aby zapewnić lepsze warunki gojenia, stomia czasowa wyodrębniana jest na określony czas,

• definitywną, w której nie ma możliwości usunięcia stomii.

W przypadku analizy uwzględniającej kryterium poziomu jelita, które zostało poddane operacji wymienia się:

• kolostomię, czyli zabieg wykonywany w obrębie jelita grubego,

• ileostomię, przy której stomia wykonywana jest w obrębie jelita cienkiego,

• urostomię, u pacjentów, u których wykonywane jest połączenie pomiędzy światłem układu moczowego oraz skórą.

Innym często wymienianym kryterium podziału jest kryterium budowy stomii. W tym przypadku wyróżnić można dwa typy zabiegu. W pierwszym z nich wykonywana jest tzw. stomia jednolufowa, zwana także końcową. Zabieg ten charakteryzuje się tym, że układ pokarmowy w zasadzie kończy się na wyłonionej stomii. Część układu znajdująca się poniżej została albo wycięta, albo zaszyta ślepo. Alternatywnym rozwiązaniem jest tzw. stomia dwulufowa, w której wykonany otwór stanowi zakończenie odcinka jelita, ale jednocześnie zachowana zostaje ciągłość naturalnej drogi do odbytu pacjenta. Stomia w takim wariancie nazywana jest także boczną.

Życie ze stomią

Najważniejszą kwestią jest to, że pacjent powinien mieć świadomość, że stomia to nie koniec świata. Można z nią żyć i normalnie funkcjonować, jednak należy pamiętać o pewnych obowiązkach. Stomia wymaga odpowiedniego dbania i pielęgnacji. W praktyce, pacjent po wyłonieniu stomii zanim opuści szpital zostaje odpowiednio przeszkolony, aby mógł samodzielnie poradzić sobie z elementami higieny. W razie problemów zawsze można zwrócić się o pomoc do kompetentnych osób, pracujących np. w odpowiednich poradniach czy gabinetach zabiegowych.

Podstawą jest regularne i dokładne wymienianie woreczka stomijnego. Najważniejsze jest, aby czynności związane ze zmianą wykonywane były na spokojnie, bez pośpiechu i stresu. Priorytetem jest szczelne i dokładne założenie worka. Ponadto należy dbać, aby skóra wokół stomii była zawsze czysta, a podczas jej pielęgnacji nie należy używać preparatów, które mogą powodować podrażnienie. W ujęciu praktycznym warto pamiętać, że worek stomijny powinno zmieniać się w pomieszczeniu, w którym dostępna jest umywalka oraz toaleta. Odklejenie zużytego worka warto wykonać dopiero wtedy, gdy wszystkie niezbędne elementy do nałożenia nowego będą już przygotowane. Umywalka i dostęp do wody to niezbędny element, aby móc zapewnić sobie odpowiednie warunki higieniczne. Po usunięciu worka konieczne jest umycie skóry wokół stomii. W tym celu używane jest zwykłe mydło, które zapewnia czystość bez podrażnień. Przed założeniem nowego worka skóra musi zostać dokładnie osuszona, aby możliwe było jego stabilne umocowanie. Należy pamiętać, że korzystanie z preparatów natłuszczających będzie powodowało trudności w przyklejeniu worka.

Codzienne życie pacjenta po wykonaniu zabiegu wyłonienia stomii nie musi różnić się istotnie od życia osób zdrowych. Szczególnie w kontekście wykonywania podstawowych codziennych czynności. Nie ma żadnych przeciwwskazań do kąpieli w wannie czy pod prysznicem, a obecność sztucznego odbytu nie musi oznaczać rezygnacji z pracy zawodowej czy życia towarzyskiego. Stomia nie przeszkadza w uprawianiu większości sportów, nawet pływania! Wyjątkiem są tu dyscypliny szczególne, jak np. sztuki walki, w których mogłoby dojść do uszkodzenia stomii.

Pacjenci po wyłonieniu stomii powinni pamiętać, że należy unikać dźwigania, ale też ograniczyć częste schylanie. Można natomiast bez problemu podróżować. Stomia nie jest przeciwwskazaniem do rezygnacji z życia seksualnego.

Wyłonienie stomii nie wymaga od pacjenta radykalnej zmiany nawyków żywieniowych. Ważne jest, aby dokładnie obserwować swój organizm i jego reakcję na wybrane produkty żywnościowe, ponieważ niektóre mogą wywoływać wzdęcia lub zaparcia, a także biegunkę. Jeśli tego typu objawy pojawią się, należy zmodyfikować dietę i wyeliminować z niej niepożądane produkty. Osoba, która już długi czas funkcjonuje ze stomią potrafi doskonale dobierać i łączyć poszczególne produkty oraz potrawy, zdając sobie sprawę, które z nich są dobrze tolerowane, a z których lepiej będzie zrezygnować. Należy mieć świadomość, że odpowiednio dobrana dieta ma duże znaczenie w regulacji częstotliwości wypróżnień.

tekst płatny