Krystyna Kleczyńska
Technologia informacyjna jako element reformy systemu edukacji
W życiu komputer jest już nieodłącznym elementem wielu prac. Wykorzystywany jest w życiu zawodowym, jako urządzenie rozrywkowe w domu i jako pomoc dydaktyczna w szkole i w domu. Faktu tego nie można pomijać w procesie edukacji młodych pokoleń. To między innymi od umiejętności w posługiwaniu się urządzeniami, które opierają się na wykorzystaniu informatyki i obsługi komputera w dużej mierze zależy przyszłość, a co za tym idzie istnienie i prawidłowe funkcjonowanie nowoczesnego społeczeństwa. Komputer pojawia się w świecie dzieci już od najmłodszych lat. Podejmują pierwsze próby zabawy i w szybkim tempie opanowują wiele umiejętności, które z trudem przychodzą starszym.
Droga do prowadzenia nowoczesnej edukacji informatycznej została otwarta. Szybki rozwój technologii komputerowej spowodował, że zaczęto się nimi interesować jako narzędziem pracy dydaktycznej. Odpowiednio przygotowani nauczyciele potrafią tworzyć różne prezentacje multimedialne i programy edukacyjne, wspomagające nauczanie swojego przedmiotu, bądź całego bloku.
Niestety, często zainteresowania najmłodszych idą w niewłaściwym kierunku. Przyczyn tego jest wiele, stąd należy już w edukacji wczesnoszkolnej podjąć starania by temu zaradzić. Dziecko potrzebuje odpowiednich wzorców zachowań, by wybierało to, co właściwe. Zatem ogromna odpowiedzialność leży w sposobie nauczania. Ważną rolą nauczyciela jest zainteresowanie dzieci i ich zachęcenie do poznawania świata również przy pomocy komputera, a zarazem przekazanie dzieciom ostrzeżenia i nauczenie jak prawidłowo i bezpiecznie korzystać z tego nowego urządzenia edukacyjnego. Trzeba pamiętać, iż w grach i sieci Internet na młodego człowieka czeka wiele niebezpieczeństw takich jak: przemoc, skrajny nacjonalizm, pornografia, itp.
Optymizmem napawa fakt, że coraz większa grupa pedagogów nauczania zintegrowanego podejmuje takie działania. Służą temu również zakrojone na szeroką skale działania zarówno MEN jak i innych instytucji oświatowych zachęcających nauczycieli do kształcenia w tym kierunku (Internet dla gmin, Intel — Nauczanie Ku Przyszłości itp.). Ożywienie panuje również na rynku oprogramowania edukacyjnego, którego zwłaszcza dla najmłodszych jest bardzo dużo. Powszechnym zjawiskiem staje się też wykorzystywanie środków informatycznych w codziennej pracy nauczyciela zarówno w szkole jak i w domu.
Zadaniem polskiej szkoły stało się przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Widoczne jest to w ogólnych zadaniach szkoły podstawowej i gimnazjum, zapisanych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz posługiwania się technologią informacyjną. Realizacja tego zadania jest przedsięwzięciem długofalowym.
Na konieczność powszechnej edukacji informatycznej zwracały uwagę środowiska informatyczne, formułując raporty na Kongresach Informatyki Polskiej, kierując je do najwyższych władz. Czytamy w nich między innymi: „Każdy człowiek, w takim samym sensie, w jakim nabywa umiejętność czytania, pisania i rachowania, powinien dążyć do zwiększenia umiejętności posługiwania się technologią informacyjną i komunikacyjną w swoim życiu zawodowym i osobistym, by przyczynić się do wzrostu poziomu życia swojego i całego społeczeństwa.” W tym miejscu warto sprecyzować pojęcie technologii informacyjnej. Technologia informacyjna jest to zespół środków, czyli urządzeń, takich jak komputery i ich urządzenia zewnętrzne oraz sieci komputerowe i oprogramowania, jak również inne technologie, takie jak telekomunikacja, które służą wszechstronnemu posługiwaniu się informacją. Obejmuje ona swoim zakresem między innymi: informację, komputery, informatykę i komunikację.
Komputery w szkole są:
źródłem informacji: internet, oprogramowania multimedialne,
narzędziem do komunikowania się: poczta elektroniczna, grupy i listy dyskusyjne,
narzędziem wspomagającym proces uczenia się: pisanie tekstów, gromadzenie informacji, wykonywanie obliczeń, opracowywanie wyników, tworzenie prezentacji.
Technologia informacyjna w dużym stopniu rozszerza możliwości i rozwija umiejętności uczniów w zakresie:
uczenia się – wzbogaca sposoby zdobywania wiedzy i umiejętności, ułatwia rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji oraz integruje doświadczenia i różne elementy wiedzy;
myślenia – wspomaga rozumienie złożoności zjawisk oraz umożliwia ich całościowe postrzeganie, a także wspomaga pracę twórczą;
poszukiwania – pomaga w poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji pochodzących z różnych źródeł;
działania – usprawnia organizację pracy oraz ułatwia posługiwanie się wieloma technikami i narzędziami pracy;
doskonalenia się może przyczyniać się do kształtowania postawy elastycznej i uwzględniającej zmiany, co wiąże się z gotowością do ciągłego uczenia się;
komunikowania się – dostarcza środków do indywidualnych i grupowych prezentacji oraz do skutecznego komunikowania się, uczy więc porozumiewania się oraz sprzyja kontaktom międzyludzkim bez barier i uprzedzeń;
współpracy – ułatwia pracę w grupie (lokalnej i globalnej) oraz osiąganie porozumienia, może być wykorzystana do nawiązywania i podtrzymywania kontaktów oraz budowania więzi międzyludzkich
Podstawa programowa informatyki dla szkoły podstawowej przewiduje jako cel edukacyjny nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Za główne zadania stawia przygotowanie uczniów do posługiwania się komputerem i technologią informacyjną oraz uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów i ich oprogramowania.
Analizując podstawę programową widoczne są zadania szkoły i nauczyciela wobec ucznia w zakresie upowszechniania technologii informacyjnej daleko wykraczają poza przedmiot „informatyka”. Chodzi o to, aby przy uczeniu się każdego przedmiotu uczniowie korzystali z komputera.
Z wielu powodów czasami trudno zastosować komputery w nauczaniu — brak odpowiednich materiałów, brak wiedzy, jak je stosować, zbyt wiele innych inicjatyw wypełniających czas nauczyciela. Ponadto faktem jest, że wyraźne zmiany nastąpią tylko wtedy, gdy nauczyciele sami będą przekonani, że lepiej pracują z komputerem niż bez niego
Komputery dostarczają nauczycielowi wielu dodatkowych strategii nauczania i uczenia się. Każdy nauczyciel tworzy bogaty zbiór strategii pomagających uczniom w zdobywaniu wiedzy i nabywaniu umiejętności samodzielnego myślenia. Komputery powinny być postrzegane głównie jako narzędzie wspomagające te strategie, co w rezultacie powinno zwiększyć efektywność pracy uczniów i ich osiągnięć szkolnych.
Również dyrektor szkoły, jak każdy nauczyciel winien włączyć się w program edukacji informatycznej. Wykorzystanie przez niego technologii informacyjnej musi być jednak szersze, nie ograniczać się do dydaktyki. Dziedziną, w której we współczesnym świecie komputer jest niezbędny, jest zarządzanie szkołą.
Technologia i nauka z wykorzystaniem nowoczesnych technologii multimedialnych nieubłaganie będzie się wdzierać w każdą sferę życia, zarówno na płaszczyźnie szkoły, rodziny jak i życia zawodowego. Trzeba zauważyć, iż tak jak kiedyś czytanie i pisanie weszło do ogólnego stosowania tak teraz obsługa komputerów i ich praktyczne wykorzystanie będzie coraz bardziej wchodziło w programy szkół nie tylko podstawowych, ale także średnich i wyższych. Pomijanie tego zjawiska nie przyniesie nikomu nic dobrego. Zarówno elita rządząca jak i ogół społeczeństwa (szczególnie ta część negatywnie nastawiona do technik komputerowych) musi zdać sobie z tego sprawę.
Dlatego trzeba już od szkoły podstawowej, poprzez gimnazjum a na szkołach średnich i wyższych kończąc uczyć przyszłe pokolenia mądrego używania tych narzędzi, zarówno w codziennym życiu, jak i w pracy.
Już teraz można zauważyć, iż bez zasobów komputera napisanie lub zrobienie czegokolwiek staje się trudne a wręcz niemożliwe do wykonania. Komputery wprowadziły „szybkość i globalność” do życia współczesnego człowieka. Niestety szybkość ta jest niestety nieraz zgubna, ludzie nie są przygotowani na takie tempo życia. Starają się wyrównywać szansę poprzez coraz większe wykorzystanie nowoczesnych technologii.
1.„Biblioteczka Reformy MEN, O edukacji informatycznej, Warszawa 2001
2.Rozporządzenie MENIS z 26.02.2002 r. w sprawie podstawy programowej... (Dz. U. Nr 51 z 2002 r., poz. 458)
3.Intel Nauczanie ku przyszłości, UAM, Poznań 2001
4.Józef Pielachowski, Organizacja i zarządzanie oświatą i szkolą, Wyd. eMPi Poznań 1999
Krystyna Kleczyńska
Szkoła Podstawowa w Turośli
Droga do prowadzenia nowoczesnej edukacji informatycznej została otwarta. Szybki rozwój technologii komputerowej spowodował, że zaczęto się nimi interesować jako narzędziem pracy dydaktycznej. Odpowiednio przygotowani nauczyciele potrafią tworzyć różne prezentacje multimedialne i programy edukacyjne, wspomagające nauczanie swojego przedmiotu, bądź całego bloku.
Niestety, często zainteresowania najmłodszych idą w niewłaściwym kierunku. Przyczyn tego jest wiele, stąd należy już w edukacji wczesnoszkolnej podjąć starania by temu zaradzić. Dziecko potrzebuje odpowiednich wzorców zachowań, by wybierało to, co właściwe. Zatem ogromna odpowiedzialność leży w sposobie nauczania. Ważną rolą nauczyciela jest zainteresowanie dzieci i ich zachęcenie do poznawania świata również przy pomocy komputera, a zarazem przekazanie dzieciom ostrzeżenia i nauczenie jak prawidłowo i bezpiecznie korzystać z tego nowego urządzenia edukacyjnego. Trzeba pamiętać, iż w grach i sieci Internet na młodego człowieka czeka wiele niebezpieczeństw takich jak: przemoc, skrajny nacjonalizm, pornografia, itp.
Optymizmem napawa fakt, że coraz większa grupa pedagogów nauczania zintegrowanego podejmuje takie działania. Służą temu również zakrojone na szeroką skale działania zarówno MEN jak i innych instytucji oświatowych zachęcających nauczycieli do kształcenia w tym kierunku (Internet dla gmin, Intel — Nauczanie Ku Przyszłości itp.). Ożywienie panuje również na rynku oprogramowania edukacyjnego, którego zwłaszcza dla najmłodszych jest bardzo dużo. Powszechnym zjawiskiem staje się też wykorzystywanie środków informatycznych w codziennej pracy nauczyciela zarówno w szkole jak i w domu.
Zadaniem polskiej szkoły stało się przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Widoczne jest to w ogólnych zadaniach szkoły podstawowej i gimnazjum, zapisanych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz posługiwania się technologią informacyjną. Realizacja tego zadania jest przedsięwzięciem długofalowym.
Na konieczność powszechnej edukacji informatycznej zwracały uwagę środowiska informatyczne, formułując raporty na Kongresach Informatyki Polskiej, kierując je do najwyższych władz. Czytamy w nich między innymi: „Każdy człowiek, w takim samym sensie, w jakim nabywa umiejętność czytania, pisania i rachowania, powinien dążyć do zwiększenia umiejętności posługiwania się technologią informacyjną i komunikacyjną w swoim życiu zawodowym i osobistym, by przyczynić się do wzrostu poziomu życia swojego i całego społeczeństwa.” W tym miejscu warto sprecyzować pojęcie technologii informacyjnej. Technologia informacyjna jest to zespół środków, czyli urządzeń, takich jak komputery i ich urządzenia zewnętrzne oraz sieci komputerowe i oprogramowania, jak również inne technologie, takie jak telekomunikacja, które służą wszechstronnemu posługiwaniu się informacją. Obejmuje ona swoim zakresem między innymi: informację, komputery, informatykę i komunikację.
Komputery w szkole są:
źródłem informacji: internet, oprogramowania multimedialne,
narzędziem do komunikowania się: poczta elektroniczna, grupy i listy dyskusyjne,
narzędziem wspomagającym proces uczenia się: pisanie tekstów, gromadzenie informacji, wykonywanie obliczeń, opracowywanie wyników, tworzenie prezentacji.
Technologia informacyjna w dużym stopniu rozszerza możliwości i rozwija umiejętności uczniów w zakresie:
uczenia się – wzbogaca sposoby zdobywania wiedzy i umiejętności, ułatwia rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji oraz integruje doświadczenia i różne elementy wiedzy;
myślenia – wspomaga rozumienie złożoności zjawisk oraz umożliwia ich całościowe postrzeganie, a także wspomaga pracę twórczą;
poszukiwania – pomaga w poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji pochodzących z różnych źródeł;
działania – usprawnia organizację pracy oraz ułatwia posługiwanie się wieloma technikami i narzędziami pracy;
doskonalenia się może przyczyniać się do kształtowania postawy elastycznej i uwzględniającej zmiany, co wiąże się z gotowością do ciągłego uczenia się;
komunikowania się – dostarcza środków do indywidualnych i grupowych prezentacji oraz do skutecznego komunikowania się, uczy więc porozumiewania się oraz sprzyja kontaktom międzyludzkim bez barier i uprzedzeń;
współpracy – ułatwia pracę w grupie (lokalnej i globalnej) oraz osiąganie porozumienia, może być wykorzystana do nawiązywania i podtrzymywania kontaktów oraz budowania więzi międzyludzkich
Podstawa programowa informatyki dla szkoły podstawowej przewiduje jako cel edukacyjny nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Za główne zadania stawia przygotowanie uczniów do posługiwania się komputerem i technologią informacyjną oraz uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów i ich oprogramowania.
Analizując podstawę programową widoczne są zadania szkoły i nauczyciela wobec ucznia w zakresie upowszechniania technologii informacyjnej daleko wykraczają poza przedmiot „informatyka”. Chodzi o to, aby przy uczeniu się każdego przedmiotu uczniowie korzystali z komputera.
Z wielu powodów czasami trudno zastosować komputery w nauczaniu — brak odpowiednich materiałów, brak wiedzy, jak je stosować, zbyt wiele innych inicjatyw wypełniających czas nauczyciela. Ponadto faktem jest, że wyraźne zmiany nastąpią tylko wtedy, gdy nauczyciele sami będą przekonani, że lepiej pracują z komputerem niż bez niego
Komputery dostarczają nauczycielowi wielu dodatkowych strategii nauczania i uczenia się. Każdy nauczyciel tworzy bogaty zbiór strategii pomagających uczniom w zdobywaniu wiedzy i nabywaniu umiejętności samodzielnego myślenia. Komputery powinny być postrzegane głównie jako narzędzie wspomagające te strategie, co w rezultacie powinno zwiększyć efektywność pracy uczniów i ich osiągnięć szkolnych.
Również dyrektor szkoły, jak każdy nauczyciel winien włączyć się w program edukacji informatycznej. Wykorzystanie przez niego technologii informacyjnej musi być jednak szersze, nie ograniczać się do dydaktyki. Dziedziną, w której we współczesnym świecie komputer jest niezbędny, jest zarządzanie szkołą.
Technologia i nauka z wykorzystaniem nowoczesnych technologii multimedialnych nieubłaganie będzie się wdzierać w każdą sferę życia, zarówno na płaszczyźnie szkoły, rodziny jak i życia zawodowego. Trzeba zauważyć, iż tak jak kiedyś czytanie i pisanie weszło do ogólnego stosowania tak teraz obsługa komputerów i ich praktyczne wykorzystanie będzie coraz bardziej wchodziło w programy szkół nie tylko podstawowych, ale także średnich i wyższych. Pomijanie tego zjawiska nie przyniesie nikomu nic dobrego. Zarówno elita rządząca jak i ogół społeczeństwa (szczególnie ta część negatywnie nastawiona do technik komputerowych) musi zdać sobie z tego sprawę.
Dlatego trzeba już od szkoły podstawowej, poprzez gimnazjum a na szkołach średnich i wyższych kończąc uczyć przyszłe pokolenia mądrego używania tych narzędzi, zarówno w codziennym życiu, jak i w pracy.
Już teraz można zauważyć, iż bez zasobów komputera napisanie lub zrobienie czegokolwiek staje się trudne a wręcz niemożliwe do wykonania. Komputery wprowadziły „szybkość i globalność” do życia współczesnego człowieka. Niestety szybkość ta jest niestety nieraz zgubna, ludzie nie są przygotowani na takie tempo życia. Starają się wyrównywać szansę poprzez coraz większe wykorzystanie nowoczesnych technologii.
1.„Biblioteczka Reformy MEN, O edukacji informatycznej, Warszawa 2001
2.Rozporządzenie MENIS z 26.02.2002 r. w sprawie podstawy programowej... (Dz. U. Nr 51 z 2002 r., poz. 458)
3.Intel Nauczanie ku przyszłości, UAM, Poznań 2001
4.Józef Pielachowski, Organizacja i zarządzanie oświatą i szkolą, Wyd. eMPi Poznań 1999
Krystyna Kleczyńska
Szkoła Podstawowa w Turośli
