Gwiazdy, leluje
Bywa nadal, że „cudze chwalimy, swego nie znamy”. Czy nie jest tak z fenomenem artystycznym: wycinanką papierową? Jej pojawienie się w Polsce XIX w. „to jedno z najbardziej niezwykłych zjawisk” - jak zachwycał się Jacek Olędzki w „Sztuce Kurpiów” - wcześniej: „nic równie imponującego nie było wycinane z papieru”. Na świecie oprócz polskiej znana jest jeszcze wycinanka chińska i żydowska. Olędzki nie wyklucza, że argumenty o przydatności kolorowego papieru do przystrajania izb mogły wyjść także od zapobiegliwych żydowskich handlarzy rozwożących papier „nawet do trudno dostępnych zakątków kraju”. Jednak wycinanka pojawiła się tylko w niektórych rejonach Polski, znanych z samodzielności - jak szczególnie Kurpie, gdzie nie było szerszego dostępu do usług rzemieślniczych, zwłaszcza dekoracji wnętrz. Kurpiowszczyzna wydźwignęła tę dziedzinę sztuki na szczyty mistrzostwa - najsłynniejsza wycinankarka z Puszczy Zielonej Czesław Konopka z Kadzidła prezentowała swoje prace na świecie ( od Szwajcarii po Japonię ) stając się swoistym ambasadorem kultury. Wystrój puszczańskich chałup odświeżano z okazji świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy, bo nie wypadało świętować w starych dekoracjach. Dwie najbardziej rozpowszechnione formy naklejano pod sufitem na ściany, tworząc różnobarwne ciągi rytmicznych kompozycji - na przemian.: „gwiazdy” ( inaczej „koła”) oraz „leluje” ( motyw „drzewka życia”). Zobaczmy z bliska szopkę z wnętrza dużego koła (średnica 41 cm), autorstwa Jadwigi Niedźwiedzkiej oraz leluję ( 39 x 20 cm ) Wiesławy Bogdańskiej - obie wycinanki wykonano w Kadzidle w 2008 r. Trudno uwierzyć, że tak misterne wzory są wycinane dużymi i topornymi nożycami do strzyżenia owiec… Olędzki zafascynowany zbiorowymi uzdolnieniami Kurpiów, manifestującymi się na wielu polach twórczości plastycznej - zachęcał: „widziałbym na tutejszych ziemiach większą liczbę Spółdzielni Rękodzieła i Sztuki Ludowej”… Przydałoby się więcej zatrudnionych chałupników i artystów, z pożytkiem dla sztuki ludowej i turystów. Apel zawsze aktualny !
