Czekają na wyceny i pieniądze
- To spotkanie powinno odbyć się rok temu, a tak stawia się nas pod ścianą - mówił jeden z rolników, którzy przyszli na spotkanie z „budowniczymi” Via Baltica na odcinku od Kisielnicy do Stawisk. Roboty ruszyły przed miesiącem, ale dopiero wczoraj, na części działek przez które przebiegała będzie droga, odbyły się pierwsze „oględziny na gruncie”. Wybrany przez wojewodę rzeczoznawca ma dokonać oględzin ponad 300 wywłaszczanych działek i spisać protokoły, po czym dla każdej z nich sporządzi odrębny operat szacunkowy. W nim zostanie zaproponowana kwota odszkodowania, którą – jeśli dotychczasowi właściciel nie będą zgłaszać zastrzeżeń - GDDKiA będzie mogła wypłacić im na wiosnę 2020 r..
Spotkanie z około 40 rolnikami głównie z gminy Piątnica odbyło się w remizie OSP w Kisielnicy. Przyjechali na nie przedstawiciele inwestora czyli GDDKiA w Białymstoku, wykonawcy tego odcinka Via Baltica - firmy Strabag i przedstawicielki Wojewody Podlaskiego. To on 26. września 2019 roku, na wniosek inwestora, wydał decyzję zezwolenie na realizację inwestycji drogowej (ZRID), która obok pozwolenia na budowę drogi, wywłaszcza także dotychczasowych właścicieli działek ,po których wyznaczono jej przebieg. Wojewoda decyzji ZRID nadał rygor natychmiastowej wykonalności, a to sprawiło, że 1. października 2019 r. GDDKiA mogła przekazać wykonawcy placu budowy i na działki wjechały pierwsze koparki. Dziś prace ziemne są już dobrze widoczne np. na południowy-zachód od Kisielnicy, gdzie zlokalizowany ma być duży drogowy węzeł „Kolno”, umożliwiający połączenie z ekspresową S61 drogi krajowej nr 63 prowadzącej w kierunku Kolna i Pisza.
Pół roku na wyceny
Rolnicy, którzy przyszli na spotkanie podnosili przede wszystkim kwestię odszkodowań za zajęte grunty. Na działki niektórych z nich koparki wjechały nim otrzymali oficjalne urzędowe informacje o tym, że wojewoda wydał decyzje ZRID i ta ziemia został im zabrana.
- To Urząd Wojewódzki w pierwszej fazie prowadzi postępowanie, aby decyzje odszkodowawcze były przygotowane – mówił Wojciech Borzuchowski, dyrektora białostockiego oddziału GDDKiA, zapewniając, że odszkodowania będą wypłacone wszystkim zgodnie z prawem. - W terminie 14 od uprawomocnienia się decyzji wojewody ustalającej wartość tego odszkodowania - wyjaśniał.
Tylko na tym odcinku Via Baltica (od Kisielnicy do Stawisk) wywłaszczone będą 304 działki. Jak informowała Joanna Banach z Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego, dla każdej z nich musi zostać przeprowadzone oddzielne postępowanie. W tym celu wojewoda wybrał biegłego rzeczoznawcę majątkowego Andrzeja Olszewskiego z Olsztyna.
- W pierwszej kolejności rzeczoznawca ma przeprowadzić oględziny na gruncie. Na pierwszych działkach te oględziny były wczoraj, na kolejnych mają być 7, 12 i 15 listopada – mówiła Joanna Banach z PUW zachęcając rolników, aby w tych oględzinach brali udział. M.in. na tej podstawie, ale także na sporządzanym przez pracowników firmy Strabag „opisie stanu nieruchomości” przed wejściem na działkę, rzeczoznawca będzie sporządzał operaty szacunkowe. To wyceny wywłaszczanych gruntów aktualne na dzień wywłaszczenia, czyli 26 września. Mają być one gotowe do końca tego roku. Dopiero po ich weryfikacji przez urzędników wojewody dotychczasowi właściciele i inwestor zostaną poinformowani o wycenach. Jeśli nie będą zadowoleni, będą mogli wnosić swoje uwagi. To czy uwagi te będą uwzględnione, będzie zależało do rzeczoznawcy i urzędników wojewody. Proces zakończy formalna decyzja wojewody ustalająca wartość odszkodowania dla każdej z wywłaszczanych działek. Jeśli dotychczasowy właściciel nadal nie będzie zgadzał się z wysokością ustalonego przez wojewodę odszkodowania, będzie mógł odwołać się do (obecnego) Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju, a potem decyzję Ministra można zaskarżyć jeszcze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Dopiero po uprawomocnieniu się takiej decyzji odszkodowawczej GDDKiA będzie mogła wypłacać pieniądze za zajętą pod budowę Via Baltica ziemię. Urzędnicy PUW szacują, że całą procedurę ustalania wartości przejmowanej ziemi i wydawania decyzji odszkodowawczej przez wojewodę uda się przeprowadzi do 30 kwietnia 2020 roku.
- To jest termin graniczny. Jeśli nie będzie wielu zastrzeżeń do materiału dowodowego, my te decyzje będziemy, w miarę możliwości, wydawać sukcesywnie – zapewniała Joanna Banach z PUW.
Może być +5%
W przesłanym do dotychczasowych właścicieli urzędowym zawiadomieniu od wydaniu decyzji ZRID jest informacja o tym, że jeśli wydanie działki nastąpi w ciągu 30 dni od otrzymania zawiadomienia, wysokość naliczonego odszkodowania będzie powiększona o 5%. Jak podkreślały pracownice Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego informacja o tym musi mieć postać pisemnego oświadczenia skierowanego do inwestora, czyli GDDKiA. Tłumaczyły też, że doliczanie tych 5% wartości odszkodowania niejako automatyczne będzie w stosunku do działek, na których rozpoczęły się prace w tym okresie. Listę tych działek ma przedstawić wykonawca inwestorowi, a inwestor przekazać ją do PUW. Dotychczasowy właściciel w tym procesie nie będzie więc uczestniczył. - Tak więc proszę sprawdzić kiedy otrzymaliście Państwo te zawiadomienia, bo możecie być jeszcze jesteście w terminie 30 dni i możecie te oświadczenia inwestorowi złożyć – mówiła Joanna Banach zachęcając, aby wywłaszczani z ziemi rolnicy składali takie oświadczenia.
Wprowadzeni w błąd?
Niektórzy z rolników zwracali uwagę, że odszkodowania mają być wypłacane według stanu na koniec września tego roku, ale oni ziemi tej nie użytkowali już od roku. Tak miano im powiedzieć podczas spotkania w Stawiskach, latem ubiegłego roku. Mówili także, że przed decyzja ZRID na ich działkach powbijano paliki oznaczające zajmowany pas drogowy. Do ich ustawienia przyznali się pracownicy wykonawcy, firmy Strabag, tłumacząc, że w ten sposób chcieli wskazać rolnikom, które ziemie będą zajęte pod drogę. Do „powiedzenia”, aby od ubiegłego roku z ziemi tej nie korzystali, nie przyznawał się nikt z obecnych na sali.
- My jako rolnicy ponieśliśmy szkody w uprawach. Dochody nam się zmniejszyły. Cały rok stracony w użytkowaniu gruntu. Kto nam to ureguluje? – dopytywała jedna z kobiet.
Obecni na spotkaniu urzędnicy powtarzali, że wywłaszczenie z gruntów nastąpiło po podpisaniu decyzji ZRID przez wojewodę, czyli 26 września 2019 roku.
