Mniej rodzin wymaga pomocy
Atmosfera domowa ma największy wpływ na to, jak szczęśliwe, spokojne i odporne psychicznie jest dziecko, jak odnosi się do dorosłych … (itd.). Z danych MOPS wynika, że w Łomży spada ilość rodzin potrzebujących wsparcia, ale rośnie przemoc.
„Problemy opiekuńczo-wychowawcze są doświadczane przez większość, jeśli nie wszystkie rodziny z dziećmi i wynikają z naturalnych faz rozwoju rodziny. Większość rodzin potrafi je pokonać samodzielnie, program skierowany jest do tych, które nie są w stanie tego dokonać” - czytamy w Programie wspierania rodziny w mieście Łomża na lata 2025-2027.
Rodzina biologiczna jest najbardziej sprzyjającą dla prawidłowego rozwoju dziecka, dlatego należy zadbać, aby ono jak najdłużej w niej pozostawało. Z przeprowadzonej analizy wynika, że istotną przeszkodą dotykającą rodziny jest bezrobocie, tj. brak aktywności zawodowej dorosłych i związane z tym niskie dochody. To destabilizuje sytuację i degraduje rodzinę. Negatywnie na łomżyńskie rodziny wpływają także uzależnienia i problemy opiekuńczo-wychowawcze. W tym celu pomóc ma poradnictwo specjalistyczne, czy pomoc asystentów.
„W przypadku, gdy praca z rodziną nie przynosi pozytywnych efektów i dobro dziecka jest zagrożone, zachodzi konieczność umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej” - stwierdza raport. Zanim dojdzie do tej dramatycznej sytuacji, z taką rodziną pracuje asystent. W ciągu ostatnich 8 lat liczba asystentów spadła z 5 w 2016 roku do 3 w 2023r. Z kolei ilość rodzin objętych tym wsparciem zmniejszyła się z 76 prze 8 laty do 68 w roku ubiegłym.
Zamiast rodziny piecza zastępcza
W 2023 roku w pieczy zastępczej umieszczono 38 dzieci, z tego 14 w trybie zagrożenia życia lub zdrowia. W 2016 roku takich przypadków było 33, a z zagrożeniem życia lub zdrowia 1. Na koniec 2023 roku w Łomży funkcjonowało 45 rodzin zastępczych, w których przebywało 71 dzieci. Z kolei na terenie innych powiatów przebywa 32 „łomżyńskich” dzieci. We wspomnianym roku pomoc pieniężną na usamodzielnienie (dotyczy pełnoletnich opuszczających rodziny zastępcze) otrzymało 21 osób.
Autorzy opracowania chwalą świetlice środowiskowe socjoterapeutyczne, które poza opieką zagospodarowują wolny czas dzieci i młodzieży. Podkreślają ich dobry wpływ na rozwój osobowości, postępy w nauce oraz kształtowanie relacji społecznych. Widzą konieczność tej formy wsparcia w Łomży. W ostatnim roku w naszym mieście ze świetlic korzystało 110 dzieci, najwięcej od 8 lat.
Wielodzietność nie oznacza biedy
„Nadal główną przyczyną korzystania z pomocy społecznej jest ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, długotrwała choroba, uzależnienia i przemoc w rodzinie” – czytamy w dokumencie. Z danych MOPS wynika, że ciągu ostatnich 8 lat ilość wsparć z wyżej wymienionych powodów generalnie spada. Ze względu na ubóstwo w 2016 roku 1234 rodzinom udzielono wsparcia, a w 2023 było ich już 707. Ze względu na bezrobocie z 845 przypadków przed 8 laty spadło do 292 w ostatnim pełnym roku. Potrzeba ochrony macierzyństwa w 2016 roku wymagała 78 interwencji, w 2023 roku już 21. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych w 2016 roku wymagała 179 interwencji, w 2023 już 96. Niewielki spadek nastąpił w przypadku alkoholizmu, w 2016 r. był powodem wsparcia w 28 przypadkach, a w 2023r. - 21. Niewielki spadek wystąpił także w przypadku niepełnosprawności, w 2016 r. było 502, w 2023r – 432. Częściej niż przed 8 laty konieczna była pomoc w przypadku długotrwałej choroby. W 2016 r. było 352, w 2016r. – 389. Z kolei niepokojący jest niemal 8-krotny wzrost udzielanego wsparcia ze względu na przemoc w rodzinie (z 19 przypadków w 2016 roku do 146 w 2023 roku). Pamiętajmy, że w ciągu ostatnich 8 lat liczba mieszkańców miasta skurczyła się o prawie 4 tys. osób
W 2016 roku z pomocy społecznej korzystało w Łomży 714 rodzin. Najwięcej 304 miało jedno dziecko, a 237 – dwoje. Z roku na rok liczba rodzin spadała i w 2023 wyniosła 217, gdzie jedno dziecko miało 74 rodziny, a dwoje 65. Rodzin z czwórką lub większą ilością dzieci było w 2016 roku 55, a w 2023r. już 31.
Zwiększona aktywność zgłaszania się po pomoc MOPS wypada w okresie zimowym. Związane jest to zdaniem autorów ze zmniejszeniem ofert pracy w sektorach rolnym i budowlanym.
„W szczególnie trudnych sytuacjach znajdują się rodziny niepełne, wielodzietne, dotknięte chorobą, niepełnosprawnością i uzależnieniem” - podsumowuje MOPS dodając, że „brak stabilnych dochodów często skutkuje uzależnieniami i rozpadem rodziny”.
Z przedstawionych danych w „Programie wspierania rodziny w mieście Łomża na lata 2025-2027” wynika, że następuje spadek liczby rodzin bezradnych w pełnieniu swojej funkcji korzystających z pomocy MOPS. Rośnie natomiast liczba mieszkańców nie korzystających z pomocy finansowej, a wymagających podjęcia wielotorowych działań. W 2016 roku bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych występowała w 179 rodzinach (139 rodzin niepełnych), w 2023 już w 96 (81 rodzin niepełnych).
Istotnym warunkiem dla normalnego rozwoju rodzin jest posiadanie i utrzymywanie mieszkania. W 2023 roku dodatek mieszkaniowy w Łomży pobierało 1121 rodzin (w 2016 było 3195). W ubiegłym roku przyznano 42 mieszkania, a kolejka oczekujących wynosiła 785 rodzin.
