UŻYTKI EKOLOGICZNE
są to zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających duże znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów i typów środowisk (naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne "oczka wodne", kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, w tym miejsca ich sezonowego przebywania lub rozrodu. Ta forma ochrony przyrody na szczeblu lokalnym spełnia ważną rolę jako ostoja bioróżnorodności.
W Polsce znajduje się 6177 użytków ekologicznych o łącznej powierzchni ok. 42 tys. ha.
Na terenie województwa podlaskiego uznanych jest 249 użytków ekologicznych, z czego 90 % to śródleśne bagna i śródleśne oczka wodne, pozostałe to głównie bagna i oczka wodne, wśród użytków rolnych.
Na terenie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi ustanowiono cztery Użytki Ekologiczne, a pięć jest planowanych.
1. Użytek ekologiczny BAGNO BRZEZINY ustanowiony Rozporządzeniem Wojewody Łomżyńskiego z dnia 04.12.1996r.
Charakterystyka obiektu: wkrótce
2. Użytek ekologiczny RZEKA NARWICA ustanowiony Rozporządzeniem Wojewody Podlaskiego z dnia 19.09.2002r.
Charakterystyka obiektu:
Celem ochrony użytku ekologicznego RZEKA NARWICA jest ochrona koryta Narwicy oraz zespołów roślinności wodnej i bagiennej. Położony jest na odcinku od zachodniego skraju miejscowości Niewodowo do wschodniego skraju miejscowości Piątnica na prawym brzegu doliny Narwi. Długość akwenu wynosi ok. 10 km, a szerokość nie przekracza 10-20 m. Siedliskowo Narwica jest bardzo zróżnicowana ponieważ buduje je kilka zbiorników połączonych przepływającym przez nie ciekiem zasilanym przez drobne dopływy z Wysoczyzny Kolneńskiej oraz źródliska występujące środowiskowo. W otoczeniu dominują różnego rodzaju użytki zielone (łąki, pastwiska, ziołorośla, murawy, szuwary) w większości ekstensywnie zagospodarowane.
Roślinność wodna obficie porasta akwen i jest bardzo zróżnicowana w zależności od lokalnych uwarunkowań siedliskowych. Przechodzące miejscami bardzo płynnie w roślinność wodną szuwary są zwykle zdominowane przez mannę mielec (Glyceria maxima). W wodzie dominują grążel żółty (Nuphar luteum), rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum), spiodela wielokorzeniowa (Spirodela polyrrhiza). Miejscami występują włosienicznik krążkolistny (Batrachium circinatum), wywłócznik kłosowy (Myriophyllum spicatum), rdestnica połyskujaca (Potamogeton lucens), rdestnica przeszyta (Potamogeton perfoliatus), grzybienie białe (Nymphaea alba), moczarka kanadyjska ((Elodea canadensis), osoka aloesowata (Stratiotes aloides), rzęsa garbata (Lemna gibba), rzęsa drobna (Lemna minor), rzęsa trójrowkowa (Lemna trisulca) i in.
W zbiorniku tym notowano występowanie bobra europejskiego (Castor fiber), wydry (Lutra lutra), żółwia błotnego (Emys orbicularis)
3. Użytek ekologiczny RZEKA ŁOPIAN ustanowiony Rozporządzeniem Wojewody Podlaskiego z dnia 19.09.02r.
Charakterystyka obiektu:
Celem ochrony użytku ekologicznego RZEKA ŁOPIAN jest ochrona starorzecza Narwi oraz zespołów roślinności wodnej i bagiennej. Zbiornik ten ciągnie się w kształcie podkowy na długości ok. 1,2 km. Jego szerokość wynosi ok. 50-60 km, a głębokość latem nie przekracza 2,5 m.
Rzeka Łopian, zwana też jeziorem Łopian, powstała w wyniku zmiany koryta rzeki Narew i położona jest ok. 4 km na północny – wschód od miejscowości Pniewo, przy lewym brzegu Narwi.
Otoczenie zbiornika stanowi mozaika szuwarów, ziołorośli i ekstensywnie użytkowanych łąk. Brzegi zbiornika miejscami porośnięte są dość szerokim pasmem szuwarów z przewagą manny mielec (Glyceria maxima). Roślinność wodna o liściach pływających to grążel żółty (Nuphar luteum) i grzybienie białe (Nymphaea alba) a miejscami osoka aloesowata (Stratiotes aloides) w zwartych skupiskach. Roślinność zanurzona to rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum), rdestnice (Potamogeton sp.), włosienicznik krążkolistny (Batrachium circinatum), wywłócznik kłosowy (Myriophyllum spicatum), moczarka kanadyjska (Elodea canadensis). Miejscami na powierzchni występują obfite kobierce Lemnetea z dominacją (Lemna gibba).
4. Użytek ekologiczny PIASKOWA GÓRKA – KRZEWO ustanowiony Rozporządzeniem Wojewody Podlaskiego z dnia. (Uchwała Rady Gminy Piątnica z dnia 28.10.05r.)
Charakterystyka obiektu:
Użytek o powierzchni 1,77 ha położony jest w miejscowości Krzewo Stare, na stoku Wysoczyzny Kolneńskiej. Jest to miejsce o południowej ekspozycji, bardzo nagrzewane przez słońce. Zasiedlają się tu organizmy odporne na duże dobowe wahania temperatur oraz silne nieodbory wody. Użytek ten obejmuje unikatowe siedliska muraw psammofilnych z chrobotkami i lepnicą zielonawą.
Na terenie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi, a także poza nim, w gminach Piątnica, Łomża i Wizna jest jedynym tego typu siedliskiem.
Miejsce to jest siedliskiem następujących chronionych porostów: chrobotek łagodny (Cladonia mitis), chrobotek widlasty (Cladonia furcata), chrobotek zwyrodniały Cladonia degenerans, chrobotek rożkowaty (Cladonia cornuta), chrobotek rosochaty (Cladonia foliacea), płucnica islandzka (Cetraria islandica).
Chronione gatunki roślin kwiatowych: goździk piaskowy (Dianthus arenarius subsp. Borussicus), kocanki piaskowe (Helichrysum arenarium), rojnik pospolity (Jovibarba sobolifera).
Rośliny rzadkie: kostrzewa długolistna (Festuca guestphalica), strzęplica siwa (Koeleria glauca), łyszczec baldachogronowy (Gypsophila fastigiata), traganek piaskowy (Astragalus arenaris), lepnica zielonawa (Silene chlorantha), lepnica zwisła (Silene nutans), dziurawiec rozesłany (Hypericum humifusum).
Takie warunki siedliskowe i występująca tu roślinność stwarzają dogodne warunki do występowania gatunków zwierząt z nimi związanych. Odnotowano na tym terenie występowanie
27 gatunków motyli dziennych, w tym: paź królowej – Papilio machaon – objęty ochroną prawną, czerwończyk fioletek – Lycaena helle – objęty ochroną prawną, modraszek adonis – Polyommatus ballargas – gatunek mający na terenie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi i w jego otulinie stanowiska najbardziej wysunięte na północny-wschód w całym jego zasięgu występowania.
Biorąc pod uwagę niewielki obszar tego użytku, można stwierdzić jak duże znaczenie mają te siedliska dla owadów żyjących tutaj, jak i na terenach przyległych.
Obecnie użytek objęty jest ochroną czynną, która polega m.in. na zabezpieczeniu terenu przed rajdami motorowymi, usuwaniu samosiewów sosny i brzozy, usuwaniu ewentualnych składowanych przez społeczeństwo śmieci. Ochrona tego obszaru pozwoli chronić naturalną rzeźbę terenu, powstrzyma niszczenie gleby, umożliwi rozwój unikatowego siedliska muraw kserotermicznych.
