Wyjątkowa wystawa i „Echa” Teatru Migro
Sercem Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Walizka po kilku latach przerwy ponownie stał się łomżyński Stary Rynek. Najpierw w Galerii Pod Arkadami otwarto wystawę festiwalowych plakatów Przemysława Karwowskiego, zmarłego w lutym artysty o nader rozległych, twórczych zainteresowaniach, ale przede wszystkim wspaniałego scenografa i cenionego malarza. Kolejnym punktem programu był plenerowy spektal „Echa” krakowskiego Teatru Migro, poruszająca opowieść bez słów o zaklętej w zdjęciach wielokulturowej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.
Niemal rok temu Przemysław Karwowski otwierał w kameralnej galerii na Starym Rynku, którą prowadził przez 22 lata, własną wystawę „Czas darowany”. Jej tytuł nie był przypadkowy, bowiem ten nietuzinkowy, zmagający się z ciężką chorobą artysta, doskonale zdawał sobie sprawę z faktu, że każdy tydzień i miesiąc to dla niego taki właśnie podarowany czas, który może przeznaczyć na tworzenie. Dlatego na tej, jak się niestety okazało, ostatniej za jego życia, wystawie, pokazał nie tylko zaprojektowane przez siebie teatralne lalki, w tym ze słynnej „Pasji”, ale również najnowsze obrazy. Kolejna, „Walizka-plakaty. 1988-2022”, przygotowana przez córki artysty, Annę i Dorotę Karwowskie oraz kierownik galerii Kaję Kozon, okazała się już wystawą pośmiertną.
– Ta wystawa to w zasadzie ostatni memoriał – zauważał Jarosław Antoniuk, wspominając wieloletnią twórczą pracę z Przemysławem Karwowskim i jego zbyt szybkie, mimo postępującej choroby, odejście w trakcie przygotowywania spektaklu „Niesamowite przygody skarpetek”. Dyrektor teatru i festiwalu Walizka wspominał też ubiegłoroczną wystawę artysty oraz kolejne plany, w tym następnej wystawy festiwalowej, do realizacji których już nie doszło.
Trudno się z tym pogodzić, oglądając jedyne w swoim rodzaju, bardzo charakterystyczne plakaty z festiwali odbywających się w latach 1988-2022. Niezależenie od roku wykonania każdy z nich ma w sobie coś, co od razu przyciąga wzrok, nawet jeśli na plakacie jest tylko walizka w świetle scenicznego reflektora. Późniejsze plakaty, również z racji większego formatu, są jeszcze bardziej efektowne, nie tylko łącząc różne wątki, na przykład przeszłość i teraźniejszość Łomży, ale też odnosząc się do aktualnych wydarzeń, co szczególnie wyraźnie zostało uwidocznione na pandemicznych plakatach z lat 2020 i 2021. Ten ostatni z roku ubiegłego, przygotowany przy pomocy córki Doroty, również autorki tegorocznego plakatu, jest z kolei bardzo symboliczny, ukazując nie tylko swoistą maskotkę festiwalu, walizkowego Pegaza, ale również zawierając nawiązania do Łomży. Na wystawie można też prześledzić zmiany nazwy imprezy, zaczynającej pod szyldem Ogólnopolskie Spotkania Teatru w Walizce, organizowanej również jako Łomżyński Festiwal Teatru w Walizce.
Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza to plakaty, umieszczone na ścianach bez zachowania chronologii, dobrane na podstawie klucza czysto artystycznego. Druga to prezentacja zdjęć: wywołanego, przedstawiającego młodego Przemysława Karwowskiego przy pracy oraz pokazu ujęć z jego pracowni.
– Bardzo się cieszę, że ta wystawa ma miejsce i pragnę pogratulować organizatorowi, dyrektorowi Teatru Lalki i Aktora w Łomży, panu Jarosławowi Antoniukowi, podjęcia tej inicjatywy – podkreślał Roman Borawski, nie tylko wieloletni przełożony Przemysława Karwowskiego w MDK-DŚT, ale również jego przyjaciel i autor wspomnieniowego tekstu w katalogu wystawy. – Ta wystawa uświadamia nam ewolucję, ale też niezmienność dojrzałości twórczej Przemysława, jeśli chodzi o plakat.
Po obejrzeniu wystawy festiwalowi goście i widzowie zgodnie przemieścili się o kilkadziesiąt metrów, aby obejrzeć spektakl „Echa” Teatru Migro. Frekwencja robiła wrażenie, ale nic w tym dziwnego, skoro ten zespół zapadł widzom w pamięć, dzięki również plenerowemu spektaklowi
„Drom-ścieżkami Romów” sprzed trzech lat. Wtedy artyści zaprezentowali poetycką opowieść o Romach, opartą na motywach ich nieustannej wędrówki, teraz Monika Kozłowska sięgnęła po temat równie nieoczywisty, wracając, dzięki książce „Wędrowny zakład fotograficzny” Agnieszki Pajączkowskiej, do miejsc i ludzi na kresach, których dawno już nie ma, ale pozostały po nich fotografie i różne przedmioty. Właśnie dzięki nim widzowie mogli przenieść się w czasy bardzo odległe, to jest do 20-lecia międzywojennego, z napiętymi stosunkami między Polakami, Żydami i Ukraińcami, ale też momentami codziennej pracy i radosnymi. Szybko ustąpiły one miejsca okropieństwom wojny, a po jej zakończeniu wcale nie było lepiej, bo były choćby przesiedlenia, które rujnowały do końca świat tych prostych, zwykle od pokoleń żyjących w jednym miejscu, ludzi. Tym ważniejsze wydaje się więc zachowanie tych wydarzeń w pamięci przyszłych pokoleń, bo przecież nie może być przyszłości bez przeszłości, wspomnień i tradycji.
Dzisiaj podczas festiwalu Walizka będzie można obejrzeć cztery spektakle konkursowe w wykonaniu teatrów z Bośni i Hercegowiny, Bułgarii i Polski oraz dwa plenerowe na Starym Rynku. Zostały one przygotowane z okazji Dnia Dziecka, dlatego Teatr Małe Mi zaprezentuje „Księżycowe opowieści” już o godzinie 13:00, a ukraiński Teatr Vuala zagra „Cyrkowe kolory” o godzinie 19:00.
Wojciech Chamryk
