Kto i kiedy powinien zaszczepić się na HPV?
Szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) stanowią kluczowy element profilaktyki nowotworowej. Choć od wprowadzenia pierwszej szczepionki na rynek minęło już ponad 15 lat, wciąż istnieje wiele niedomówień i niejasności wokół tego zagadnienia. Kto dokładnie powinien się zaszczepić i w jakim wieku? Jak przebiega cykl szczepień? Jakie rodzaje szczepionek są dostępne w Polsce?
Czym jest wirus HPV i dlaczego warto się przed nim chronić?
Ludzki wirus brodawczaka (HPV) to jedna z najczęstszych infekcji przenoszonych drogą płciową. Obecnie znane jest ponad 200 różnych typów tego wirusa, z czego około 40 może zakażać obszary intymne człowieka. Choć większość zakażeń przebiega bezobjawowo i samoistnie ustępuje w ciągu 1–2 lat, to długotrwałe utrzymywanie się niektórych typów HPV (tzw. wysokiego ryzyka) stanowi poważne zagrożenie.
Wirus HPV jest bowiem czynnikiem ryzyka rozwoju szeregu groźnych nowotworów, takich jak rak szyjki macicy, sromu, pochwy, prącia, odbytu czy gardła. Szacuje się, że aż 99% przypadków raka szyjki macicy wiąże się z zakażeniem HPV. Co więcej, typy 16 i 18 HPV odpowiadają za około 70% tych nowotworów. Dlatego tak kluczowe są szczepienia na HPV.
Kiedy szczepić się na HPV?
Szczepionki są zalecane przede wszystkim młodzieży w wieku 11–14 lat. To optymalny moment, ponieważ wirus najczęściej rozprzestrzenia się właśnie w okresie dojrzewania i rozpoczęcia życia intymnego. Szczepienie w tym wieku pozwala nabyć niezbędną odporność, zanim dojdzie do ewentualnego kontaktu z wirusem.
Jeśli ktoś nie został zaszczepiony w okresie nastoletnim, w późniejszym wieku nadal może to zrobić. Szczepionki przeciwko HPV są bezpieczne i zalecane dla osób do 45. roku życia, które wcześniej nie miały kontaktu z wirusem. Warto jednak pamiętać, że skuteczność szczepień maleje wraz z wiekiem – najwyższą efektywność obserwuje się u nastolatków.
Schematy szczepień przeciwko HPV
W zależności od wieku, w którym rozpoczyna się szczepienie, stosuje się różne schematy dawkowania:
-
osoby w wieku 9–14 lat przyjmują 2 dawki szczepionki w odstępie 5–13 miesięcy;
-
osoby w wieku 15 lat i starsze szczepione są w schemacie 3-dawkowym – dawki podawane są w odstępie 0, 1–2, 6 miesięcy;
Wszystkie dawki należy przyjąć w ciągu roku. Jeśli druga dawka zostanie podana zbyt wcześnie (przed upływem 5 miesięcy od pierwszej), konieczne będzie uzupełnienie schematu o trzecią dawkę.
Kto nie powinien się szczepić przeciwko HPV?
Mimo wysokiej skuteczności i bezpieczeństwa istnieją również przeciwwskazania do stosowania szczepionki przeciwko HPV. Należą do nich m.in.:
-
wiek poniżej 9 lat – szczepionki nie są przeznaczone dla dzieci młodszych;
-
ciąża i karmienie piersią – brak wystarczających danych na temat wpływu szczepionki na płód i niemowlę;
-
uczulenie na którykolwiek ze składników preparatu;
-
wysoka gorączka w dniu szczepienia.
W przypadku osób z obniżoną odpornością lub chorobami przewlekłymi decyzję o szczepieniu należy skonsultować z lekarzem. Bezpośrednio przed podaniem szczepionki odbywa się kwalifikacja (tj. wywiad medyczny i podstawowe badanie), którą przeprowadza lekarz.
tekst płatny
