Otyłość – problem zdrowotny XXI wieku i sposoby jego leczenia
Otyłość to poważny problem zdrowotny, który prowadzi do wielu schorzeń, w tym cukrzycy typu 2. Różni się od nadwagi poziomem nadmiaru tkanki tłuszczowej i konsekwencjami zdrowotnymi. Diagnoza opiera się na wskaźnikach BMI, WHR i pomiarach obwodu talii. Najlepsze efekty w leczeniu osiąga się poprzez zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną, a w uzasadnionych przypadkach stosuje się farmakoterapię. Kluczową rolę odgrywa także profilaktyka, szczególnie u dzieci.
Otyłość a cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 jest jedną z najczęstszych chorób współistniejących z otyłością. Nadmiar tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicach brzucha, prowadzi do insulinooporności, co sprzyja rozwojowi cukrzycy. Redukcja masy ciała o 5–10% może poprawić tolerancję glukozy i zmniejszyć ryzyko powikłań. Kluczowe znaczenie ma zmiana stylu życia, obejmująca zdrową dietę i aktywność fizyczną.
Jak diagnozować otyłość i nadwagę?
Podstawowymi narzędziami diagnostycznymi są:
- BMI (Body Mass Index) – stosunek masy ciała do wzrostu w metrach kwadratowych:
- 25–29,9 oznacza nadwagę,
- ≥30 wskazuje na otyłość.
- WHR (Waist-to-Hip Ratio) – stosunek obwodu talii do bioder:
-
0,85 u kobiet i >1,0 u mężczyzn sugeruje otyłość brzuszną.
-
Wskaźniki te mają ograniczenia, np. nie uwzględniają masy mięśniowej, dlatego warto uzupełnić je o inne metody, takie jak analiza składu ciała.
Farmakologiczne metody leczenia otyłości
Farmakoterapia jest stosowana, gdy inne metody zawiodły. Leki działają m.in. poprzez zmniejszenie apetytu lub hamowanie wchłaniania tłuszczów. Przykładem jest liraglutyd, wpływający na ośrodek sytości w mózgu. Terapia wymaga ścisłej kontroli lekarskiej, ponieważ może wiązać się z efektami ubocznymi. Kluczowe jest połączenie farmakoterapii z dietą i aktywnością fizyczną.
Czym różni się otyłość od nadwagi?
- Nadwaga to umiarkowany nadmiar tkanki tłuszczowej, który zwykle nie powoduje poważnych problemów zdrowotnych.
- Otyłość to stan, w którym nadmiar tkanki tłuszczowej zagraża zdrowiu i prowadzi do poważnych chorób, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy miażdżyca.
Kluczowe różnice wynikają z poziomu BMI:
- Nadwaga: 25–29,9,
- Otyłość: ≥30.
Osoby z nadwagą są mniej narażone na choroby metaboliczne niż osoby otyłe, co podkreśla znaczenie wczesnej profilaktyki.
Zdrowe nawyki w walce z otyłością
Aktywność fizyczna:
- Co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo, np. spacery, jazda na rowerze, pływanie.
Dieta:
- Ograniczenie cukrów prostych i tłuszczów nasyconych,
- Spożywanie warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów i zdrowych tłuszczów.
Planowanie posiłków i unikanie podjadania to ważne nawyki wspierające kontrolę masy ciała.
Prewencja otyłości u dzieci i młodzieży
Zapobieganie otyłości należy rozpocząć w dzieciństwie.
Edukacja żywieniowa:
- Budowanie zdrowych nawyków w domu i szkole,
- Ograniczenie spożycia słodyczy i przetworzonych produktów.
Aktywność fizyczna:
- Codzienne zajęcia ruchowe, takie jak sport, spacery czy zabawy na świeżym powietrzu.
Wczesne wprowadzenie zdrowych nawyków zwiększa szanse na utrzymanie prawidłowej masy ciała w dorosłym życiu.
tekst płatny
