… jak jeden dzień – rzeźby ceramiczne Marity Benke-Gajdy - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Marita Benke-Gajda „odkryła” w sobie pasję do ceramiki w 1980 roku. Przez 40 lat wykonała dziesiątki dzieł, niepowtarzalnych w stylu i kształcie. Są wśród nich małe formy rzeźbiarskie (figurki, kafle, ażury, reliefowe rysunki) oraz monumentalne kompozycje przestrzenne. Zdobią je unikalne szkliwa, własnoręcznie komponowane przez autorkę. W jej pracowni powstają wielowątkowe „ceramiczne opowieści” inspirowane naturą, kulturą, sferą sacrum, światem baśni i fantazji oraz osobistymi przeżyciami. Autorka układa je w cykle tematyczne. Oto najważniejsze z nich: „Ptaki”, „Tajemniczy ogród”, „Sny o ceramice”, „Pawie”, „Bukiet”, „Powroty”, „W czerni i bieli”, „Misy”, „Epitafium dla Romka”, „Kochankowie”, „Żydzi polscy”, „Pajace”, „Anioły”, „Kamieniowisko”, „Pielgrzymi”, „Panie, panny, panienki”, „Gejzery”, „Dotyk”, „Drzewa”, „Projekt Anetka”, „Sukienki”, „Picasso”, „Dla Hundertwassera” „Pejzaże”, „Bramy”, „Woda”, „Fale”, „Zielnik”. Prezentowana obecnie wystawa ma charakter jubileuszowy. Składają się na nią rzeźby o tematyce sakralnej, głowy z cyklu „Sny o ceramice”, portrety zdobione barwnymi wzorami w stylu malarstwa Hundertwassera (austriacki ekspresjonista, miłośnik secesji), reliefowe rysunki i małe formy rzeźbiarskie inspirowane naturą oraz figurki kobiet i aniołów.

Jest tu także szczególny eksponat – gliniana miseczka ozdobiona dwoma stylizowanymi ptaszkami. To pierwsza ceramiczna praca artystki zrealizowana w 1980 roku pod okiem Felicji Piątkowej. W jej pracowni­ Marita Benke-Gajda poznała tajniki warsztatu oraz uczyła się szacunku do tworzywa. Miłość do ceramiki przyszła sama. Wystawie towarzyszy 100-stronicowy album z reprodukcjami dzieł artystki wzbogacony wierszami Krzysztofa Ślusarczyka. Tę wyjątkową publikację zaprojektował Wojtek Kowalczyk, znakomity krakowski grafik i rysownik. Marita Benke-Gajda jest absolwentką Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom w 1973 roku w pracowni prof. Leszka Wajdy). Przez kilka lat pracowała jako projektantka wnętrz i wystaw. Później zajęła się ceramiką. W pracy z gliną wykorzystuje rozmaite techniki i masy oraz różne sposoby wypału. Tworzy rzeźby ceramiczne i ceramikę użytkową. Na koncie ma ponad 200 wystaw – zbiorowych i indywidualnych w kraju i w różnych stronach świata. W latach 1982-2000 była związana ze spółdzielnią KAFEL, w której pełniła nadzór artystyczny oraz projektowała naczynia użytkowe i dekoracyjne, produkowane w krótkich seriach. Współpracowała także z zakładem w Pułtusku wytwarzającym użytkowe formy kamionkowe. W dorobku ma również projekty form użytkowych i dekoracyjnych przeznaczonych do seryjnej produkcji oraz udział w pracach konserwatorskich i rekonstrukcyjnych zabytkowych kafli i płytek okładzinowych.

Za ­ dokonania była wielokrotnie nagradzana, m.in. za wzór przemysłowy na międzynarodowych targach w Poznaniu (dwukrotnie) oraz za realizację artystyczną roku, przyznaną przez „Cepelię” (1984). W roku 1987 odebrała nagrodę „Plastyki” w dziedzinie sztuki użytkowej, a w 1999 – Złotą Odznakę „Zasłużony dla Cepelii”. W 2009 roku została „Osobowością Gminy Zabierzów”. Jest dwukrotną stypendystką Ministra Kultury i Sztuki oraz rzeczoznawcą ministerialnym w dziedzinie ceramiki artystycznej. Marita Benke-Gajda od lat zaangażowana jest w pracę pedagogiczną. Do niedawna realizowała ją w Pracowni Rzeźby w Ceramice na Wydziale Rzeźby krakowskiej ASP, obecnie czyni to we własnej pracowni, w Liceum oo Pijarów w Krakowie, Miejskim Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji w Chrzanowie oraz w ramach Stowarzyszenia „Ceramika bez granic”. Artystka od 25 lat utrzymuje serdeczne więzi z naszym miastem. Prezentuje tu własne prace na wystawach indywidualnych (1999, 2003, 2009, 2011, 2016, 2021) i promuje twórczość kolegów z krakowskiego środowiska plastycznego. Dzięki jej zaangażowaniu odbyły się wystawy m.in. Jana Biczysko, Rafała Borcza, Jadwigi Gajdy, Ewy Janus, Marii Bieńkowskiej-Kopczyńskiej, Wojtka Kowalczyka, Jana Tutaja, Adama Wsiołkowskiego, Ewy Żelewskiej-Wsiołkowskiej i Adama Zwolaka, a także zbiorowe prezentacje („Tradycja i współczesność KAFLA”, „Wokół Bożego Narodzenia”, „Linia”, „Ceramicy z Krakowa pod Szrenicą”, „Rzeźba utrwalona ogniem”, „Słowa na Wieczność”, „Matka Wieczności”, „Pokój i Dobro”, „Ludzie Wieczności” i inne), Prace Marity Benke-Gajdy znajdują się w zbiorach polskich i zagranicznych muzeów oraz w kolekcjach prywatnych na całym świecie. Posiadają je m.in. muzea narodowe w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Kunstforum Piaristen w Wiedniu. Piękny zbiór jej rzeźb, kafli, figurek oraz ceramicznych obrazów znajduje się w Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży. Artystka zapoczątkowała go w 1999 roku ofiarowując kilka prac ze swojej pierwszej w naszym mieście wystawy. W kolejnych latach przybywało darów. Zestaw liczy obecnie 50 obiektów pochodzących z cykli „Pajace”, „Sny o ceramice”, „Bramy”, „Przechodzenie”, „Kochankowie”, „Anioły”, „Pielgrzymi”, „Panie, panny, panienki”, „Projekt Anetka”, „Choinki” i „Ptaki”. Muzeum Północno-Mazowieckie w podziękowaniu za wzbogacanie kolekcji uhonorowało rzeźbiarkę „Bursztynowym Kiercem” (2004).

Kurator wystawy - Karolina Skłodowska 

Aranżacja wystawy - Antoni Mieczkowski