Ratujemy zabytki starego cmentarza
W Dniu Wszystkich Świętych przed wejściami na stary cmentarz w Łomży staje ok. 100 kwestarzy z puszkami. Łomżyniacy i przyjezdni, odwiedzając groby bliskich na nekropolii z 1801 r., wrzucają datki na ratowanie zabytków cmentarnych. W tym roku po raz 29. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej organizuje kwestę, prowadzoną tu od 1984 r. Za zebrane pieniądze odremontowano do tej pory ok. 250 historycznych nagrobków, płyt grobowych, krzyży, kapliczek i ogrodzeń. - To znak naszej pamięci, wdzięczności dla poprzedników i szacunku dla tradycji w łańcuchu pokoleń – mówi prezes TPZŁ Zygmunt Zdanowicz, który też staje z puszką i przewodniczy liczeniu pieniędzy. Były lata tak obfite w datki, jak 2010 i 2014, gdy zebrano 48 000 zł we Wszystkich Świętych i zaduszki.
Kwesta na ratowanie zabytków cmentarnych odbywała się na starym cmentarzu w Łomży od 1984 r. z inicjatywy społecznego opiekuna zabytków, ale nie tylko cmentarnych, Wiktora Grochowskiego (1924 – 2009). - Głęboka motywacja ochrony zabytków naszej architektury cmentarnej ma podłoże natury materialnej, dotyczy ochrony naszego dziedzictwa kulturowego, lecz przejawia się w trosce o zabytkowe nagrobki, figury i kapliczki z XIX i XX w. także wdzięczność w łańcuchu pokoleń dla dawnych obywateli kraju, miasta i naszej ziemi – tłumaczy Zygmunt Zdanowicz (lat 81). - Jednakże to wyraz szacunku do wszystkich zmarłych, pochowanych na starym cmentarzu przy ulicy Mikołaja Kopernika. To wspólna sprawa: od dzieci i młodzieży po ludzi dorosłych i wiekowych, aby tradycja była przekazywana przez pokolenia. To symbol pamięci, wdzięczności i szacunku - od całej Łomży, żeby zabytki odnowione były światłym przykładem świadomości, że kultura trwa przez pokolenia...
Efekty kwesty
Za ponad 40 tysięcy zł, zebranych na kweście TPZŁ w 2017 r., odremontowano 5 kutych ogrodzeń - dwa ogrodzenia ornamentowe w głównej alei wokół grobów Aleksandry Borowskiej i Rodzeństwa Zielińskich oraz na nagrobku po lewej stronie tuż za bramą główną z 1879, a dwa w pobliżu kaplicy Śmiarowskich: na nagrobku płk. Michała Pławskiego i na ciekawym nagrobku z połowy XIX w. ks. Antoniego Dzwonkowskiego i ks. Szymona Nowickiego. - W stanie zupełnej rozsypki znajdował się nagrobek jedynego generała na starym cmentarzu Stanisława Sylwestra Suryna (1858 – 1928) z 14. Ołonieckiego Pułku Piechoty w Łomży w latach 1877 – 1904 – opisuje wiceprezes TPZŁ Józef Babiel. - Konserwatorzy zabytków przekonali nas, żeby odrestaurować tzw. przedwojenne lastryko. Efekt prac można podziwiać w okolicy największego na nekropolii nagrobka Benedykta Narbutta.
Zbliżająca się 100. rocznica odzyskania Niepodległości skłoniła społeczników, ażeby odnawiać nie tylko te obiekty, które mają wartość architektoniczną i artystyczno-estetyczną, ale także ze względu na historyczne zasługi Zmarłych. W w połowie głównej alei, naprzeciwko nagrobka Brzezińskich, zajaśniały blaskiem groby: Jana Kraszewskiego, dowódcy X Okręgu POW, i rodzin: Kraszewskich i Jarnuszkiewiczów. Na 11. listopada na grobie Leona Kaliwody (1807 – 1918) ma pojawić się nowy orzeł. - Dziękuję wszystkim, którzy pojawią się we Wszystkich Świętych i w Zaduszki na starym cmentarzu – podsumowuje współorganizator kwesty. - Bo wiem, że spotkamy się z przychylnością.
