Renty strukturalne, czyli wcześniejsze emerytury rolnicze
Renty strukturalne – to innymi słowy wczesne emerytury dla rolników, którzy znajdują się w wieku przedemerytalnym, a zdecydują się w całości przekazać swoje grunty na powiększenie innego gospodarstwa lub trwale przekazać je swoim następcom. Przeznaczone są dla małżeństw prowadzących wspólnie gospodarstwa rolne, samotnych rolników lub rolników, których współmałżonek pracuje poza rolnictwem. Renta strukturalna nie ma nic wspólnego z rentą inwalidzką, a jest rodzajem emerytury. Program jest finansowany w 80% ze środków UE, zaś w 20% z budżetu państwa polskiego.
Kto kwalifikuje się do programu rent strukturalnych?
Warunkiem otrzymania renty jest złożenie przez rolnika lub małżeństwo rolników odpowiedniego wniosku do ARiMR. Renta strukturalna nie należy się automatycznie!
Aby skorzystać z programu, należy spełniać następujące warunki (jednocześnie):
– Posiadać lub prowadzić wspólnie z współmałżonkiem gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 hektara użytków rolnych (liczą się tu hektary fizyczne, z wyłączeniem powierzchni zajmowanej przez budynki gospodarcze i mieszkalne).
– Mieć ukończone 55 lat – ale nie więcej niż 60 (kobieta) lub 65 (mężczyzna).
Jeżeli różnica wieku między małżonkami jest duża (np. mężczyzna 55 lat, kobieta 40 lat) – renta zostanie wyliczona tylko dla jednego z nich, drugi zaś – za obopólną zgodą – pozostanie na jego utrzymaniu do czasu nabycia uprawnień emerytalnych lub może znaleźć sobie własny dochód po oddaniu ich wspólnego gospodarstwa.
– Prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym od co najmniej 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę strukturalną.
– Podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy przez co najmniej 5 lat (również w dniu złożenia wniosku o rentę strukturalną).
Komu można przekazać gospodarstwo?
Swoje gospodarstwo rolne rolnik może przekazać (odpłatnie lub bezpłatnie):
– innemu rolnikowi lub następcy, jeżeli w wyniku przekazania ulegnie poprawie żywotność ekonomiczna gospodarstwa,
– na Skarb Państwa do zagospodarowania, zgodnie z przepisami o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi przez Agencję Nieruchomości Rolnych,
– osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, jeżeli działalność rolnicza należy do zakresu jej działania,
– na cele nierolnicze (np. na zalesienie lub na cele ochrony środowiska), na rzecz osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej.
Uznaje się, że żywotność ekonomiczna gospodarstwa ulega poprawie w jednej z następujących sytuacji:
– Grunty wchodzące w skład przekazanego gospodarstwa rolnego zostały przejęte na powiększenie gospodarstwa rolnego innego rolnika, który spełnia następujące warunki:
– jest młodszy od przekazującego,
– ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe do prowadzenia działalności rolniczej,
– nie jest emerytem ani rencistą,
– zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych gruntach przez okres co najmniej 5 lat.
– Grunty wchodzące w skład przekazanego gospodarstwa rolnego zostały przejęte w całości przez następcę, który spełnia następujące warunki:
– nie ukończył 40 roku życia,
– ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe do prowadzenia działalności rolniczej,
– nie jest emerytem ani rencistą,
– zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych gruntach przez okres co najmniej 5 lat.
Uznaje się, że warunek przekazania gospodarstwa w programie rent strukturalnych został spełniony, jeśli rolnik i jego współmałżonek przekazali (odpłatnie lub nieodpłatnie):
– wszystkie grunty własne i dzierżawione (poza 0,5 ha działką z siedliskiem, którą mogą sobie zostawić na własne potrzeby),
– cały inwentarz żywy (pierwszeństwo w przejęciu inwentarza ma przejmujący gospodarstwo rolne).
Po przekazaniu gospodarstwa uprawniony do renty strukturalnej musi zaprzestać prowadzenia towarowej działalności rolniczej, ale może użytkować, na zaspokojenie potrzeb własnych i rodziny, działkę, która nie przekracza 0,5 ha wraz z siedliskiem i w rozumieniu przepisów o podatku rolnym nie stanowi gospodarstwa rolnego.
W jaki sposób trzeba przekazać gospodarstwo?
Gospodarstwo może być przekazane w sposób trwały – czyli aktem notarialnym (odpłatne lub nieodpłatne przeniesienie własności gruntów), albo w formie pisemnej umowy dzierżawy, zawartej na co najmniej 10 lat i zarejestrowanej w ewidencji gruntów i budynków.
Gospodarstwo musi zostać przekazane w sposób trwały (aktem notarialnym, odpłatnie lub nieodpłatnie), jeżeli jest przekazywane:
– zstępnemu lub pasierbowi,
– osobie pozostającej z przekazującym we wspólnym gospodarstwie domowym,
– małżonkowi zstępnego, pasierba lub osoby pozostającej z przekazującym we wspólnym gospodarstwie domowym.
– Agencji Nieruchomości Rolnych – w drodze decyzji administracyjnej.
W przypadku, gdy gospodarstwo jest przekazywane następcy – musi być przekazane w całości i wyłącznie w sposób trwały, zgodnie z kryterium poprawy żywotności ekonomicznej.
Jak będzie wypłacana renta strukturalna?
Renta strukturalna będzie wypłacana co miesiąc w terminie określonym w decyzji, ale nie dłużej niż przez 10 lat. Jeżeli do pobierania renty uprawnione jest małżeństwo rolników, renta jest wypłacana jako jedna płatność (razem dla obojga). Renta będzie wypłacana na konto, a nie do ręki.
Czy renta strukturalna może być wstrzymana, odebrana lub zmniejszona?
W przypadku nabycia przez uprawnionego do renty strukturalnej prawa do:
– emerytury ustawowej – renta strukturalna zostanie pomniejszona o kwotę emerytury,
– renty inwalidzkiej – uprawnionemu wypłaca się jedno, wybrane przez niego świadczenie.
W przypadku podjęcia przez uprawnionego pracy zarobkowej renta strukturalna podlega zawieszeniu w całości, bez względu na wysokość uzyskiwanego dochodu.
W przypadku śmierci uprawnionego do renty strukturalnej świadczenie zostanie wypłacone jego małżonkowi, pomniejszone o dodatek na małżonka (-60%), nie dłużej jednak niż do dnia, do którego świadczenie pobierałby uprawniony.
Jak obliczyć wysokość renty strukturalnej?
Podstawowa wysokość renty strukturalnej wynosić będzie 250% najniższej emerytury (od 1 marca 2003 roku wynosi ona 552,63 zł). Wysokość świadczenia może ulec zmianie w przypadku zmiany wysokości najniższej emerytury, według zasad i w terminach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Podstawowa wysokość renty strukturalnej zostanie zwiększona o 60% kwoty najniższej emerytury, jeżeli wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim i jednocześnie spełnione są następujące warunki:
– Gospodarstwo rolne przekazane w ramach programu rent strukturalnych stanowiło źródło utrzymania dla obojga małżonków.
– Oboje małżonkowie w dniu przekazania gospodarstwa rolnego spełniają jednocześnie warunki określone dla beneficjenta.
– Małżonek wnioskodawcy nie ma własnych źródeł dochodu (z tytułu wykonywania pracy zarobkowej, prowadzenia działalności pozarolniczej albo świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym z ubezpieczenia lub zaopatrzenia emerytalnego).
Wysokość renty strukturalnej ulegnie zwiększeniu o następne 50% kwoty najniższej emerytury, gdy przekazywane w sposób trwały gospodarstwo będzie miało powierzchnię co najmniej 3 ha.
Jeżeli grunty zostały przekazane w sposób trwały, tzn. w formie sprzedaży lub darowizny (aktem notarialnym) na powiększenie jednego lub kilku gospodarstw już istniejących, wysokość renty strukturalnej może ulec zwiększeniu o 3% kwoty najniższej emerytury za każdy przekazany pełny hektar użytków rolnych osobie fizycznej, ale nie więcej niż za 20 ha UR.
Wysokość renty ulega zwiększeniu o następne 3% najniższej emerytury od każdego pełnego hektara użytków rolnych (nie więcej niż za 20 ha UR), jeżeli osoba przejmująca aktem notarialnym gospodarstwo jest młodym rolnikiem, czyli w wieku poniżej 40 lat.
Maksymalna wysokość renty strukturalnej może wynieść 440% kwoty najniższej emerytury. Obecnie byłoby to 2 431,57 zł brutto miesięcznie, gdyby gospodarstwo o powierzchni 20 ha UR przekazane zostało w sposób trwały młodemu rolnikowi.
Należy jednak pamiętać, że z renty strukturalnej potrącona zostanie składka na ubezpieczenie zdrowotne (8% renty), a od pomniejszonej w ten sposób renty – podatek dochodowy (19%), na zasadach ogólnych (takich jak w przypadku emerytur z ubezpieczenia społecznego). Pobierający rentę strukturalną będzie musiał nadal odprowadzać składkę na fundusz emerytalno-rentowy rolników (219,80 zł kwartalnie), co uprawni go, po osiągnięciu wieku emerytalnego, do pobierania emerytury krajowej. Jeżeli świadczenie będzie zawierało zwiększenie na małżonka, składki będą musiały być odprowadzane za dwie osoby.
Schemat obliczania wysokości renty strukturalnej
250% + 60%1 + 50%2 + 3% x ha UR3 + 3% x ha UR4 = max 440%
procenty odnoszą się do najniższej emerytury (100% = 552,63 zł na dzień 1.III.2003)
1 jeśli na rentę przechodzi również współmałżonek wnioskodawcy
2 jeśli powierzchnia przekazywanego gospodarstwa przekracza 3 ha
3 liczba pełnych ha UR przekazanych notarialnie (dodatek maksymalnie za 20 ha)
4 liczba pełnych ha UR przekazanych notarialnie młodemu rolnikowi (dodatek maksymalnie za 20 ha)
Warunkiem otrzymania renty jest złożenie przez rolnika lub małżeństwo rolników odpowiedniego wniosku do ARiMR. Renta strukturalna nie należy się automatycznie!
Aby skorzystać z programu, należy spełniać następujące warunki (jednocześnie):
– Posiadać lub prowadzić wspólnie z współmałżonkiem gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 hektara użytków rolnych (liczą się tu hektary fizyczne, z wyłączeniem powierzchni zajmowanej przez budynki gospodarcze i mieszkalne).
– Mieć ukończone 55 lat – ale nie więcej niż 60 (kobieta) lub 65 (mężczyzna).
Jeżeli różnica wieku między małżonkami jest duża (np. mężczyzna 55 lat, kobieta 40 lat) – renta zostanie wyliczona tylko dla jednego z nich, drugi zaś – za obopólną zgodą – pozostanie na jego utrzymaniu do czasu nabycia uprawnień emerytalnych lub może znaleźć sobie własny dochód po oddaniu ich wspólnego gospodarstwa.
– Prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym od co najmniej 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę strukturalną.
– Podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy przez co najmniej 5 lat (również w dniu złożenia wniosku o rentę strukturalną).
Komu można przekazać gospodarstwo?
Swoje gospodarstwo rolne rolnik może przekazać (odpłatnie lub bezpłatnie):
– innemu rolnikowi lub następcy, jeżeli w wyniku przekazania ulegnie poprawie żywotność ekonomiczna gospodarstwa,
– na Skarb Państwa do zagospodarowania, zgodnie z przepisami o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi przez Agencję Nieruchomości Rolnych,
– osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, jeżeli działalność rolnicza należy do zakresu jej działania,
– na cele nierolnicze (np. na zalesienie lub na cele ochrony środowiska), na rzecz osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej.
Uznaje się, że żywotność ekonomiczna gospodarstwa ulega poprawie w jednej z następujących sytuacji:
– Grunty wchodzące w skład przekazanego gospodarstwa rolnego zostały przejęte na powiększenie gospodarstwa rolnego innego rolnika, który spełnia następujące warunki:
– jest młodszy od przekazującego,
– ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe do prowadzenia działalności rolniczej,
– nie jest emerytem ani rencistą,
– zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych gruntach przez okres co najmniej 5 lat.
– Grunty wchodzące w skład przekazanego gospodarstwa rolnego zostały przejęte w całości przez następcę, który spełnia następujące warunki:
– nie ukończył 40 roku życia,
– ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe do prowadzenia działalności rolniczej,
– nie jest emerytem ani rencistą,
– zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych gruntach przez okres co najmniej 5 lat.
Uznaje się, że warunek przekazania gospodarstwa w programie rent strukturalnych został spełniony, jeśli rolnik i jego współmałżonek przekazali (odpłatnie lub nieodpłatnie):
– wszystkie grunty własne i dzierżawione (poza 0,5 ha działką z siedliskiem, którą mogą sobie zostawić na własne potrzeby),
– cały inwentarz żywy (pierwszeństwo w przejęciu inwentarza ma przejmujący gospodarstwo rolne).
Po przekazaniu gospodarstwa uprawniony do renty strukturalnej musi zaprzestać prowadzenia towarowej działalności rolniczej, ale może użytkować, na zaspokojenie potrzeb własnych i rodziny, działkę, która nie przekracza 0,5 ha wraz z siedliskiem i w rozumieniu przepisów o podatku rolnym nie stanowi gospodarstwa rolnego.
W jaki sposób trzeba przekazać gospodarstwo?
Gospodarstwo może być przekazane w sposób trwały – czyli aktem notarialnym (odpłatne lub nieodpłatne przeniesienie własności gruntów), albo w formie pisemnej umowy dzierżawy, zawartej na co najmniej 10 lat i zarejestrowanej w ewidencji gruntów i budynków.
Gospodarstwo musi zostać przekazane w sposób trwały (aktem notarialnym, odpłatnie lub nieodpłatnie), jeżeli jest przekazywane:
– zstępnemu lub pasierbowi,
– osobie pozostającej z przekazującym we wspólnym gospodarstwie domowym,
– małżonkowi zstępnego, pasierba lub osoby pozostającej z przekazującym we wspólnym gospodarstwie domowym.
– Agencji Nieruchomości Rolnych – w drodze decyzji administracyjnej.
W przypadku, gdy gospodarstwo jest przekazywane następcy – musi być przekazane w całości i wyłącznie w sposób trwały, zgodnie z kryterium poprawy żywotności ekonomicznej.
Jak będzie wypłacana renta strukturalna?
Renta strukturalna będzie wypłacana co miesiąc w terminie określonym w decyzji, ale nie dłużej niż przez 10 lat. Jeżeli do pobierania renty uprawnione jest małżeństwo rolników, renta jest wypłacana jako jedna płatność (razem dla obojga). Renta będzie wypłacana na konto, a nie do ręki.
Czy renta strukturalna może być wstrzymana, odebrana lub zmniejszona?
W przypadku nabycia przez uprawnionego do renty strukturalnej prawa do:
– emerytury ustawowej – renta strukturalna zostanie pomniejszona o kwotę emerytury,
– renty inwalidzkiej – uprawnionemu wypłaca się jedno, wybrane przez niego świadczenie.
W przypadku podjęcia przez uprawnionego pracy zarobkowej renta strukturalna podlega zawieszeniu w całości, bez względu na wysokość uzyskiwanego dochodu.
W przypadku śmierci uprawnionego do renty strukturalnej świadczenie zostanie wypłacone jego małżonkowi, pomniejszone o dodatek na małżonka (-60%), nie dłużej jednak niż do dnia, do którego świadczenie pobierałby uprawniony.
Jak obliczyć wysokość renty strukturalnej?
Podstawowa wysokość renty strukturalnej wynosić będzie 250% najniższej emerytury (od 1 marca 2003 roku wynosi ona 552,63 zł). Wysokość świadczenia może ulec zmianie w przypadku zmiany wysokości najniższej emerytury, według zasad i w terminach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Podstawowa wysokość renty strukturalnej zostanie zwiększona o 60% kwoty najniższej emerytury, jeżeli wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim i jednocześnie spełnione są następujące warunki:
– Gospodarstwo rolne przekazane w ramach programu rent strukturalnych stanowiło źródło utrzymania dla obojga małżonków.
– Oboje małżonkowie w dniu przekazania gospodarstwa rolnego spełniają jednocześnie warunki określone dla beneficjenta.
– Małżonek wnioskodawcy nie ma własnych źródeł dochodu (z tytułu wykonywania pracy zarobkowej, prowadzenia działalności pozarolniczej albo świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym z ubezpieczenia lub zaopatrzenia emerytalnego).
Wysokość renty strukturalnej ulegnie zwiększeniu o następne 50% kwoty najniższej emerytury, gdy przekazywane w sposób trwały gospodarstwo będzie miało powierzchnię co najmniej 3 ha.
Jeżeli grunty zostały przekazane w sposób trwały, tzn. w formie sprzedaży lub darowizny (aktem notarialnym) na powiększenie jednego lub kilku gospodarstw już istniejących, wysokość renty strukturalnej może ulec zwiększeniu o 3% kwoty najniższej emerytury za każdy przekazany pełny hektar użytków rolnych osobie fizycznej, ale nie więcej niż za 20 ha UR.
Wysokość renty ulega zwiększeniu o następne 3% najniższej emerytury od każdego pełnego hektara użytków rolnych (nie więcej niż za 20 ha UR), jeżeli osoba przejmująca aktem notarialnym gospodarstwo jest młodym rolnikiem, czyli w wieku poniżej 40 lat.
Maksymalna wysokość renty strukturalnej może wynieść 440% kwoty najniższej emerytury. Obecnie byłoby to 2 431,57 zł brutto miesięcznie, gdyby gospodarstwo o powierzchni 20 ha UR przekazane zostało w sposób trwały młodemu rolnikowi.
Należy jednak pamiętać, że z renty strukturalnej potrącona zostanie składka na ubezpieczenie zdrowotne (8% renty), a od pomniejszonej w ten sposób renty – podatek dochodowy (19%), na zasadach ogólnych (takich jak w przypadku emerytur z ubezpieczenia społecznego). Pobierający rentę strukturalną będzie musiał nadal odprowadzać składkę na fundusz emerytalno-rentowy rolników (219,80 zł kwartalnie), co uprawni go, po osiągnięciu wieku emerytalnego, do pobierania emerytury krajowej. Jeżeli świadczenie będzie zawierało zwiększenie na małżonka, składki będą musiały być odprowadzane za dwie osoby.
Schemat obliczania wysokości renty strukturalnej
250% + 60%1 + 50%2 + 3% x ha UR3 + 3% x ha UR4 = max 440%
procenty odnoszą się do najniższej emerytury (100% = 552,63 zł na dzień 1.III.2003)
1 jeśli na rentę przechodzi również współmałżonek wnioskodawcy
2 jeśli powierzchnia przekazywanego gospodarstwa przekracza 3 ha
3 liczba pełnych ha UR przekazanych notarialnie (dodatek maksymalnie za 20 ha)
4 liczba pełnych ha UR przekazanych notarialnie młodemu rolnikowi (dodatek maksymalnie za 20 ha)
