CHEMIOTERAPIA RAKA PIERSI U KOBIET W CIĄŻY - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Rak piersi jest w Polsce najczęściej występującym nowotwo¬rem złośliwym u kobiet. Według Krajowego Rejestru No¬wotworów w 2007 roku liczba nowych zachorowań na raka piersi wynosiła w naszym kraju 14 448, a liczba zgonów 5255. W 2011 roku na raka piersi zachorowało ponad 10 tys. kobiet.

Bezpieczeństwo badań diagnostycznych

Diagnozowanie oraz leczenie chorych na nowotwory w ciąży jest bardzo trudne, ponieważ dotyczy dwóch osób równocze¬śnie: matki i płodu. Aby móc optymalnie leczyć matkę z jed¬noczesnym zachowaniem prawidłowego rozwoju płodu, co nie jest łatwe, onkolodzy i ginekolodzy, muszą przestrzegać pew¬nych zasad:

1.    Optymalnie leczyć nowotwór i ratować życie matki,
2.    Prowadzić chemioterapię jedynie w przypadku chemiowrażliwych i chemiowyleczalnych nowotworów;
3.    Dążyć do maksymalnej ochrony płodu,
4.    Dążyć do zachowania zdolności rozrodczych matki w przyszłości.

Badania radiologiczne w ciąży mogą być wykonywane, jeśli jednorazowo dawka promieni jonizujących nie przekracza 5 radów. Przy tej dawce promieni nie obserwowano wzrostu po¬ronień, ani zaburzeń rozwoju płodu. W związku z tym bada¬nia radiologiczne jamy brzusznej, badania komputerowe oraz badania izotopowe są w ciąży przeciwwskazane. Można nato¬miast wykonać badanie radiologiczne płuc, wszelkie badania ultrasonograficzne oraz badanie mammograficzne, chociaż jego wartość w ciąży jest ograniczona. W pewnych uzasadnio¬nych sytuacjach wykonuje się również badania rezonansowe, które uważa się za dość bezpieczne, ale dopiero w II i III try¬mestrze ciąży i najlepiej bez gadoliny, ponieważ badania do¬wiodły, że przedostaje się ona przez łożysko i może po- wodo¬wać uszkodzenia płodu.

Bezpieczeństwo stosowania chemioterapii w ciąży Niemal wszystkie leki przeciwnowotworowe (cytostatyki) przechodzą przez łożysko, zgodnie z za- sadami transportu przez błony biologiczne, dlatego dawka leku, droga jego po¬dania i czas trwania leczenia mają zasadniczy wpływ na płód. Bardzo ważna jest również charakterystyka biofizyczna leków cytostycznych. Jednak najważniejszym czynnikiem ryzyka jest okres ciąży, w którym te leki zostają zastosowane. Większość uszkodzeń płodów opisywano w okresie do 60 dnia ciąży. Ogólnie uważa się, że najniebezpieczniejszym okresem ciąży, w którym chemioterapii nie powinno się stosować jest I trymestr. Po podaniu cytostatyków w ciąży, głównie w pierwszym trymestrze, obserwowano około 20 proc. uszkodzeń płodu, w 40 proc. występowała niska waga urodzeniowa.

Rak piersi w ciąży

Najważniejszymi czynnikami ryzyka zachorowania na raka piersi są: starszy wiek, wczesny wiek pierwszej miesiączki, późny wiek pierwszego porodu, długotrwała hormonalna terapia zastępcza, ekspozycja na działanie promieniowania jonizującego, niektóre łagodne choroby rozrostowe piersi, rodzinne występowanie raka piersi, zwłaszcza w młodszym wieku oraz nosicielstwo mutacji niektórych genów (przede wszystkim BRCA1 i BRCA2), które stwierdza się u około 5-10 proc. ogółu chorych na raka piersi oraz menopauza w późnym wieku.
Rak piersi w ciąży to ten, który jest rozpoznawany w ciąży lub w ciągu roku po porodzie. Występuje co 1/3 000 — 10 000 ciąż, a około 2 proc. wszystkich raków piersi współistnieje z ciążą. Z powodu fizjologicznych zmian w piersiach spowodowanych ciążą (przede wszystkim chodzi o ich powiększenie się) diagnostyka raka piersi w tym stanie jest utrudniona i bardzo często opóźniona, nawet o kilka miesięcy — średnio o pięć. Jednak w dalszym ciągu około 60 proc. chorych jest w ciąży diagnozowanych w I i II stopniu zaawansowania. Czułość badania mammograficznego w ciąży jest bardzo niska i wynosi zaledwie 68 proc.. Natomiast dokładniejszym i bezpieczniejszym badaniem piersi u kobiet w ciąży jest ultrasonografia, której czułość wynosi około 93 proc. Punkcja cienko- igłowa guza piersi w ciąży często daje fałszywe pozytywne wyniki, dlatego zaleca się wykonywanie biopsji diagnostycznej.

Do niedawna istniało przekonanie, że współistnienie ciąży z rakiem piersi znacznie pogarsza rokowanie. Porównano grupy chorych na raka piersi będących w ciąży i nie. Kobiety te były w tym samym wieku i w tym samym stopniu zaawansowania nowotworu. Okazało się, że przeżycia zarówno 5 jak i 10-letnie w poszczególnych grupach były podobne.

Leczenie

Jeśli mamy do czynienia z chorobą zlokalizowaną i guz jest operacyjny najchętniej wykonuje się mastektomię radykalną, a rzadziej operację oszczędzającą z radioterapią po porodzie (nigdy w I trymestrze). Można również w ciąży rozważać biopsję węzła wartowniczego. Zabiegi operacyjne onkolodzy starają się również wykonywać, gdy minie I trymestr ciąży. Jeśli stwierdza się złe czynniki rokownicze w materiale operacyjnym, wtedy konieczna jest chemioterapia uzupełniająca w II i III trymestrze ciąży.

W literaturze istnieją także dane świadczące o braku szkodliwości dla płodu chemioterapii według programu FAC.

W Centrum Onkologii - Instytucie w Warszawie od około 10 lat stosuje się z powodzeniem u ciężarnych kobiet chorych na raka piersi chemioterapię złożoną z doksorubicyny i początkowo winkrystyny, a obecnie winorelbiny.

- Niestety nie ma zbyt wielu specjalistów, którzy mimo wszystko chcieliby się podjąć ratowania i matki i dziecka. Zarówno w Polsce, jak też w wielu krajach Europy kobietom chorym na raka najczęściej radzi się usunąć dziecko — mówił w wywiadzie dla „Nowo- czesnej Kliniki" dr Jerzy Giermek, kierownik Centrum Profilaktyki Nowotworów w Centrum Onkologii w Warszawie.

„Wielu kobietom w ciąży, u których zostaje zdiagnozowany rak piersi, proponuje się aborcję. Jeśli jednak chcą ocalić dziecko i zaczynają szukać informacji, znajdują dr. Jerzego Giermka" czytamy na portalu www. medonet. pl. Doktor Jerzy Giermek uratował już ponad 30. dzieci matek chorych na raka piersi. Lekarz ten kieruje także Centralnym Ośrodkiem Koordynującym Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi i uważa, że ciąża nie pogarsza rokowania przy raku piersi, a jej przerwanie wcale rokowania nie poprawia.

www.nowoczesna-klinika.pl