Historia na służbie
Kwiaty, wieńce, wiązanki. Słowa, pieśni, wspominki. Trudno oprzeć się wrażeniu, że lubujemy się w martyrologii nawet, kiedy nasi górą. Nie piszę tego, żeby pastwić się nad romantyką pamięci spod znaku moherowych beretów. Wręcz przeciwnie. Są równie ważni jak ci, liberalni postępowcy spod znaku uśmiechniętych, kosmopolitycznych harcowników, co to z niejednego burdelu korzystali. Jesteśmy tacy, jacy jesteśmy. Kraj jest po prostu podzielony, i trzeba przyjąć to do wiadomości. Trzeba, jeżeli nie ma siły, żeby go zjednoczyć.
Wśród nas są zarówno święci, jak również ci, którzy garnki lepią. Istnieją jednak spore rozbieżności, co do bezpośredniej klasyfikacji każdego z nas. Są różne zboczenia, ale każde przyjemne – mawiał mój znajomy. Po obwarowaniu tego pewnymi marginesami prawa, przyzwoitości i honoru – nie sposób nie przyznać mu racji. Polska podzielona jak nigdy, bitwę warszawską rozgrywa sama ze sobą. Cudu nie widać. Może nie jesteśmy w stanie zobaczyć.
Kwiaty, wieńce, wiązanki. Słowa, pieśni, wspominki. Oddajemy zmarłym należny im szacunek. Dbamy o pamięć przodków. Pokazujemy młodemu pokoleniu, jak ważną rolą w cywilizacyjnym marszu, jest spojrzenie wstecz, z szacunkiem i wyrozumiałością. Wszystko super! Wartością dodaną jest budowanie własnego wizerunku. Oczywiście, bardzo delikatne, bez kokieterii z niekłamanym dystansem. Prawdziwy arystokrata nie dba o splendor i chwałę. Nawet jak przyjdzie, traktuje ją z pogardą, jak wracającą samotnie z nocnej libacji kochankę. Na pewno sam o to nie zabiegał. Jest ponad domysły mizernych i marnych. Gotów wybaczyć i uściskać niczym ojciec marnotrawnego. Przecież ostrzegał syna.
Może tak robić każdy, kto chce odwoływać się do historii. Spojrzeń i nurtów jest tu tak wiele, że każdy znajdzie coś dla siebie. Zarówno zwolennicy „victorii” spod Wiednia, tak zwolennicy Grunwaldu czy Bitwy Warszawskiej znajdą coś dla siebie. Można opowiadać niestworzone rzeczy. Odwoływać się do ducha i myśli walecznych. Można w prostej linii udowadniać, że jest się potomkiem poległych bohaterów, choćby umierając mieli 12 lat.
Bohaterowie głosu nie mają. Prawda jest brutalna. Zmarli są dla nas niezwykle wygodni. Można się odwoływać do dorobku. Przywoływać myśli i słowa. Za to, zero wypłat z tytułu zachowania praw autorskich. Zmarłego można odznaczyć i awansować na wyższy stopień. Można też go zdegradować. Genialne! Przecież o podwyżkę się nie upomni. Nie będzie też nic prostował. Ani on, ani nikt inny. Umarli nie będą się tłumaczyć, kiedy wywołamy ich do tablicy. Nie pozwą nas, kiedy ich oskarżymy. Są na straconej pozycji. Dlatego tak chętnie wykorzystujemy ich do politycznych celów. Podczas świąt narodowych i religijnych trwa niezwykły festiwal cytatów, porównań i prezentacji dorobku. Na ogół, dotyczy to minionych pokoleń. Możemy mówić o wszystkich, tylko nie o nas samych. Bo tak naprawdę czym tu się chwalić.
My to mamy szczęście. Żyć nam przyszło w kraju nad Wisłą. Nasz kraj szczęśliwy, piękny, prawdziwy (?). Ludzie uczynni, w sercach niewinni (!?).
Pozostały romantyczne kłamstwa.
Mariusz Rytel
