Wystawa papieska w Krzyżu
Plenerową wystawę „Oto czynię wszystko nowe. W rocznicę IV Pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny” otwarto przed kościołem Krzyża Świętego. Przygotowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku ekspozycja dokumentuje wizyty papieża Jana Pawła II w trzech miastach północno-wschodniej Polski w czerwcu 1991 roku. Była wśród nich również Łomża, a wykonane wówczas przez Zbigniewa Zalewskiego zdjęcia są prezentowane na tej wystawie. – W ciągu tych dwóch dni kompletnie nie miałem świadomości skali i rangi wydarzenia, w jakim miałem możliwość uczestniczyć – wspomina Zbigniew Zalewski. – Dotarło to do mnie dopiero kilka dni później, gdy papież wyjechał już z Łomży.
Przygotowana przez IPN wystawa ma przypomnieć o wizytach Papieża Polaka w Łomży (4-5 czerwca 1991 roku), Białymstoku (5 czerwca) oraz Olsztynie (5-6 czerwca) w czasie czwartej pielgrzymki św. Jana Pawła II do Polski. Dla mieszkańców północno-wschodniej Polski było to wyjątkowe wydarzenie, nie tylko w wymiarze duchowym, nierzadko najważniejsze w ich życiu.
Dlatego na papieskie msze ciągnęły ogromne tłumy wiernych, a wielu z nich zabrało ze sobą aparaty fotograficzne. Nie zabrakło również zawodowych fotografów, a jednym z nich był Zbigniew Zalewski. – Na kilka tygodni przed wizytą papieża z kolegami, którzy profesjonalnie zajmują się fotografią, przetestowaliśmy wszystkie dostępne na rynku filmy/klisze – to słowo może być obecnie obce dla młodych ludzi – opowiada Zbigniew Zalewski. – Zdecydowaliśmy, że ja sfotografuję to na Fujifilmie (renomowanej japońskiej firmy – red.) i stać nas było wtedy na zakup 12 rolek z 36 klatkami każda Ale w związku z tym, że wiele lat, będąc już uczniem szkoły podstawowej i średniej, chodziłem na kółko fotograficzne, nauczyłem się zakładać filmy tak, że wychodziło 37 klatek. Stąd materiał na łomżyńską część tej wystawy. Wyboru zdjęć dokonała pani Patrycja Leszczyńska z Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku – przesłałem jej wszystkie wglądówki jakie miałem, a ona, mając całą koncepcję wystawy i jej wizję, wybrała te najciekawsze.
Na wystawę składa się 20 plansz. Podstawą są zdjęcia: ukazujące również pamiątki z tej pielgrzymki, jak wejściówki, identyfikatory, znaczki, pamiątkowe obrazki czy afisze, ale przede wszystkim dokumentujące tamte dni, często pokazujące wzruszenie i emocje pielgrzymów.
– Cieszę się bardzo, że te zdjęcia wciąż funkcjonują w przestrzeni publicznej – zauważa Zbigniew Zalewski. – Fajną rzeczą jest, że tę wystawę przygotowała osoba młoda, pani Patrycja Leszczyńska, której nie było jeszcze na świecie w 1991 roku, było więc to dla niej wydarzenie zupełnie historyczne. Jej spojrzenie poprzez pryzmat tej wystawy na to wszystko, na ten czas, jest zupełnie inne niż ludzi, którzy mieli okazję w tym uczestniczyć.
– To było niesamowite doświadczenie, cofnąć się o 30 lat – potwierdza autorka scenariusza wystawy, tekstów i wyboru zdjęć Patrycja Leszczyńska. – Urodziłam się w Białymstoku, mogę więc odnieść się do mego rodzinnego miasta, jak wyglądało 30 lat temu, jak zmieniło się na przestrzeni tych lat, jak ludzie inaczej się ubierali i wyglądali. Przygotowywanie tej wystawy uświadomiło mi również jak wielkie było to wydarzenie, dla każdego z tych miast i każdej z osób, które w nich uczestniczyły. Dobór zdjęć to było bardzo duże wyzwanie, ponieważ zwróciłam się z apelem do mieszkańców Łomży, Białegostoku i Olsztyna o przysłanie fotografii. Zdawałam sobie sprawę, że był 1991 rok, więc fotografia była zupełnie inna niż w czasach współczesnych, ale dostaliśmy aż kilkaset zdjęć, zarówno od amatorów, ale też profesjonalnych fotografów, było więc z czego wybierać, ale trochę to trwało.
Zdjęcia dopełniają opisy przebiegu pielgrzymki w poszczególnych miastach oraz cytaty z homilii
wygłoszonych wówczas przez Jana Pawła II, a wystawę „Oto czynię wszystko nowe. W rocznicę IV Pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny” przed kościołem Krzyża Świętego można oglądać do końca czerwca.
– Chcemy w ten sposób oddać hołd świętemu Janowi Pawłowi II, ale także pobudzić do refleksji nasze sumienia, czy wypełniliśmy jego testament – mówił biskup Tadeusz Bronakowski. – Czwarta pielgrzymka do ojczyzny w 1991 roku była nie tylko kolejną, ale pierwszą po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. I papież nie przyjechał wtedy z kwiatami i gratulacjami, przyjechał z niezwykle ważnym przesłaniem: jeśli chcecie budować prawdziwą wolność, to musicie ją oprzeć na mocnym fundamencie. I dlatego papież, stacja po stacji, miasto po mieście, głosił dekalog, mówił: jest oto dziesięć prostych słów, ale od nich zależy przyszłość człowieka, Europy i świata.
Wojciech Chamryk
