Muzeum Północno - Mazowieckie Łomża
Zalążkiem tworzonego od 1946 r. Muzeum stały się eksponaty gromadzone już po wojnie oraz niewielka ilość, rozproszonych w czasie wojny, muzealiów pochodzących z Muzeum Kurpiowskiego w Nowogrodzie. Muzeum zostało otwarte w dniu 14 marca 1948 roku jako „Muzeum Północno – Mazowieckie” Towarzystwa Naukowego Płockiego, w budynku przy Al. Legionów 18. Na przełomie lat 1956 – 1957 Muzeum zostało przeniesione z kamienicy przy Al. Legionów do budynku Domu Kultury przy ul. Sadowej, a pod koniec lat siedemdziesiątych do budynku przy ul. Krzywe Koło. Od roku 2006 funkcjonuje w budynku przy ul. Dwornej 22 c, gdzie w 2011 roku po remoncie i modernizacji rozpoczęło działalność wystawienniczą.
Jest najstarszą placówką muzealną w regionie północnego-wschodniego Mazowsza i na obszarze województwa podlaskiego. Gromadzi muzealia w zakresie bursztynu, etnografii, archeologii, numizmatyki, sztuki, rzemiosła artystycznego i historii.
Najbardziej znaną kolekcją i wystawą jest „Bursztyn w dorzeczu Narwi” ekspozycja przygotowana przez dział bursztynu. Zbiór dokumentuje nieznany szerzej fakt występowania bursztynu na Kurpiach i jego obecność w kulturze ludowej regionu. W zbiorach znajdują się zarówno okazy skamieniałej żywicy, ludowe narzędzia do jej poszukiwania i obróbki jak i gotowe wyroby wykonane przez nadnarwiańskich bursztyniarzy. Zbiory archeologiczne dokumentują przeszłość ziemi łomżyńskiej od schyłkowego paleolitu po późne średniowiecze W zbiorach dominują przedmioty codziennego użytku, narzędzia, ceramika, broń, ozdoby, przedmioty luksusowe, które można podzielić na następujące grupy: wyroby z gliny, zabytki metalowe, wyroby z kości i rogu, wyroby z krzemienia, wyroby z kamienia z (IX tys. p.n.e- I tys. p.n.e.), i szkła. W dziale numizmatycznym gromadzone są – monety, banknoty, medale, papiery wartościowe. Trafiały one do zbiorów w drodze zakupów, przekazów, darów i archeologicznych badań wykopaliskowych. Dział etnografii cechuje wielka różnorodność zbiorów. Wśród nich najliczniejsze grupy stanowią: sztuka ludowa, głównie rzeźby i wycinanki, stroje ludowe i szlacheckie, tkaniny, rękodzieło, rzemiosło , zajęcia pozarolnicze i plastyka obrzędowa. Dział historii gromadzi przede wszystkim obiekty związane z historią Łomży i Ziemi Łomżyńskiej od czasów najdawniejszych po współczesność. Natomiast w dziale sztuki i rzemiosła artystycznego możemy wyróżnić cztery grupy muzealiów: wyposażenie wnętrz, wyposażenie stołu, przedmioty kultu religijnego, przedmioty związane z pielęgnacją urody.
Zwiedzający mogą zobaczyć przygotowane przez te działy wystawy stałe prezentujące: kolekcję lamp naftowych zaprezentowano na wystawie zatytułowanej „Światło z wdziękiem” , zbiory rzeźby ludowej zgromadzone są wystawie „Kurpiowskie osóbki” ,a wystawa poświęcona historii miasta zatytułowana jest „Wędrówka przez wieki”, obejmuje okres od początków osadnictwa na ziemi łomżyńskiej do 1939 roku. Wystawom towarzyszą filmy i zdjęcia dokumentujące historię Łomży, kulturę materialną i duchową regionu , materiały dokumentacyjne uzupełnione są prezentacjami multimedialnymi pełniącymi funkcję edukacyjną.
Muzeum organizuje warsztaty muzealne, prelekcje, pokazy związane z organizowanymi wystawami czasowymi i prezentowanymi wystawami stałymi . Organizowane są także warsztaty edukacyjno- artystyczne związane z zasłużonymi dla Łomży postaciami, okolicznościowymi wydarzeniami i świętami czy tradycjami regionymi. Muzeum stara się brać udział w życiu miasta poprzez udział w imprezach plenerowych organizując mini wystawy, animacje dla dzieci i udostępniając muzealne publikacje. Muzeum ciągle unowocześniania swoją ofertę wystawienniczą, edukacyjną j i popularyzatorską.
HISTORIA MUZEALNICTWA W ŁOMŻY PRZED II WOJNĄ ŚWIATOWĄ
1898 – 10 września, otwarto pierwszą w Łomży Wystawę Sztuk Pięknych i Zabytków Starożytności zorganizowaną w budynku przy ul. Polowej. Wystawę trwającą do 2 października obejrzało 3560 osób.
1903 – na łamach „Ech Płockich i Łomżyńskich” ukazał się artykuł „O muzeach prowincjonalnych”promujący ideę założenia muzeum w Łomży.
1908 - 21 lutego, utworzono oddział łomżyński Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego; utworzono 4 sekcje w tym sekcją muzealną, kierowaną przez Edmunda Caberta, mieszczącą się w gmachu Kasy Przemysłowców Łomżyńskich przy ul. Dwornej.
1910 – 15 maja, w tygodniku „Wspólna Praca” ukazał się artykuł Konstantego Bzowskiego
„Muzeum Ziemi Łomżyńskiej”. Pod koniec 1911 roku Muzeum liczyło około 1000 eksponatów. Eksponaty zaginęły lub uległy zniszczeniu w czasie I wojny światowej.
1918 - zapoczątkowano Muzeum Diecezjalne prowadzone przez historyka ks. prof. W. Kłopotowskiego.
1924 – inspektor szkolny Rzędowski zaczął gromadzić eksponaty z zakresu wytwórczości
i sztuki ludowej regionu łomżyńskiego.
1927 – otwarcie Muzeum Kurpiowskiego w Nowogrodzie, które w wyniku działań wojennych uległo zniszczeniu (ocalały jedynie, stojące do dziś, dwa odrzynki drzew bartnych oraz brama wejściowa od strony rzeki). Po II wojnie światowej pozostałości po Muzeum znalazły się pod opieką Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży.
HISTORIA MUZEUM W ŁOMŻY
1946 – początki organizacji Muzeum w Łomży w ramach Instytutu Północno-Mazowieckiego w Łomży, działającego pod kierownictwem Adama Chętnika, w lokalu przy Al. Legionów 51. Pod koniec roku Muzeum zgromadziło około 1500 eksponatów.
1947 – Muzeum Północno-Mazowieckie oraz Oddział Towarzystwa Naukowego Płockiego otrzymały lokal przy Al. Legionów 18 (obecnie 26). Było to mieszkanie składające się z dwóch pokoi. Zbiory liczyły 1972 obiektów.
1948 – 14 marca, o godzinie 15.00 nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży.
1949 – Muzeum w Łomży przeszło pod nadzór Muzeum Narodowego w Warszawie. Łomżyńska placówka przejęła opiekę nad pozostałościami po Muzeum Kurpiowskim w Nowogrodzie, co formalnie nastąpiło w 1956 roku.
1950 – pierwsza wystawa bursztynu w Polsce autorstwa Adama Chętnika, zorganizowana w siedzibie Muzeum przy Al. Legionów.
1953 – Jadwiga Krajewska została kierownikiem Muzeum w Łomży.
1956 – Muzeum przeniosło się na trzecie piętro budynku Powiatowego Domu Kultury
przy ul. Sadowej 4.
1958 – Muzeum w Łomży znalazło się pod opieką Muzeum Okręgowego w Białymstoku
1959 – Muzeum zostało przejęte przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Łomży.
1965 – Muzeum otrzymało nowy statut. Zgodnie z nim prowadzone były działy merytoryczne: archeologiczno-historyczny, przyrody, etnografii, naukowo-oświatowy.
1969 – Muzeum zainicjowało „Konkurs na najpiękniejszą palmę i wycinankę kurpiowską” we wsi Łyse
1975 – 1 lipca, Muzeum zostało przemianowane na Muzeum Okręgowe w Łomży. Dyrektorem została Jadwiga Krajewska-Chętnik.
1976 – 4 października, Muzeum Okręgowemu nadano statut. Swoją działalnością placówka objęła teren nowo utworzonego województwa łomżyńskiego.
1977 – stanowisko dyrektora Muzeum objął Bogumił Kunicki.
1980 – przeprowadzka do nowej siedziby Muzeum w Domu Pastora przy ul. Krzywe Koło 1.
1984 – nowym oddziałem zostaje Muzeum Przyrodnicze w Drozdowie. Od 1995 roku Muzeum rozpoczęło samodzielną działalność.
1988 – dyrektorem Muzeum został Jerzy Jastrzębski.
1992 – do Muzeum zostaje przyłączone Biuro Wystaw Artystycznych (obecnie Galeria Sztuki Współczesnej).
1996 – Muzeum rozpoczęło przyznawanie nagrody „Bursztynowego Kierca”. Nagrodę przyznawaną do 2009 roku otrzymały w sumie 34 instytucje i osoby prywatne.
1998 – wojewoda łomżyński uroczyście przekazał zarządzenie z nowym statutem. Na jego mocy zmieniono nazwę Muzeum Okręgowego na Muzeum Północno-Mazowieckie.
2005 – decyzja Prezydenta Miasta o przyznaniu Muzeum nowej siedziby przy ul. Dwornej 22c. Adaptacja i remont budynku po zlikwidowanym Gimnazjum nr 4 trwały do 2011 roku.
2011 – luty, pierwsza wystawa czasowa inaugurująca działalność ekspozycyjną w nowej siedzibie ( wystawa kolekcjonerska „Papierowe cudeńka” ze zbiorów Rodziny Sosenków z Krakowa).
2011 – lipiec, Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów prowadzonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
2013 – 2015 – przygotowanie i uroczyste otwarcie wystaw stałych dotyczących archeologii i historii Łomży, lamp naftowych, rzeźby kurpiowskiej i bursztynu.
2018 – jubileusz 70 - lecia Muzeum.
Zapraszamy do oddziałów Muzeum
Galerii Sztuki Współczesnej Łomża ul. Długa 13 i Skansenu Kurpiowskiego w Nowogrodzie
Muzeum Północno – Mazowieckie
18 – 400 Łomża , ul. Dworna 22c
tel. . 86 216 28 16
www.muzeum.4lomza.pl. e-mail mpml@o2.pl
Oddział Muzeum - Galeria Sztuki Współczesnej Muzeum Północno – Mazowieckiego
18 – 400 Łomża, ul. Długa 13, tel. 86 216 41 00
czynna oprócz poniedziałków i dni poświątecznych w godz. 10:00 – 18:00, sobota, niedziela, święta w godz. 10:00 – 14:00.
www.muzeum.4lomza.pl, e-mail galeria.lomza@op.pl
Oddział Muzeum - Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika w Nowogrodzie
18 – 414 Nowogród, ul. Zamkowa 25, tel. 86 217 55 62
czynny (w sezonie turystycznym) od poniedziałku do piątku w godz. 9:00 – 17:00, sobota, niedziela i święta w godz. 10:00 - 17:00.
www.muzeum.4lomza.pl. e-mail skansenkurpiowski@op.pl
