Arkadiusz BałazyKonspekt lekcji (klasa II TA) – lekcja otwarta
1. Podręcznik: Robert Śniegocki, Historia. Od Kongresu Wiedeńskiego do I wojny światowej, część 2, Warszawa 2009. 2. TEMAT: Polacy na obczyźnie po powstaniu listopadowym.
ZAŁOŻENIA METODYCZNE
Po skończonej lekcji uczeń powinien:
a) wiedzieć:
- jakie były przyczyny masowej emigracji Polaków z Królestwa Polskiego do państw Europy Zachodniej;
- do jakiego państwa wyemigrowało najwięcej Polaków;
- kim byli: Joachim Lelewel, książę Adam Jerzy Czartoryski, Wiktor Heltman, Tadeusz Krępowiecki, Stanisław Worcell i jakie stronnictwa emigracyjne reprezentowali;
- jakich głównych kwestii dotyczył program stronnictw emigracyjnych;
b) umieć:
- wyjaśnić pojęcia: emigracja, Wielka Emigracja;
- wskazać na mapie kierunki polskiej emigracji po upadku powstania listopadowego;
c) potrafić:
- wskazać na mapie kierunki polskiej emigracji po upadku powstania listopadowego;
- czytać ze zrozumieniem tekst źródłowy i umiejętnie udzielać odpowiedzi na postawione pytania;
d) rozumieć:
- pojęcia: emigracja, Wielka Emigracja;
- dlaczego Polacy masowo emigrowali z Królestwa Polskiego do innych państw;
- jaki był wkład polityków emigracyjnych, ludzi z kręgu nauki, kultury dla dziedzictwa narodowego.
- Metody: podająca (wykład), ćwiczeniowa (praca z podręcznikiem, z tekstem źródłowym, z mapą), rozmowa nauczająca.
- Środki dydaktyczne: podręcznik, teksty źródłowe: „Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, 4 grudnia 1836r.”; „Manifest Ludu Polskiego Gromady Grudziąż do emigracji polskiej”, portrety czołowych działaczy Wielkiej Emigracji – Joachima Lelewela, księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Wiktora Heltmana; mapa ścienna „Europa w latach 1815 – 1871”, kserokopie mapek, słownik historyczny.
II. Tok lekcji.
1. Przywitanie uczniów, sprawdzenie obecności.
2. Zapisanie tematu lekcji na tablicy przez nauczyciela.
Następnie nauczyciel podaje uczniom punkty lekcji w kolejności ich omawiania.
1. Przyczyny Wielkiej Emigracji.
a) pojęcie emigracji
2. Główne ugrupowania polityczne Wielkiej Emigracji, ich działacze i programy polityczne
a) Komitet Narodowy Polski (KNP) – Joachim Lelewel
b) Hotel Lambert – książę Adam Jerzy Czartoryski
c) Towarzystwo Demokratyczne Polskie (TDP) – Tadeusz Krępowiecki, Wiktor Heltman
d) Gromady Ludu Polskiego – Stanisław Worcell, Tadeusz Krępowiecki
3. Wielka Emigracja na arenie międzynarodowej.
4. Kultura polska na emigracji.
Po zapisaniu punktów lekcji przez uczniów nauczyciel podkreśla, iż celem niniejszej lekcji jest zapoznanie się z przyczynami Wielkiej Emigracji, działalnością głównych stronnictw politycznych i rolą, jaką odegrała polska emigracja w dziejach narodu.
Nauczyciel podkreśla, że w/w temat jest istotnym wydarzeniem w historii narodu polskiego. Polacy, nie pogodzeni z utratą państwowości polskiej, wyjechali na emigrację i tam pracowali nad koncepcjami odzyskania niepodległości, nad przyszłym ustrojem politycznym państwa polskiego i formami walki z zaborcą.
Następnie następuje nawiązanie do tematu lekcji poprzedniej, która była poświęcona powstaniu listopadowemu. Nauczyciel przechodzi do sprawdzenia pracy domowej, która dotyczyła przyczyn klęski powstania listopadowego. (zad. 4/60 w podręczniku) Pyta, czy ktoś wykonał zadanie dla chętnych.
Po sprawdzeniu pracy domowej następuje krótkie podsumowanie i dokonanie oceny wypowiedzi uczniów.
W dalszej części lekcji nauczyciel podkreśla, że klęska powstania listopadowego i obawa społeczeństwa polskiego przed represjami spowodowały masową emigrację.
Prosi jednego z uczniów o wyjaśnienie pojęcia emigracja. Następuje odnosi je do pojęcia Wielka Emigracja. Pojęcie Wielka Emigracja uczniowie zapisują do zeszytów.
Wielka Emigracja – emigracja polityczna po powstaniu listopadowym; tak nazwana ze względu na rolę, jaką odegrała w życiu politycznym i umysłowym narodu polskiego; liczyła około 8-9 tys. osób.
Rozdaje uczniom kserokopie mapek „Europa w latach 1815 – 1871”. Karze znaleźć państwa europejskie, do których emigrowali Polacy. Następnie jeden z uczniów podchodzi do mapy ściennej i pokazuje te miejsca.
W dalszej części lekcji nauczyciel przechodzi do głównych ugrupowań politycznych Wielkiej Emigracji. Omawia program Komitetu Narodowego Polskiego. Prosi uczniów o zwrócenie uwagi na portrety Polaków znajdujące się na tablicy (Joachima Lelewela, księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Wiktora Heltmana).
Następnie dzieli klasę na zespoły dwuosobowe. Odwołuje uczniów do podręcznika, w którym są zamieszczone: a) tabela ze stronnictwami emigracyjnymi (str. 64); b) tekst źródłowy „Manifestu Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, 4 grudnia 1836 r.” (str. 69). Po przeczytaniu w/w treści uczniowie odpowiadają na pytania postawione przez nauczyciela.
1.Jaką wizję przyszłej Polski przedstawili twórcy Manifestu TDP a jaką Hotel Lambert?
2. Dlaczego Towarzystwo określało się mianem „demokratycznego”? Odpowiedź uzasadnij, opierając się na tekście manifestu.
3. Jaką wizję przyszłej Polski przedstawili działacze Gromad Ludu Polskiego?
Nauczyciel przytacza fragment „Manifestu Ludu Polskiego Gromady Grudziąż do emigracji polskiej”.
Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniowskie.
W dalszej części zajęć nauczyciel przedstawia działalność Wielkiej Emigracji na arenie międzynarodowej.
Ostatnią kwestią omawianą na lekcji jest rozwój kultury polskiej na emigracji. Uczniowie czytają informacje z podręcznika na w/w temat i odpowiadają na pytania nauczyciela:
1.Jakie polskie instytucje powstały na emigracji i działają do dnia dzisiejszego?
2.Podaj nazwiska wybitnych polskich romantyków tworzących na emigracji.
III. Podsumowanie – rekapitulacja lekcji.
Uczniowie udzielają odpowiedzi na pytania dotyczące lekcji:
1.Dlaczego Polacy emigrowali z Królestwa Polskiego do innych państw europejskich?
2. Wymień stronnictwa emigracyjne i ich głównych działaczy.
3. Wizja przyszłej Polski zawarta w programach ugrupowań emigracyjnych.
Osoby aktywne, uczestniczące w lekcji zostają ocenione.
IV. Praca domowa.
1.Przeczytaj tekst źródłowy Stanisława Worcella „O własności”. Następnie napisz, czego on dotyczy.
2.Dla osób chętnych: Na podstawie wiadomości z języka polskiego wyjaśnij znaczenie okresu Wielkiej Emigracji dla dziejów polskiej kultury.
