Gazeta Bezcenna nr 52
Czesław Miłosz w Łomży w relacji Służby Bezpieczeństwa
W sobotę, w wieku 93 lat zmarł w Krakowie Czesław Miłosz - poeta, pisarz eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla. Przez całe lata PRLu Miłosz był przez władze partyjno-państwowe “wyklęty”. Do Polski pozwolono mu przyjechać na krótko w czerwcu 1981 roku. Był wtedy również w Łomży. Fragmenty meldunku operacyjnego Naczelnika Wydziału III KW MO w Łomży por. mgra Janusza Gwardiaka do Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Łomży dotyczący sprawy kryptonim "Pióro" (Tak nazwano działania tutejszej SB w związku z “zabezpieczaniem” odbywającej się 15 -17.06.1981 r. imprezy literackiej pod tytułem “Łomżyńska Wiosna Poetycka”, w której uczestniczył m.in. Czesław Miłosz.)
(za: “Miłosz w Polsce "Solidarności"” Gazeta Wyborcza z dnia 26-27.06.2004)
(...) W trakcie realizacji przedsięwzięć operacyjnych wykorzystano osobowe źródła informacji tut. wydziału, Wydziału III-1 KS MO, możliwości operacyjne wydziałów "B" i "T" KW MO w Łomży - w odniesieniu do obiektu hotelowego. Ustalono, że Czesław Miłosz w dniu 15.06.1981 r. kontaktował się telefonicznie z abonentem nr 219034 i 215032 w Warszawie oraz w dniu 16.06.1981 r. z abonentem nr 415-5254082 w San Francisco (USA). Ponadto w dniu wyjazdu z Łomży (16.06.1981 r.) o godz. 11.40 w hollu recepcyjnym hotelu rozmawiał z obywatelem jugosłowiańskim Slavioek Milivoj ur. 24.10.1929 r. Oakolec zam. Zagreb, Oakovecka 3, paszport nr H-I-856253. Z rozmowy między nimi wynikło, że w Jugosławii mają być wydane utwory Czesława Miłosza. Przy odjeździe Czesława Miłosza ok. godz. 11.45 podszedł do niego nieznany z imienia i nazwiska mężczyzna i wręczył mu paczkę. W tym czasie fotografowała ich kobieta towarzysząca nieznanemu mężczyźnie. Oboje nieznajomi przyjechali do Łomży samochodem osobowym m-ki Fiat 126p nr rej. WAR-9666. (...)
Ostateczny przebieg "Łomżyńskiej Wiosny Poetyckiej" był następujący: (...)
godz. 21.30 - spotkanie Czesława Miłosza w klubie Bonar z aktywem kulturalnym Łomży. Po krótkim wystąpieniu Czesława Miłosza dot. jego działalności jako literata plastyk wojewódzki Wiesław Sielski wręczył mu pamiątkowy medal z okazji pobytu w Łomży. (...) Poza tym ob. Kazimierz Prużyński z Białegostoku trudniący się kowalstwem artystycznym wręczył Cz. Miłoszowi orła piastowskiego wykutego z metalu - replikę z Zamku Królewskiego w Warszawie. (...) Po odpowiedzi na sześć pytań Cz. Miłosz ok. 22.15 opuścił salę klubu Bonar i udał się do Muzeum Okręgowego, gdzie zwiedził wystawę poświęconą jego życiu i twórczości. (...) Na wystawie eksponowano fotokopię listu Cz. Miłosza tłumaczącego decyzję pozostania poza krajem. Ponadto z treści tego listu wynika, że skoro Polska przyjęła ustrój z ZSRR z całym bagażem przemocy i zakłamania, dlatego on nie może się z tym pogodzić, nie chce być otoczony szpiclami i pisać niezgodnie ze swym sumieniem. (...)
W dniu 15.06.1981 r. ok. godz. 14.30 do Łomży przyjechali: Adam Michnik, Zbigniew Bujak i Maciej Madejski (samochód osobowy m-ki Ford nr rej. WAA-8254 Macieja Madejskiego). Wymienieni po spotkaniu się z załogą Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego w Łomży ok. godz. 19.00 spotkali się w Nowogrodzie z Cz. Miłoszem. Spotkanie, kilkuminutowe, zostało zaaranżowane przez Jana Kulkę. W jego trakcie wręczono Cz. Miłoszowi znaczek "Solidarności".(...)
W trakcie prowadzenia sprawy nie stwierdzono ze strony Czesława Miłosza lub innych osób działań o charakterze wrogim, wymagającym przeciwdziałania ze strony Służby Bezpieczeństwa. W rezultacie naszych przeciwdziałań nie dopuszczono do realizacji zamierzonego przez "Solidarność" wydania wierszy Cz. Miłosza z prowokacyjną politycznie okładką ukazującą otwarte granice wschodnie Polski. Ponadto spowodowano, że w trakcie imprezy nie były kolportowane wydawnictwa bezdebitowe. Spowodowano także wyeliminowanie literatów związanych z KSS KOR z uczestnictwa w spotkaniach autorskich (np. Z. Jaskuły).
Autor raportu, Janusz Gwardiak, jest dziś "historykiem" - członkiem Towarzystwa Naukowego im. braci Wagów w Łomży i Członkiem Zarządu Łomżyńskiego Oddziału Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej. Publikuje prace "naukowe" o najnowszej historii Łomży i regionu.
(...) W trakcie realizacji przedsięwzięć operacyjnych wykorzystano osobowe źródła informacji tut. wydziału, Wydziału III-1 KS MO, możliwości operacyjne wydziałów "B" i "T" KW MO w Łomży - w odniesieniu do obiektu hotelowego. Ustalono, że Czesław Miłosz w dniu 15.06.1981 r. kontaktował się telefonicznie z abonentem nr 219034 i 215032 w Warszawie oraz w dniu 16.06.1981 r. z abonentem nr 415-5254082 w San Francisco (USA). Ponadto w dniu wyjazdu z Łomży (16.06.1981 r.) o godz. 11.40 w hollu recepcyjnym hotelu rozmawiał z obywatelem jugosłowiańskim Slavioek Milivoj ur. 24.10.1929 r. Oakolec zam. Zagreb, Oakovecka 3, paszport nr H-I-856253. Z rozmowy między nimi wynikło, że w Jugosławii mają być wydane utwory Czesława Miłosza. Przy odjeździe Czesława Miłosza ok. godz. 11.45 podszedł do niego nieznany z imienia i nazwiska mężczyzna i wręczył mu paczkę. W tym czasie fotografowała ich kobieta towarzysząca nieznanemu mężczyźnie. Oboje nieznajomi przyjechali do Łomży samochodem osobowym m-ki Fiat 126p nr rej. WAR-9666. (...)
Ostateczny przebieg "Łomżyńskiej Wiosny Poetyckiej" był następujący: (...)
godz. 21.30 - spotkanie Czesława Miłosza w klubie Bonar z aktywem kulturalnym Łomży. Po krótkim wystąpieniu Czesława Miłosza dot. jego działalności jako literata plastyk wojewódzki Wiesław Sielski wręczył mu pamiątkowy medal z okazji pobytu w Łomży. (...) Poza tym ob. Kazimierz Prużyński z Białegostoku trudniący się kowalstwem artystycznym wręczył Cz. Miłoszowi orła piastowskiego wykutego z metalu - replikę z Zamku Królewskiego w Warszawie. (...) Po odpowiedzi na sześć pytań Cz. Miłosz ok. 22.15 opuścił salę klubu Bonar i udał się do Muzeum Okręgowego, gdzie zwiedził wystawę poświęconą jego życiu i twórczości. (...) Na wystawie eksponowano fotokopię listu Cz. Miłosza tłumaczącego decyzję pozostania poza krajem. Ponadto z treści tego listu wynika, że skoro Polska przyjęła ustrój z ZSRR z całym bagażem przemocy i zakłamania, dlatego on nie może się z tym pogodzić, nie chce być otoczony szpiclami i pisać niezgodnie ze swym sumieniem. (...)
W dniu 15.06.1981 r. ok. godz. 14.30 do Łomży przyjechali: Adam Michnik, Zbigniew Bujak i Maciej Madejski (samochód osobowy m-ki Ford nr rej. WAA-8254 Macieja Madejskiego). Wymienieni po spotkaniu się z załogą Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego w Łomży ok. godz. 19.00 spotkali się w Nowogrodzie z Cz. Miłoszem. Spotkanie, kilkuminutowe, zostało zaaranżowane przez Jana Kulkę. W jego trakcie wręczono Cz. Miłoszowi znaczek "Solidarności".(...)
W trakcie prowadzenia sprawy nie stwierdzono ze strony Czesława Miłosza lub innych osób działań o charakterze wrogim, wymagającym przeciwdziałania ze strony Służby Bezpieczeństwa. W rezultacie naszych przeciwdziałań nie dopuszczono do realizacji zamierzonego przez "Solidarność" wydania wierszy Cz. Miłosza z prowokacyjną politycznie okładką ukazującą otwarte granice wschodnie Polski. Ponadto spowodowano, że w trakcie imprezy nie były kolportowane wydawnictwa bezdebitowe. Spowodowano także wyeliminowanie literatów związanych z KSS KOR z uczestnictwa w spotkaniach autorskich (np. Z. Jaskuły).
Autor raportu, Janusz Gwardiak, jest dziś "historykiem" - członkiem Towarzystwa Naukowego im. braci Wagów w Łomży i Członkiem Zarządu Łomżyńskiego Oddziału Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej. Publikuje prace "naukowe" o najnowszej historii Łomży i regionu.
