UBecy na jubileuszu dieceji... 30 lat temu
28 października 1975 roku Diecezja Łomżyńska obchodziła 50-lecie istnienia. Przygotowania do uroczystości religijnych rozpoczęto znacznie wcześniej i to zarówno w Kurii jak i w Służbie Bezpieczeństwa. Warto wspomnieć, że słowo bezpieczeństwo w nazwie tej drugiej instytucji, zwłaszcza gdy ona się kimś zainteresował, oznaczało wielkie niebezpieczenstwo...
Diecezja Łomżyńska obchodziła 50. rocznice swego powstania, w zupełnie innych warunkach niż ma to miejsce obecnie. W połowie 1975 r. w związku ze zbliżającymi sie uroczystościami ich planem i przebiegiem interesowali się pracownicy Wydziałów IV (zajmujących się inwigilacją duchowieństwa) KW MO w Suwałkach i Łomży. To oni wraz z pozostałymi funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa nadzorowali 4 września tego roku sesję naukową w stolicy diecezji, w której uczestniczyli członkowie Episkopatu oraz mające miejsce trzy dni później uroczystości ukoronowania figury Matki Bożej w Sejnach i nadanie tamtejszemu kościołowi tytułu Bazyliki Mniejszej. Warto tutaj zaznaczyć, że już w drugiej połowie sierpnia SB posiadała dokładny plan przygotowywanych obchodów, a 1 września 1975 r. specjalną notatkę poświęconą uroczystościom w Sejnach sporządził zastępca dyrektora Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie.
Opracowany przez kurię łomżyńską program uroczystości w samej Łomży przewidywał przeprowadzenie w ich trakcie 5 września konferencji Episkopatu w Seminarium Duchownym, a następnego dnia jej kontynuację oraz powitanie wszystkich biskupów przez ordynariusza Mikołaja Sasinowskiego w katedrze. Tam też zorganizowano sesję naukową, w trakcie której historię diecezji przedstawił ks. prof. Witold Jemielity, a referat dotyczący religijności mieszkańców tych terenów wygłosił prof. Franciszek Adamski (oba wystąpienia zostały nagrane przez informatorów i następnie spisane przez funkcjonariuszy SB). Koncelebrze przewodniczył natomiast abp poznański Antoni Baraniak.
Oprócz ich wypowiedzi pracownicy aparatu bezpieczeństwa, jako mające charakter religijny określili przemówienia wygłoszone w Łomży przez Prymasa Stefana Wyszyńskiego i bp Tokarczuka. W informacji sporządzonej w MSW skrytykowano natomiast bp Sasinowskiego, który w swoim wystąpieniu wspomniał o docierających do biskupów głosach młodzieży, skarżącej się na prowadzoną przez władze ateizację. Według niego młodzież ta chciała być katolicką. W gromadzonych materiałach odnotowano też wzmiankę jednego z księży o pozostawieniu na wschodzie, w wyniku zmiany granic po II wojnie światowej, siedmiu parafii z dawnej diecezji łomżyńskiej.
Natomiast w programie uroczystości w Sejnach jedna z głównych ról przypadła kardynałowi Karolowi Wojtyle, który miał zainaugurował uroczystości 6 września 1975 r. Koncelebrował on tam w obecności 4 tysięcy wiernych o godz. 18.00 mszę świętą, a powitał go w imieniu duchownych i przybyłych osób proboszcz ks. Stanisław Rogowski. W wygłoszonym wówczas kazaniu przyszły papież zwracając się do młodzieży wzywał ją aby starała się „rzeźbić te młode człowieczeństwo ażeby powstała wspaniała, dojrzała postać człowieka, chrześcijanina na całe życie. Nie ulegajcie pokusom, tym nęcącym pokusom ateizacji, rozwiązłości, niegrzeczności, które tak bardzo źle wpływają na nasze dzisiejsze pokolenie i pociągają za sobą wiele ofiar ...”. Można spokojnie stwierdzić, że i dzisiaj słowa te nie straciły na aktualności.
Następnego dnia do Sejn przybył z Łomży wraz z częścią Episkopatu Prymas, którego kazanie uświetniło główne uroczystości w tym mieście. Punktem kulminacyjnym stało się odczytanie bulli papieskiej przez bp Mikołaja Sasinowskiego, i dokonanie wspólnie z Prymasem Wyszyńskim i Karolem Wojtyłą (który również przewodniczył koncelebrze) aktu koronacji. Przywilej o nadaniu tytułu Bazyliki Mniejszej odczytał natomiast bp Tadeusz Zawistowski. Według podsumowania dokonanego przez SB w uroczystościach zorganizowanych w Sejnach uczestniczyło 2 kardynałów, 27 biskupów, 6 generałów zakonów oraz około 260 księży i zakonników. W samym akcie koronacji wzięło udział około 20 tysięcy wiernych.
Jak widać na przykładzie przytoczonych materiałów, uroczystości pięćdziesięciolecia powstania diecezji łomżyńskiej były czymś ważnym, w czym uczestniczyli (mimo przeszkód ze strony władz) mieszkańcy tych terenów. Miały one godną oprawę, tę oficjalna, jak i tę „zapewnioną” przez funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Pozostaje mieć nadzieję, że dzisiaj, kiedy bez obaw można wziąć udział w tych obchodach, staną sie one ponownie częścią tradycji Ziemi Łomżyńskiej.
dr. Krzysztof Sychowicz
Instytut Pamięci Narodowej
Opracowany przez kurię łomżyńską program uroczystości w samej Łomży przewidywał przeprowadzenie w ich trakcie 5 września konferencji Episkopatu w Seminarium Duchownym, a następnego dnia jej kontynuację oraz powitanie wszystkich biskupów przez ordynariusza Mikołaja Sasinowskiego w katedrze. Tam też zorganizowano sesję naukową, w trakcie której historię diecezji przedstawił ks. prof. Witold Jemielity, a referat dotyczący religijności mieszkańców tych terenów wygłosił prof. Franciszek Adamski (oba wystąpienia zostały nagrane przez informatorów i następnie spisane przez funkcjonariuszy SB). Koncelebrze przewodniczył natomiast abp poznański Antoni Baraniak.
Oprócz ich wypowiedzi pracownicy aparatu bezpieczeństwa, jako mające charakter religijny określili przemówienia wygłoszone w Łomży przez Prymasa Stefana Wyszyńskiego i bp Tokarczuka. W informacji sporządzonej w MSW skrytykowano natomiast bp Sasinowskiego, który w swoim wystąpieniu wspomniał o docierających do biskupów głosach młodzieży, skarżącej się na prowadzoną przez władze ateizację. Według niego młodzież ta chciała być katolicką. W gromadzonych materiałach odnotowano też wzmiankę jednego z księży o pozostawieniu na wschodzie, w wyniku zmiany granic po II wojnie światowej, siedmiu parafii z dawnej diecezji łomżyńskiej.
Natomiast w programie uroczystości w Sejnach jedna z głównych ról przypadła kardynałowi Karolowi Wojtyle, który miał zainaugurował uroczystości 6 września 1975 r. Koncelebrował on tam w obecności 4 tysięcy wiernych o godz. 18.00 mszę świętą, a powitał go w imieniu duchownych i przybyłych osób proboszcz ks. Stanisław Rogowski. W wygłoszonym wówczas kazaniu przyszły papież zwracając się do młodzieży wzywał ją aby starała się „rzeźbić te młode człowieczeństwo ażeby powstała wspaniała, dojrzała postać człowieka, chrześcijanina na całe życie. Nie ulegajcie pokusom, tym nęcącym pokusom ateizacji, rozwiązłości, niegrzeczności, które tak bardzo źle wpływają na nasze dzisiejsze pokolenie i pociągają za sobą wiele ofiar ...”. Można spokojnie stwierdzić, że i dzisiaj słowa te nie straciły na aktualności.
Następnego dnia do Sejn przybył z Łomży wraz z częścią Episkopatu Prymas, którego kazanie uświetniło główne uroczystości w tym mieście. Punktem kulminacyjnym stało się odczytanie bulli papieskiej przez bp Mikołaja Sasinowskiego, i dokonanie wspólnie z Prymasem Wyszyńskim i Karolem Wojtyłą (który również przewodniczył koncelebrze) aktu koronacji. Przywilej o nadaniu tytułu Bazyliki Mniejszej odczytał natomiast bp Tadeusz Zawistowski. Według podsumowania dokonanego przez SB w uroczystościach zorganizowanych w Sejnach uczestniczyło 2 kardynałów, 27 biskupów, 6 generałów zakonów oraz około 260 księży i zakonników. W samym akcie koronacji wzięło udział około 20 tysięcy wiernych.
Jak widać na przykładzie przytoczonych materiałów, uroczystości pięćdziesięciolecia powstania diecezji łomżyńskiej były czymś ważnym, w czym uczestniczyli (mimo przeszkód ze strony władz) mieszkańcy tych terenów. Miały one godną oprawę, tę oficjalna, jak i tę „zapewnioną” przez funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Pozostaje mieć nadzieję, że dzisiaj, kiedy bez obaw można wziąć udział w tych obchodach, staną sie one ponownie częścią tradycji Ziemi Łomżyńskiej.
dr. Krzysztof Sychowicz
Instytut Pamięci Narodowej
