Gimnastyka, bieganie i granie przeciw otyłości i rozlazłości
- Co piąte dziecko w wieku od 6 do 11 lat ma problem wykonania prostych czynności ruchowych, co nazywa się rozwojowym zaburzeniem koordynacji, i jeśli nie zostanie podjęta interwencja przez nauczycieli wychowania fizycznego, będzie to mieć dużo konsekwencji w dalszym życiu nastolatka – mówi profesor Jerzy Sadowski z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz PWSIiP w Łomży, gdzie odbyła się konferencja z udziałem ponad 100 nauczycieli wuefu na temat wyzwań, jakie współczesność stawia im na lekcjach wychowania fizycznego. Czworo naukowców otwierało oczy praktykom na społeczne znaczenie motywacji do ćwiczeń i zachęcało do kreatywności na WF.
W Państwowej Wyższej Szkole Informatyki i Przedsiębiorczości czworo naukowców wygłaszało wykłady, zaś potem w sali gimnastycznej III LO prowadzono ćwiczenia z ciekawego poznawczo, angażującego emocjonalnie i profesjonalnie opracowanego treningu. Przygotowali to doktoranci AWF: Weronika Łuba, Paweł Arnista i Aleksandra Durzyńska. Wuefiści, m.in., z Łomży, Kolna, Zambrowa, Grajewa, zamienili role i z uczących stali się uczniami. Poczuli, jak sport amatorski odmładza, przynosi szczęście i usprawnia fizycznie i psychicznie. Najważniejszy okres dla rozwoju ruchowego zaczyna się o wiele wcześniej, zgodnie z przysłowiem: „Czego Jaś się nie nauczył, tego Jan nie będzie umiał”. - Dzieci mają problem z oceną prędkości nadjeżdżającego samochodu, toteż dochodzi do wypadków; dzieciom brakuje orientacji czasowo-przestrzennej i koordynacji ruchowej, a to przekłada się na liczbę wypadków nie tylko na drogach – tłumaczy związki między lekcjami wf a życiową aktywnością prof. Sadowski. W wykładzie podobnych związków było więcej, np., lekka i pewna ręka chirurga operującego zaćmę była kiedyś ręką dziecka grającego w tenisa, które zostało kierowcą samochodu na wielopasmowej autostradzie. Zdaniem profesora, trud nauczycieli WF to w Polsce wielka wartość społeczna przez społeczeństwo niedoceniana. - Państwo jesteście faktycznie pierwszymi po lekarzu, którzy namacalnie mają wpływ na rozwój dziecka – przekonywał 60-letni profesor, prowadzący ze studentami AWF również zajęcia z LA. Ciekawe były pokazane na koniec przykłady ćwiczeń koszykarskich, jak uczeń ma 3 piłki: podrzuca równocześnie po jednej z każdej ręki, a dwiema rękami łapie spadającą trzecią, czy kiedy kozłuje jedną ręką, a drugą łapie i odrzuca partnerowi tenisową. - Koordynacja sensoryczna jest najważniejsza. Wytrzymałość, siłę i szybkość powinno trenować się później albo równolegle – podsumował, zachęcając do twórczego myślenia.
Uznanie odzyskała tradycyjna gimnastyka
Dr hab. Tomasz Niźnikowski z AWF w Białej Podlaskiej przedstawił wykład o nauczaniu i uczeniu się czynności ruchowych. Przypomniał, że w 2017 roku miało miejsce 5625 wypadków na lekcjach wf oraz 40 zgonów w szkołach, nie wiadomo, w jakim stopniu z winy nauczyciela, ucznia, sprzętu. Do słuchających nauczycieli zaapelował o uwzględnienie etapów dydaktycznych. Najważniejszy jest pierwszy - pobudzenia wyobraźni ruchowej, aby uczeń mógł zrozumieć strukturę ruchu. Następnie powinien umieć świadomie sterować ruchem, wiedzieć, jak ułożyć ciało i poruszać kończynami, by udoskonalić swoje poruszanie się tak, aby zautomatyzować je i zbudować podświadomy nawyk, jak w pływaniu, jeździe rowerem i zjeździe narciarskim. Przywołał i własne doświadczenia instruktora, jako że w dotychczasowej karierze nie miał wśród tysięcy kursantów i studentów jednego wypadku. Uświadamiał, że początkowo ruchy dziecka uczącego się są sztywne i jest to całkiem normalne, nie należy na tym etapie zaprzątać uwagi ucznia taktyką czy rywalizacją i sukcesami. Z czasem pojawi się nadmierna ruchliwość, nadaktywność ruchowa dzieci, nieadekwatna do pozycji i zadania, która w wyniku oswajania się z taktyką i działaniem na bieżni, boisku przerodzi się w ruchy płynne, dając satysfakcję dziecku i budząc podziw otoczenia. W oczach współczesnego naukowca z AWF uznanie odzyskała tradycyjna, niesłusznie wyśmiewana czy zarzucona gimnastyka: poprawia ona sprawność fizyczną, wzmacnia siłę mięśni, elastyczność stawów, koordynację, wytrzymałość, siłę i szybkość, co przydaje się w codziennym życiu, a gimnastyka poranna przydaje się zwłaszcza ludziom otyłym.
Marzenie o laboratorium wysiłku fizycznego
Dr Barbara Długołęcka rozwinęła fizjologiczne etapy rozgrzewki: powinna podnieść temperaturę mięśni, przez co staną się mocniejsze i elastyczniejsze, i trwać ok. 15 minut. Sama lekcja winna być przyjemnością, nie przymusem, więc dużo zależy od kultury, osobowości i pomysłów nauczyciela. W wykładzie dr Anny Marii Turosz pojawiła się psychologia: elementy coachingowe w edukacji. - Mój zamysł był taki, by profesorowie z zewnątrz prowadzili wykłady dla naszego środowiska, gdyż to poszerza horyzonty i rozbudowuje kontakty – wyjaśnia dr Tomasz Waldziński, kierujący w PWSIiP zakładem kultury fizycznej. - Wysiłek fizyczny to medycyna jutra. Za granicą zaleca się na depresję zajęcia z trenerem personalnym finansowane z ubezpieczenia. Chcemy rozwijać studia na poziomie licencjatu, z czasem magisterskie. Marzy nam się laboratorium wysiłku fizycznego dla sportowców.
Mirosław R. Derewońko
