Jaś i Małgosia czasów apokalipsy
Jubileusz 35-lecia Teatru Lalki i Aktora uświetniła premiera spektaklu „Jaś i Małgosia 2.0”. To nowa wersja słynnej baśni braci Grimm. Reżyserka i autorka adaptacji oraz animacji Agnieszka Błaszczak przeniosła jednak jej akcję do roku 2070, gdzie w postapokaliptycznej rzeczywistości tytułowi bohaterowie muszą stawić czoła zupełnie innym wyzwaniom. Główne role grają Michał Kucharski i Julia Sacharczuk, robiącą wrażenie scenografię stworzyła Katarzyna Leks, zaś zróżnicowaną muzykę skomponował Paweł Rychter.
Ponadczasowa baśń o Jasiu i Małgosi została przez twórców spektaklu przeniesiona nie do aż tak odległej przyszłości, bo raptem o niecałe 50 lat, jednak Ziemia w roku 2070 wygląda zupełnie inaczej niż obecnie. Po katastrofie ekologicznej zamieszkuje ją 12 miliardów ludzi (obecna populacja to około 8 miliardów), cierpiących głód z powodu braku wystarczającej ilości pożywienia. Problemem jest również susza – średnia temperatura wynosi 34° Celsjusza, deszcz praktycznie nie pada, a woda jest również walutą. W takiej rzeczywistości przyszło żyć Jasiowi, Małgosi, ich Ojcu (Tomasz Bogdan Rynkowski) i Macosze (Beata Antoniuk). Zapowiadane są kolejne podwyżki cen i wzrost podatków, spiżarnia świeci pustkami, a do tego bardzo utalentowana Małgosia, podczas prób wymyślonego przez siebie młyna wodnego, zużyła całe zapasy wody. Macocha stawia więc mężowi ultimatum: albo one, albo my i potulny Ojciec ulega. Dzieci zostają pozostawione w lesie na pewną zgubę, ale udaje im się wrócić do domu.
Za drugim razem nie jest już tak dobrze; gubią się i trafiają do tajemniczej Chatki Cudów. Tam nad wyraz gościnnie przyjmuje je Cudowna Cioteczka (Marzanna Gawrych), uosobienie czarownicy z dawnej wersji bajki. Chatka jest naszpikowana najnowocześniejszą technologią, co bardzo podoba się dzieciom. Jaś i Małgosia szybko jednak orientują się, że ich gospodyni nie ma wobec nich dobrych zamiarów, ale uciec nie mogą, bowiem uniemożliwia im to pies Pimpuś (Miłosz Cieślik). Kluczowy jest moment, kiedy przekonują się, że nie tylko pies, ale również Cudowna Cioteczka to tak naprawdę roboty, a oni również mają stracić ludzką naturę w skanującej inteligencję komorze.
Jednak, podobnie jak w klasycznej wersji tej opowieści, prosty podstęp potrafi zdziałać cuda – do komory trafia więc zła czarownica, a gdy ginie dzieci odzyskują wolność. Co więcej, towarzyszy im Pimpuś, a gdy odnajduje je skruszony Ojciec można mówić o szczęśliwym zakończeniu – tym szczęśliwszym, że chatka jest wypełniona najnowocześnieszymi urządzeniami, które bardzo przydadzą się ludziom, a pod nią znajduje się jeszcze większy skarb, podziemna rzeka.
Uwspółcześniona w taki sposób bajka sprzed setek lat stała się nie tylko bardziej zrozumiała dla najmłodszej widowni, ale dzięki temu zabiegowi z tym większym powodzeniem Agnieszce Błaszczak udało się zwrócić uwagę na fakt, że jeśli obecna sytuacja nie ulegnie zmianie, to najpóźniej za pół wieku Ziemia będzie rzeczywiście wyglądać tak jak w „Jasiu i Małgosi 2.0”, a litr czystej wody będzie największym skarbem.
Aktorzy nader przekonująco ukazali ten złowieszczy, zdehumanizowany, nie tylko z racji egzystowania w nim sztucznej inteligencji, świat, bo rodzice zdecydowanie nie stają w nim na wysokości zadania; dzieci zdane są tylko na siebie, co może, a nawet powinno, być dla dorosłych kolejną przestrogą.
Jest jednak w tym wszystkim również iskierka nadziei, bo jeszcze nie jest za późno, skoro nawet mali bohaterowie tej opowieści potrafili przezwyciężyć wszelkie trudności i wyjść z ogromnej opresji. W makroskali może być to zdecydowanie trudniejsze, nie jest jednak niemożliwe – warto o tym pamiętać, wybierając się na najnowszy spektakl łomżyńskiego teatru z córką, synem czy z wnukiem, bo jeśli nic się nie zmieni, to już za 40 lat dojdzie do katastrofy klimatycznej/ekologicznej o tragicznych dla ludzkości skutkach, tak więc przyszłość obecnego młodego pokolenia rysuje się w coraz bardziej czarnych barwach...
Wojciech Chamryk
