Zobacz Skarby Muzeum
Cenny dar
Zbiory Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży wzbogaciły się o kolejny, niezwykle cenny dar. Mieszkaniec Łomży, pan Wacław Truskolaski przekazał pamiątki po zmarłym bracie Janie Józefie Truskolaskim - uczestniku walk o Monte Cassino, który po wojnie zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. Jest to bogaty zbiór dokumentów, medali i odznaczeń, stanowiący świadectwo życia człowieka, którego młodość przypadła na burzliwe lata II wojny światowej, a życie dorosłe spędził na emigracji.
Jan Józef Truskolaski urodził się 4 sierpnia 1918 roku w Tule, w Rosji, dokąd jego rodzina wyjechała z miejscowości Sokoły (powiat wysokomazowiecki) po wybuchu I wojny światowej. We wszystkich dokumentach widnieje jednak data urodzin – 19 marca 1919 r., a miejsce urodzenia - Sokoły. Wynikało to z tego, że rodzina Truskolaskich, po powrocie do Polski, zgłosiła fakt narodzin syna w marcu 1919 r. W 1924 roku rodzina Truskolaskich przeprowadziła się do Łomży, gdzie zamieszkała w domu przy ulicy Kanalnej 5 (dziś nieistniejący). Jan uczęszczał tu do Szkoły Ćwiczeń przy Seminarium Nauczycielskim, a następnie Gimnazjum Męskiego im. T.Kościuszki. Do egzaminu maturalnego jednak nie przystąpił. W roku 1940 został wcielony przez władze sowieckie do Armii Czerwonej. W następnym roku, po podpisaniu układu Sikorki – Majski, mógł wstąpić do tworzonej Armii gen. Andersa. Dzięki temu mógł uczestniczyć w pięciomiesięcznych Kursach Maturalnych dla Żołnierzy Armii Polskiej na Wschodzie, które zorganizowano w obozie Barbara w Palestynie. Po zdaniu matury, wraz z 2 Korpusem znalazł się na terenie Włoch. Walczył pod Monte Cassino, o Anconę i Bolonię. Po zakończeniu działań wojennych zapisał się na Wydział Medyczny Uniwersytetu w Bolonii. Nie mógł go jednak ukończyć, gdyż 2 Korpus przeniesiono do Anglii. W Londynie podjął naukę w Szkole Handlu Zagranicznego i Administracji Portowej w Londynie (tą samą szkołę ukończył m.in. śp. Prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski). W roku 1952 Jan Truskolaski wyjechał do USA i tam mieszkał do końca życia.
W 1957 roku uzyskał obywatelstwo amerykańskie. Przez ponad 30 lat pracował w służbie federalnej Stanów Zjednoczonych, w tym ponad dwie dekady w Defense Language Institute (Szkoła Języków Departamentu Obrony USA). Za swoje zasługi został uhonorowany wieloma dyplomami uznania Departamentu Obrony i Departamentu Armii USA.
Jan Józef Truskolaski zmarł 19 września 2009 r. w Monterey w Kalifornii i tam został pochowany na cmentarzu San Carlos.
Jan Truskolaski nigdy nie zapomniał o bliskiej jego sercu Łomży. Szczególny charakter miała jego pierwsza wizyta w czerwcu 1958 roku z okazji obchodów 1000-lecia Łomży. Przybył na nie na zaproszenie Komitetu Obchodów, już jako obywatel amerykański. Później odwiedzał Łomżę jeszcze trzykrotnie. Pamiątki po nim można oglądać w holu Muzeum. Jest to więc symboliczny powrót Jana Truskolaskiego do miasta swego dzieciństwa i młodości.
opr. Leszek Taborski
