Doktor Huzarski: „Angelina Jolie i Kora bardzo nam pomogły”
- Proste badania genetyczne, kosztujące 50 euro, mogą całkowicie zmienić sposób leczenia – mówił w Łomży dr hab. nauk medycznych Tadeusz Huzarski z Międzynarodowego Centrum Nowotworów Dziedzicznych w Szczecinie podczas wykładu na temat mutacji genu BRCA 1 i BRCA 2, których skróty nazw są od angielskiego wyrażenia breast cancer – rak piersi. - Badanie osoby chorej na raka pierwsi i jajnika oraz wywiad rodzinny to nie jest kryterium podstawowe. Nie ma dobrej onkologii tylko z radiologią i histopatologią. Nie ma dobrej onkologii, profilaktyki czy leczenia, bez genetyki.
- Mutację genu BRCA 1, największego ryzyka, ma około 500 kobiet i mężczyzn, którzy chodzą po Łomży – ocenia dr Krzysztof Dach, dyrektor Wojewódzkiego Zakładu Patomorfologii i Profilaktyki Onkologicznej, prowadzący to spotkanie na temat nowotworów złośliwych i moderujący dyskusję lekarzy specjalistów ze Szpitala Wojewódzkiego w Łomży. Dlaczego mężczyźni, przecież nie mają biustu i jajników? Ponieważ mogą gen BRCA przekazać córce. - W mieście wykryliśmy dopiero 50 „mutantów”, co na sześć lat trwania programu nie stanowi nawet połowy. Osoby chore i zdrowe są objęte dodatkową opieką. Z powodu mutacji genu BRCA1 w komórkach 70 procent kobiet będzie mieć raka piersi, 40 proc. - raka jajnika. Duży szkopuł w tym, że kobiety nie wiedzą o takim genie, mimo że mogą zrobić badania krwi, pozwalające ustalić, czy należą do grupy największego ryzyka.
Genetyka przed lekiem antykoncepcyjnym
Doktor Tadeusz Huzarski opowiadał godzinę o sposobach wykrywania i zapobiegania rakom z tymi mutacjami genu związanymi. Przede wszystkim, apelował o badanie piersi samemu i przez lekarza, o rezonans magnetyczny, mammografię i USG piersi. Na przykład, wprawdzie USG ginekologiczne z CA 125 wykrywa zaledwie 10 procent przypadków nowotworu, to dla tych kobiet może oznaczać walkę o zdrowie i dłuższe życie. Lekarze szukają przesłanek, żeby skierować je profilaktycznie na zabieg - tzw. adnexectomia – laparoskopowe usunięcie obu jajników z jajowodami. Jeśli nastąpi to w wieku lat 35 – 40 pacjentek, nie są skazane na wczesną menopauzę z powodu braku potrzebnych hormonów, ponieważ stosowana jest zastępcza terapia hormonalna do 50-tki. Adnexectomia może zmniejszyć ryzyko raka jajnika – w czym zawiera się też rak jajowodu i otrzewnej - oraz raka piersi drugiej. Ryzyko wystąpienia raka zmniejsza się o połowę, jeśli kobieta karmi piersią. Dr Huzarski, powołując się na dziesiątki badań w ośrodkach medycznych na całym świecie, poprosił lekarzy, aby koniecznie wysyłali dziewczyny poniżej 20. roku życia na badania genetyczne, „zanim wypiszecie im leki antykoncepcyjne”. Ryzyko raka złośliwego u kobiet z genem BRCA 1 wynosi w Polsce 66 procent – u Angeliny Jolie 87 procent – a środki antykoncepcyjne w tak młodym wieku zwiększają je o 40 procent. Tadeusz Huzarski, Jan Lubiński i Tomasz Byrski są – jak określił pierwszy z nich – współautorami największego odkrycia polskiej onkologii w ciągu 25 lat – cisplatinum, preparatu niszczącego komórki rakowe. W połączeniu z adnexectomią daje rezultat przedłużenia życia o co najmniej 10 lat. Lek dla Kory - lynparza w Szczecinie stosowany jest od ok. 10 lat. - Jest diabelnie drogi, miesięczna kuracja kosztowała 100 tysięcy złotych, obecnie cena spadła 5-krotnie – wyjaśnił wykładowca. - Nie leczy, zmniejsza działania niepożądane i przedłuża okres do nawrotu choroby. Mój szef profesor Lubiński ma idee fixe, aby u każdej Polki zrobić badanie podstawowe na BRCA. Ryzyko wystąpienia genu zespołu Downa jest jak 1 do 400. U Angeliny Jolie z Łomży to 1 do 200.
Mirosław R. Derewońko
