Łomżyńska kultura A.D. 2021
Pandemiczne zawirowania mijającego roku nie miały wielkiego wpływu na jakość i ilość wydarzeń kulturalnych w Łomży i w jej okolicach. Regularnie odbywały się liczne koncerty, projekcje filmowe, spotkania autorskie oraz spektakle, a galerie i muzea prezentowały kolejne wystawy. Nie brakowało też interesujących wydarzeń cyklicznych i festiwali w międzynarodowej obsadzie; poprawiła się również infrastruktura kulturalna miasta, dzięki oddaniu do użytku sali koncertowej Filharmonii Kameralnej im. Witolda Lutosławskiego oraz Hali Kultury na Starym Rynku.
Chociaż w roku 2021 zabrakło tak spektakularnych wydarzeń, jak choćby ogrom nagród dla długometrażowego debiutu reżyserskiego Piotra Domalewskiego „Cicha noc” czy Fryderyk dla orkiestry Filharmonii Kameralnej, to w łomżyńskiej kulturze działo się sporo i osoby zainteresowane miały w czym wybierać. Spośród licznych wydarzeń kulturalnych warto więc wyróżnić i przypomnieć te najciekawsze. Niektóre z nich związane są z pojawieniem się nowych możliwości, bowiem w Hali Kultury od kilku miesięcy prężnie działa klub filmowy Mirage; jednym z jego gości był Piotr Domalewski, laureat tegorocznego Paszportu „Polityki”, a poza spotkaniem odbyła się też prezentacja wszystkich filmów krótkometrażowych pochodzącego z Łomży reżysera i scenarzysty. Również otwarcie sali koncertowej Filharmonii Kameralnej, zwieńczone właśnie podpisaniem z miastem umowy o użyczeniu, dzięki czemu orkiestrze przekazano nowoczesne wyposażenie, spoczywające dotąd w w zapieczętowanym magazynie, dało wiele możliwości. Można było się o tym przekonać już podczas czerwcowej inauguracji z udziałem wybitnych wirtuozów, skrzypaczki Kamili Wąsik-Janiak i pianisty Pawła Kowalskiego oraz podczas kolejnych koncertów: nie tylko znakomitej orkiestry Filharmonii Kameralnej, ale też odbywających się w ramach ministerialnego programu Scena Muzyki Polskiej, realizowanego w Łomży, Krakowie i Warszawie.
To dzięki niemu w Łomży zagrał po raz pierwszy słynny Atom String Quartet, prezentujący wraz ze Szczecin Philharmonic Wind Quartet, pieśni Mieczysława Karłowicza we własnych aranżacjach. Łomża w mijającym roku rozbrzmiewała też jazzem: nie tylko dzięki MDK-DŚT, gdzie zagrała cała plejada młodych gwiazd muzyki synkopowanej, z duetem Radosław Bolewski i Maciej Tubis, wykonującym w ramach projektu „Obywatel Jazz” kompozycje Grzegorza Ciechowskiego w jazzowych aranżacjach, czy podczas letniego cyklu Café Kultura (świetny koncert kwartetu Jerzego Małka), ale też podczas Novum Jazz Festival. Czternastą edycję imprezy uświetniły perfekcyjne występy takich wykonawców jak: Marek Konarski Quartet, Marek Kądziela Jazz Ensamble, Mike Parker's „Meta” Trio czy Piotr Damasiewicz Into the Roots; klasą samą w sobie był też konkurs na Nową nadzieję jazzu, w którym zwyciężył pianista Bartłomiej Leśniak. Twórca i dyrektor artystyczny festiwalu Mirosław Dziewa obchodził też w mijającym roku szczególny jubileusz, prowadząc w kwietniu na antenie Radia Nadzieja tysięczną audycję „Bliżej jazzu” – jeden z najciekawszych autorskich programów jazzowych w polskich stacjach radiowych. Koncertowym wydarzeniem był też spektakularny show legendarnego mistrza muzyki elektronicznej Władysława Komendarka podczas festiwalu Off Road, podobnie jak premiera debiutanckiego albumu MadBee „Błąd miotacza” w Hali Kultury. Inne płytowe wydawnictwa artystów z Łomży oraz z niej pochodzących to „Vincent“ wokalisty o tym pseudonimie, to jest Marcina Wincenciaka, „Derwid na nowo. Koncert live” kwartetu Agnieszka Żemek-Pawczyńska, Grzegorz Sekmistrz, Artur Pawelczyk i Tomasz Swajda z piosenkami Witolda Lutosławskiego podpisywanymi Derwid, „Być może ostatnia płyta” Kalinovskiego, „Łomżyńskie kolędowanie” Studia Wokalnego i chóru eMDeK pod kierunkiem Magdy Sinoff, „Cinema Boogie” Chopin University Big Band z udziałem Łukasza Lipskiego oraz aż dwa albumy Filharmonii Kameralnej im. Witolda Lutosławskiego. Pierwszy to „Harmonia Polonica Nova” z koncertami Pawła Łukaszewskiego, Dariusza Przybylskiego i Krzysztofa Herdzina, zarejestrowanymi po raz pierwszy w historii fonografii, kolejny „Opus Dedicatum”, zawierający kompozycje dedykowane łomżyńskiej orkiestrze, napisane przez Sławomira Czarneckiego, Romualda Twardowskiego, Rosellę Spinozę i Piotra Mossa.
Łomżę na krajowych scenach promowała też kapela Miód Na Serce, doceniana podczas licznych festiwali i konkursów, nagrodzona za swe dokonania Kurpikiem 2020 w kategorii Muzyka i taniec. Wiele też działo się w Teatrze Lalki i Aktora, gdzie Jarosław Antoniuk przygotował dwie ciekawe premiery, „Małego Księcia” i „Koziołka Matołka”. Sporym zainteresowaniem cieszyły się również spotkania autorskie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hali Kultury, których gościmi byli: Michał Rusinek, fotografik Robert Bałdyga, himalaista Krzysztof Wielicki czy dziennikarz Michał Olszański. Kolejny fotografik, wciąż aktywny nestor łomżyńskich fotoreporterów Gabor Lörinczy, 80 urodziny świętował w Galerii Sztuki Współczesnej, otwierając jubileuszową wystawę „Retrospekcje fotograficzne” i promując nowe wydanie albumu „Łomża w Dolinie Narwi”.
Łomżyńskie akcenty, za sprawą zdjęć Zbigniewa Zalewskiego, miała też plenerowa wystawa Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku „Oto czynię wszystko nowe. W rocznicę IV Pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny”, dokumentująca wizytę papieża Jana Pawła II w trzech miastach północno-wschodniej Polski w czerwcu 1991 roku. Tę w Łomży przypomniała też nowa wersja filmu „Ty jesteś Skała” z roku 2006, poszerzona o wiele unikalnych materiałów.
Wiele emocji wywołał łomżyński pokaz filmu Wojciecha Sumlińskiego „Powrót do Jedwabnego”, z lokalnymi i ogólnopolskimi protestami włącznie, jednak projekcja i spotkanie z reżyserem odbyły się bez żadnych incydentów.
Z cyklicznych wydarzeń festiwalowych, poza Novum Jazz Festival, Café Kultura i Off Road, warto też wyróżnić dwie międzynarodowe imprezy o sporej randze i nader ciekawym programie: XVII Międzynarodowy Festiwal Kameralistyki Sacrum et Musica, obejmujący 15 koncertów z udziałem wielu wybitnych muzyków oraz 34 Międzynarodowy Festiwal Teatralny Walizka, na który złożyło się aż 25 spektakli, w tym 17 konkursowych. Lokalna kultura miała też w roku 2021 pożegnania, bowiem Anna Archacka odeszła z Muzeum Przyrody-Dworu Lutosławskich w Drozdowie, a Jerzy Jastrzębski z Muzeum Północno–Mazowieckiego. Oboje zasłużeni dyrektorzy przeszli na emeryturę, a ich następczynami zostały Ewa Sznejder oraz Paulina Waszelewska, gwarantujące swymi wcześniejszymi dokonaniami, że obie placówki przeszły w dobre ręce. Co ważne, sądząc na podstawie pierwszych planów łomżyńskich instytucji i placówek kulturalnych, rok 2022 zapowiada się jeszcze ciekawiej – pozostaje mieć tylko nadzieję, że kolejne fale pandemii nie będą miały na nie żadnego negatywnego wpływu.
Wojciech Chamryk
