„Jan Kulka wygląda na szczęśliwego...”
Pierwszy raz od wielu lat zakwitł nad Narwią legendarny Czerwony Tulipan, ale przynajmniej raz w roku wiosną w Łomży i w kraju poeci przypominają sobie, że żył i tworzył malownicze wiersze także Jan Kulka, który zmarł w grodzie nad Narwią 30 grudnia 2000 roku. Te coroczne okruchy pamięci o swego czasu jednej z najciekawszych łomżyńskich osobowości artystycznych są zasługą Romana Borawskiego i Barbary Chojnowskiej z MDK-DŚT, którzy po raz siódmy zorganizowali Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Jana Kulki. Pierwszą nagrodę i dwa tysiące złotych za zestaw wierszy zdobyła Małgorzata Lebda z Krakowa. W gronie nagrodzonych, niestety, nie znalazł się żaden z łomżyńskich poetów.
- Jan Kulka odszedł, nie doczekawszy naszych czasów ani nowego tysiąclecia – przypomniał Roman Borawski licznie przybyłej do MDK-DŚT czytelniczej publiczności. - Przybył do Łomży w 1977 roku i, oprócz wielu głośnych wydarzeń literackich, zorganizował w czerwcu 1981 roku słynną sesję „Być Poetą”, podczas której noblista Czesław Miłosz spotkał się z dawnymi przyjaciółmi w Łomży i Nowogrodzie.
Tych słów wdzięczności zapewne z satysfakcją słuchała również małżonka poety Barbara Kulka. Wprawdzie nie zasiadła w jury, ale mogła mieć satysfakcję, że Miejski Dom Kultury jako organizator konkursu zadbał o rzeczywiście doborowe grono: Wojciech Kass (poeta i dyrektor muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Leśniczówce Pranie), Krzysztof Kuczkowski (redaktor naczelny pisma literacko-artystycznego „Topos”) i Wiesław Szymański (poeta i od 30 lat redaktor kulturalny w Radiu Białystok).
Pierwszą nagrodę – i to już od pierwszego konkursu - tradycyjnie ufundowały łomżyńskie Zakłady Spożywcze Bona, zaś wręczyła ją Małgorzacie Lebdzie w imieniu firmy specjalistka ds. księgowo-kadrowych Joanna Brulińska. Trzeba pogratulować Bonie ambitnego zarządu, który docenia sztukę elitarną i wysoką, bo bez znaczącej nagrody głównej niższa byłaby i ranga konkursu, i mniejsze nim zainteresowanie. W tym roku wpłynęło aż 188 zestawów poetyckich, z których jury wybrało trzy, przyznając autorom równorzędne drugie nagrody (każda po 500 zł).
Nagrodę ufundowaną przez Miejską Bibliotekę Publiczną odebrał ubiegłoroczny zwycięzca Robert Miniak z Łodzi od dyrektor MBP Krystyny Sobocińskiej. Michał Nowak z Warszawy dostał nagrodę od MDK-DŚT z rąk dyr. Romana Borawskiego, a Katarzyna Bolec z Rzeszowa – z rąk Bożeny Święszkowskiej z Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży.
Za wiersz o tematyce łomżyńskiej Nagrodę Specjalną Prezydenta Łomży i 1000 zł otrzymał Miłosz Kamil Manasterski z Łomianek k. Warszawy. Z braku na sali przedstawiciela ratusza, nagrodę wręczył dyrektor Borawski.
Poetę zainspirowało zdjęcie z pamiętnego spotkania wielu znakomitych literatów w skansenie kurpiowskim, stąd tytuł „Nowogród 1981”. Warto przytoczyć z tego prostymi słowami pisanego wiersza choć kilka fraz w hołdzie zarówno nobliście, jak i naszemu krajanowi:
„na tej fotografii
poeci uśmiechają się
Czesław Miłosz śmieje się szeroko
Jan Kulka wygląda na szczęśliwego
radiomagnetofon „Kasprzak”
trzyma uniesiony w dłoniach
mikrofon przenosi na kasetę
szelesty kroki śmiech słowa...”
Wzruszające po blisko 30 latach są szczegóły „opozycyjnego” spotkania nieżyjących już poetów, które szczegółowo obserwowali do dziś żyjący oficerowie i tajni współpracownicy Służby Bezpieczeństwa. Oto symboliczne, wskazujące, że „wieczór jest chłodny”, detale dostrzeżone na czarno-białej fotografii przez Miłosza Kamila Manasterskiego:
„Czesław Miłosz w swetrze i marynarce
Jan Kulka w marynarce i kamizelce
fotograf mierzy obiektywem w Kulkę
noblista ledwie mieści się w kadrze
przypadek albo nie
kto ważniejszy”...
Jeśli zechcą Państwo z poetami „poszukać razem wyjścia z labiryntu”, to wybierzcie się do MDK-DŚT lub MBP po bezpłatny arkusz poetycki. Znajdziecie w nim także interesujące wiersze wyróżnione, których autorom ambitne książki i płyty ufundowali sami jurorzy. Otrzymają je nieobecni na ogłoszeniu werdyktu: Aleksandra Zbierska z Poznania, Jacek Kawecki z Rudy Śląskiej i Krystyna Szarzyńska z Gniezna.
A teraz skromnie zapowiedziany na początku tej relacji – last but not least – lecz bez dwóch zdań rewelacyjny Czerwony Tulipan! Nie holenderski, nie chiński, a polski, olsztyński – jak trafnie zauważył Roman Borawski. Ależ ta subtelna piątka olsztyniaków dała popis mistrzowskiego kunsztu gitarowego, fantazji wokalnej, niewymuszonej parodii i świetnej gry z publicznością! Nie sposób wprost uwierzyć, że w przyszłym roku emanujący młodzieńczą energią i życiowym optymizmem Czerwony Tulipan świętować będzie ćwierćwiecze twórczości (zagadkową również dla PRL-owskiej cenzury nazwę w połowie lat 80. pisało się Czerwony Tuli-Pan). Jego występ zawdzięczamy Zakładowi Usług Informatycznych Novum z Łomży.
Jedyna w swoim rodzaju formacja poetycko-kabaretowa, dla której trudno by znaleźć czy odpowiednik, czy tym bardziej konkurencję, pokazała się z jak najlepszej, czasem z wyciszonej, czasem z rewiowo efektownej strony. A na koniec poetyckich uniesień usłyszeliśmy tak wpadające w ucho i zapadające w serca ballady Czerwonego Tulipana, jak o złudzeniach, że spełnić się mogą pragnienia, czy że „powinien być prosty jak zegarek świat”. I znów sam Jan Kulka byłby z nami szczęśliwy...
Tekst: Mirosław Robert Derewońko
Fot.: Marek Maliszewski / 4lomza.pl
