Łomżyński bursztyn na nadmorskiej wystawie

W Muzeum Bursztynu-Muzeum Gdańska otwarto wystawę czasową „Bursztyniarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej”. To efekt współpracy pięciu muzeów i instytucji, w tym Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży. – Od nas wypożyczono aż 124 obiekty, czyli przy dwustu znajdujących się na wystawie mamy znaczący wkład w jej ostateczny kształt – podkreśla dr Jerzy Jastrzębski, starszy kustosz Działu Bursztynu, zapowiadając na październik wyjątkową wystawę „Bursztyn-dar prastarych drzew”, przygotowaną na 75-lecie Muzeum Północno-Mazowieckiego.

Łomżyńskie muzeum słynie ze swoich zbiorów bursztynu nie tylko w kraju. Już w roku 1950, dzięki Adamowi Chętnikowi, prezentowano w nim czasową wystawę bursztynu, pierwszą tego typu w powojennej Polsce, zaś po ośmiu latach przygotowano wystawę stałą. W roku 1967, kiedy Chętnik zmarł, zbiory ówczesnego Muzeum w Łomży liczyły około 400 obiektów. Obecnie jest ich niemal 1300, a dzięki dofinansowaniu od Fundacji KGHM Polska Miedź w ramach projektu „Inkluzje” na wiosnę wzbogaciły się o dwa cenne bursztynowe naszyjniki z okresu międzywojnia, zaś niedawno o kolejne naszyjniki, w tym ważący pół kilograma oraz trzy bryłki bursztynu ze wsi Dęby. Najcenniejsze egzemplarze z tego unikalnego zbioru są prezentowane na wystawie stałej „Bursztyn w dorzeczu Narwi”, reszta spoczywa w magazynach. Dlatego Muzeum Bursztynu-Muzeum Gdańska zwróciło się do łomżyńskiego muzeum z prośbą o współorganizowanie wystawy „Bursztyniarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej”, ponieważ nie dysponuje zbiorami tego typu.

– W ubiegłym roku na listę dóbr niematerialnych dziedzictwa kulturowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisano bursztyniarstwo kurpiowskie, jako taki ginący już zawód w kontekście twórczości ludowej – mówi Jerzy Jastrzębski. – Mamy już tylko, można powiedzieć, dwóch ostatnich Mohikanów zajmujących się bursztyniarstwem, Bziukiewiczów w Wachu i Konopków w Kadzidle i właśnie oni trafili na tę listę, jako reprezentanci tego środowiska. A ponieważ Muzeum Bursztynu-Muzeum Gdańska zajmuje się nie tylko bursztynem nadbałtyckim, postanowiono zorganizować w nim wystawę poświęconą bursztyniarstwu kurpiowskiemu.

W otwartej 28 czerwca i czynnej do końca września wystawie eksponowane są obiekty nie tylko ze zbiorów organizującej ją placówki oraz Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży, ale również Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Ziemi PAN w Warszawie oraz Fundacji Adama Chętnika.Z Łomży na wystawę trafiły zasoby magazynowe, ale i tak, jak podkreśla dr Jastrzębski, mamy się czym pochwalić. Ciekawostką są też obiekty z Muzeum Ziemi PAN, zgromadzone przez pracującego w nim w latach 50. ubiegłego wieku Adama Chętnika.

Na wystawie można oglądać najróżniejsze wyroby z bursztynu, w tym biżuterię i ozdoby, a do tego narzędzia do jego obróbki oraz zapoznać się z jego historią oraz dotyczącymi go legendami, również w wersji audio i video. Ekspozycję dopełniają różne działania: choćby dzień po wernisażu odbyło się spotkanie z cyklu „Akademia bursztynu”, którego gośćmi byli Stanisława i Tadeusz Konopkowie, a na wrzesień planowany jest finisaż wystawy, podczas którego wykład na temat bursztyniarstwa kurpiowskiego wygłosi Jerzy Jastrzębski.

Zaawansowane są też prace nad jubileuszową wystawą Muzeum Północno-Mazowieckiego „Bursztyn-dar prastarych drzew”. – Na naszej wystawie będą też zbiory z Muzeum Ziemi Muzeum Bursztynu i Muzeum Inkluzji w Bursztynie – zapowiada Jerzy Jastrzębski. – Punktem wyjścia będą tu inkluzje, czyli po kurpiowsku wścibki – wszystko to, co żywica 40 milionów lat temu zamknęła w swojej skorupce, elementy roślinne i zwierzęce, dopełnione dużymi fotografiami.

Wojciech Chamryk

Zdjęcia: Joanna Klama/Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży