Badania przesiewowe, które ratują życie - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Programy profilaktyczne, finansowane przez Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ, to badania przesiewowe w kierunku nowotworów: piersi, szyjki macicy i jelita grubego. Zgłaszalność na te badania stanowi od kilkunastu do kilkudziesięciu procent pacjentów spośród grupy uprawnionej – jednak wciąż można określić ją jako niską. Dopiero od pułapu 70 proc. udziału uprawnionej populacji w badaniach przesiewowych, można zauważyć pozytywny efekt populacyjny skriningu.

W 2023 r. w województwie podlaskim zgłaszalność na bezpłatną mammografię wyniosła ok. 28% pacjentek z grupy uprawnionych kobiet (warto przypomnieć, że od 1 listopada 2023 r. rozszerzyła się grupa pań objętych programem i do skorzystania z profilaktycznej mammografii uprawnionych jest więcej kobiet). Z kolei cytologię w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy w 2023 r. wykonało niespełna 16% pacjentek z grupy uprawnionych kobiet. Od 1 listopada 2023 r. podniesiono górną granicę wieku o 5 lat, co również umożliwia skorzystanie z bezpłatnej cytologii większej liczbie kobiet.  Nie lepiej wygląda zgłaszalność na badania kolonoskopii przesiewowej, z której w województwie podlaskim w 2023 r. skorzystało tylko 2 tys. osób.

Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ sukcesywnie przypomina o badaniach profilaktycznych, które można wykonać bezpłatnie:

- Podczas organizowanych przez nas wydarzeń prozdrowotnych przypominamy, że nowotwór wykryty na wczesnym etapie jest całkowicie wyleczalny. Edukujemy również w sali obsługi klienta w siedzibie Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Białymstoku oraz delegaturach w: Łomży, Siemiatyczach i Suwałkach. Nasi klienci otrzymują plan profilaktyczny „uszyty” na miarę ich potrzeb, poznają dedykowane im badania przesiewowe oraz otrzymują dostęp do zdrowych diet i programów treningowych.  – mówi Beata Leszczyńska, rzeczniczka prasowa Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ. 

 

Dostępne programy profilaktyczne finansowane przez Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ: 

Program profilaktyki raka piersi (mammografia)

Do najczęściej występujących nowotworów wśród kobiet należy rak piersi, dlatego kluczową rolę odgrywa profilaktyka – samobadanie piersi oraz regularna mammografia. Badanie mammograficzne potrafi wykazać niewielkie zmiany, których podczas samobadania można nie zauważyć.

Program profilaktyki raka piersi adresowany jest do kobiet w wieku 45-74 lat, które spełniają jedno z poniższych kryteriów:

• nie miały wykonywanej mammografii w ciągu ostatnich dwóch lat;
• otrzymały w ramach programu profilaktyki raka piersi wskazanie do wykonania ponownej mammografii po 12 miesiącach. 

Panie mogą skorzystać z mammografii na NFZ w pracowni stacjonarnej lub mobilnej (mammobus). 

W marcu br. Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ zaplanował 66 postojów mammobusa w regionie. 

Harmonogram pracy mammobusów w województwie podlaskim można sprawdzić pod linkiem: https://www.nfz-bialystok.pl/dla-pacjenta/profilaktyczne-programy-zdrowotne/harmonogram-postoju-mammobusow/

Wykaz pracowni stacjonarnych:

1. Białostockie Centrum Onkologii, im. M. Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul. Ogrodowa 12.

2. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Białymstoku, ul. Fabryczna 27.

3. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Siemiatyczach, ul. Szpitalna 8.

4. Szpital Wojewódzki im. dr. L. Rydygiera w Suwałkach, ul. Szpitalna 60.

5. Lekarska Specjalistyczna Spółdzielnia Pracy „Eskulap” w Białymstoku, ul. Nowy Świat 11/C.

 

Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia)

Cytologia to jedyne badanie, które pozwala rozpoznać nowotwór raka szyjki macicy. Wykrywa stany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, nawet kiedy nie dają żadnych objawów. Badanie jest krótkie, bezbolesne i skuteczne.

Program profilaktyki raka szyjki macicy adresowany jest do kobiet w wieku 25-64 lat:

• które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich trzech lat;
• obciążonych czynnikami ryzyka (zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV - typem wysokiego ryzyka), które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Kobiety, które były leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy, po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie zostają objęte skriningiem cytologicznym.

Cytologię można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym, który posiada umowę z Podlaskim Oddziałem Wojewódzkim NFZ. Lista gabinetów ginekologicznych dostępna jest w wyszukiwarce Gdzie się leczyć:

https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/PrzychodnieSpecjalistyczne?&ow=10&specjalizacja=1193

Program badań przesiewowych raka jelita grubego (kolonoskopia) 

Rak jelita grubego jest drugim, po raku płuca, nowotworem wśród wszystkich zachorowań w polskiej populacji. Rak jelita grubego jest niezwykle podstępny  i może rozwijać się bez objawów nawet przez kilka lat, dlatego tak ważne są badania przesiewowe, będące podstawową metodą wykrywania zmian w obrębie jelita grubego.

Przesiewowa kolonoskopia adresowana jest do osób w wieku:

• od 50 do 65 lat,
• lub od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta rozpoznano nowotwór jelita grubego.

Do udziału w programie nie jest potrzebne skierowanie. Wystarczy, że pacjent jest w grupie wiekowej, która kwalifikuje się do wykonania przesiewowej kolonoskopii i zgłosi się do wybranej placówki realizującej program:

1. Uniwersytecki  Szpital Kliniczny w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24A.

2. Uniwersytecki  Szpital Kliniczny w Białymstoku, ul. Żurawia 14.

3. Białostockie Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, ul. Ogrodowa 12.

4. Fundacja „Pomóż im” w Białymstoku, ul. Mazowiecka 33.

5. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Białymstoku, ul. Fabryczna 27.

6. Gastromedica dr n. med. Marzena Konopko w Białymstoku, ul. Prowiantowa 15/5.

7. Interfizjo Spółka Akcyjna w Białymstoku, ul. Ciołkowskiego 88J.

8. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach, ul. Jana Korczaka 23.

9. Szpital Wojewódzki im. Kard. S. Wyszyńskiego w Łomży, ul. Marsz. J. Piłsudskiego 11.

Warto podkreślić, że pacjentki i pacjenci, którzy nie mieszczą się w grupach wiekowych określonych w poszczególnych programach, mogą wykonać badania profilaktyczne na podstawie skierowania od lekarza. Na przykład, aby wykonać badanie cytologiczne, wystarczy udać się na wizytę do ginekologa, który może pobrać materiał do badania. W przypadku kolonoskopii pacjent może otrzymać skierowanie od lekarza POZ lub lekarza specjalisty.

Bezpłatna Infolinia Onkologiczna NFZ

Narodowy Fundusz Zdrowia uruchomił bezpłatną infolinię onkologiczną. Dzwoniąc pod numer Telefonicznej Informacji Pacjenta – 800 190 590 – i wybierając linię nr 3 można uzyskać następujące informacje:

- jak uzyskać skierowanie na leczenie onkologiczne,

- gdzie można wykonać badania,

- z których programów profilaktycznych skorzystać.

Styl życia a zdrowie

Na nasze zdrowie największy wpływ ma styl życia. Nasze postępowanie rzeczywiście przekłada się na stan zdrowia. Dobre wybory pomagają uniknąć wielu chorób, np. nowotworowych. Warto podkreślić, ze nawet 90% nowotworów zależy tylko i wyłącznie od czynników, na które mamy wpływ. Najważniejsze z nich to: palenie tytoniu (aktywne i bierne), otyłość i nadwaga,  brak aktywności fizycznej, niewłaściwa dieta, nadużywanie alkoholu, nadmierna ekspozycja na promieniowanie, nadmierny stres.

Aby zapobiegać chorobom nowotworowym, należy wprowadzić zdrowe nawyki i regularnie poddawać się badaniom profilaktycznym. 

Europejski Kodeks Walki z Rakiem

Europejski Kodeks Walki z Rakiem powstał z inicjatywy Komisji Europejskiej.​ Kodeks  pokazuje, jak dzięki prostym, codziennym działaniom można obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwory. 

Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała, że gdyby Europejczycy przestrzegali 12 zaleceń Europejskiego kodeksu walki z rakiem, mogliby uniknąć nawet 50% wszystkich zgonów nowotworowych w Europie.

 

źródło: NFZ