Daniela Frąckiewicza służba miastu
Jeden z największych zbiorów publikacji regionalnych w północno-wschodniej Polsce znajduje się w dziale Informacyjno-Bibliograficznym Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łomży. Od 2003 roku kieruje nim Daniel Frąckiewicz, bibliotekarz z 32-letnim stażem – człowiek, który nawet jeśli dziwnym trafem czegoś nie wie, to orientujący się doskonale, gdzie można znaleźć nawet najtrudniej dostępną informację.
Większości ludzi biblioteka kojarzy się z miejscem wypożyczania książek, ale to tylko jeden z aspektów działania nowoczesnych bibliotek. Miejska Biblioteka Publiczna w Łomży, instytucja świętująca w bieżącym roku 75-lecie istnienia, poza udostępnianiem księgozbioru i szeroką działalnością edukacyjno-kulturalno-oświatową, ma też wyjątkowy Dział Informacyjno-Bibliograficzny. Dysponuje on jednym z największych zbiorów publikacji regionalnych w północno-wschodniej Polsce, ale też nieustannie aktualizowaną Bibliografią Łomżyńską, internetową bazą danych dotyczących regionu.
Daniel Frąckiewicz zaczął pracować w bibliotece w przełomowym dla Polski roku 1989.
- W życiu człowieka ważne jest, aby to co robimy sprawiało satysfakcję i zadowolenie. W odniesieniu do mnie elementem tym była i wciąż jest problematyka regionalna, historia i dzień dzisiejszy mojej małej ojczyzny, mojego miejsca na Ziemi – mówi Daniel Frąckiewicz. - Tematyka regionalna pasjonowała mnie już od najmłodszych lat, począwszy od opowieści moich rodziców, dotyczących miejsc, wydarzeń i ludzi z otaczającej nas rzeczywistości. W późniejszym okresie często sięgałem też do literatury.
- Na początku mojej pracy w Dziale zatrudnionych było pięć osób – wspomina. - Obecnie, po licznych zmianach personalnych i organizacyjnych, wraz z Klaudią Wykowską i Krystianem Kosakowskim stanowimy bibliotekarskie trio.
- W naszym dziale kontakt z czytelnikiem i jego obsługa to jest tylko jakiś procent tego, co robimy. Współczesny bibliotekarz jest człowiekiem renesansu. Jest nie tylko stricte bibliotekarzem, ale też po trochu i psychologiem i socjologiem. Musi też posiadać dużą wiedzę z różnych dziedzin nauki. Na zbiory Działu składa się liczący ponad 30 tysięcy woluminów księgozbiór, spośród czego największy zasób stanowią publikacje książkowe: o charakterze ogólnym, informacyjno-bibliograficznym, a także stanowiący szczególny powód do dumy księgozbiór regionalny. Nasze zbiory regionalne, zawierające ponad 6 tysięcy książek należą do największych zasobów w makroregionie północno-wschodniej Polski.
Niestety na początku lat 80. biblioteka utraciła część najcenniejszego księgozbioru regionalnego.
– Nasza biblioteka miała w zbiorach cenne pozycje, w tym wydawnictwa przedwojenne, jednakże decyzją wojewody łomżyńskiego, najcenniejszy księgozbiór regionalny, liczący ponad tysiąc woluminów, został przekazany do Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów – mówi Daniel Frąckiewicz. – Dlatego większość naszych obecnych zasobów są to książki nowe, kupowane na bieżąco, a do tego staramy się też pozyskiwać pozycje, które utraciliśmy na początku lat 80., żeby był to zbór jak najbardziej kompletny: są zakupy antykwaryczne, śledzę serwisy aukcyjne, staram się zdobyć chociaż kserokopie tych najbardziej unikalnych pozycji, jak na przykład monografia Łomży prezydenta Świderskiego, czasem otrzymujemy też dary od czytelników – to wszystko sprawia, że mamy naprawdę ciekawe zbiory, z punktu widzenia osób interesujących się regionem czy lokalną historią nawet bezcenne. Są też czasopisma, około 20 tytułów regionalnych, na bieżąco gromadzonych, opracowywanych i magazynowanych, a do tego liczne roczniki innych gazet z ostatnich kilkudziesięciu lat – to właściwie kompletny zasób regionalnej prasy, pozyskiwanej też z pomocą innych pracowników biblioteki. Do tego kilka lat temu podjęliśmy działania mające na celu digitalizację łomżyńskich czasopism z okresu międzywojennego, np. „Wspólnej Pracy”, które znajdują się w bazach Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej.
Uznanie budzi też działalność bibliograficzna działu w kontekście historii regionu.
– Staramy się działać wielopłaszczyznowo, czego ważnym elementem jest tworzenie bibliografii regionalnej – mówi Daniel Frąckiewicz. – Posiadamy w naszych zasobach mnóstwo książek i czasopism o charakterze regionalnym i lokalnym. Czasopisma regionalne to konglomerat dziesiątków tysięcy artykułów, dotyczących kwestii regionalnych tam zawartych. Prawdziwą sztuką jest znalezienie odpowiedniego źródła wiedzy regionalnej i dotarcie do interesujących czytelnika treści i informacji. Narzędziem ku temu jest bibliografia regionalna, zawierająca opisy bibliograficzne piśmiennictwa regionalnego w postaci haseł książek czy czasopism jako całości, ale też poszczególnych artykułów prasowych czy fragmentów rozdziałów książek. Bibliografia regionalna stanowi informację skierowującą użytkownika do konkretnego źródła informacji. Baza bibliografii regionalnej nosząca nazwę Bibliografii Łomżyńskiej prezentowana jest na stronie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łomży; zawiera ponad 25 tysięcy opisów bibliograficznych źródeł regionalnych tworzonych od 2010 roku. Wcześniej opisy bibliograficzne sporządzane były w Dziale I-B w formie kartoteki regionalnej, zawierającej ponad 100 tysięcy opisów artykułów regionalnych, a dostępnych stacjonarnie w siedzibie naszej biblioteki. Oprócz udostępniania zbiorów własnych czy udzielania informacji bibliograficznych udostępniamy też pozycje, których nie posiadamy w swoich zbiorach, na zasadzie systemu wypożyczeń międzybibliotecznych, dzięki czemu czytelnicy mogą skorzystać u nas na miejscu z wielu książek. W przypadku konkretnego artykułu, nie tylko z prasy regionalnej, ale i specjalistycznej, również możemy pomóc, zamawiając odbitki ksero czy skany. W ostatnich latach pojawiła się też nowa forma wypożyczeń międzybibliotecznych – system Academica. To cyfrowa wypożyczalnia publikacji naukowych Biblioteki Narodowej. Jest ona podzielona na dwie części: pierwsza to publikacje nieobjęte ochroną prawa autorskiego, więc osoby zainteresowane mogą zapoznawać się z nimi u siebie w domu, na swoich komputerach. Drugi element tego systemu to już publikacje objęte ochroną praw autorskich, można więc korzystać z nich wyłącznie na wydzielonym komputerze w czytelni.
Dział I-B gromadzi też dokumenty życia społecznego regionu, choćby druki ulotne, plakaty, programy, zaproszenia czy ulotki wyborcze, również będące przecież publikacjami regionalnymi – obecnie ma ich w zbiorach ponad siedem tysięcy jednostek i są one nieustannie poszerzane.
– Tak to właśnie wygląda – mówi Daniel Frąckiewicz. – Mimo tego, że mamy teraz okres pandemii i do 9. kwietnia biblioteka jest zamknięta dla czytelników, to praca w naszym dziale cały czas wre. Trwa na przykład rozpisywanie artykułów z prasy regionalnej do bibliografii, bo trzeba to robić systematycznie i na bieżąco, dzięki czemu ta baza jest bardziej kompletna i uaktualniana o najnowsze publikacje. Staramy się też, żeby do jej zasobów trafiały również te starsze publikacje, wydane zanim bibliografia zaczęła w roku 2010 funkcjonować w wersji elektronicznej, bo wcześniej zostało przecież sporządzonych około stu tysięcy opisów artykułów i innych źródeł dotyczących regionu, jest to więc działalność retrospektywna. To ogrom pracy, ale mającej sens, bo z bibliografii regionalnej w wersji elektronicznej mogą korzystać nie tylko mieszkańcy Łomży czy naszego regionu, ale też poszukujące informacji osoby z całego kraju czy świata – Polacy zza granicy przysyłają do nas różne kwerendy, zadają pytania, a my szukamy materiałów, wykonujemy skany bądź kserokopie i im wysyłamy.
- Z perspektywy tych 32 lat pracy w bibliotece myślę, że dobrze się stało, że znalazłem się właśnie w tym Dziale, że to właśnie tutaj jest ta moja życiowa przystań, bo ta praca naprawdę sprawia mi dużo satysfakcji – podsumowuje Daniel Frąckiewicz. – Mam świadomość, że to co wspólnie robimy z kolegą i koleżanką jest użyteczne nie tylko tu i teraz, ale korzystać będą z tego przyszłe pokolenia.
Wojciech Chamryk
