„Duchowość pogranicza” Tadeusza Żaczka
– Od 35 lat fotografuję wiarę, głównie prawosławie – mówi artysta fotograf Tadeusz Żaczek. – Skupiam się na relacji człowiek-wiara, interesuje mnie reakcja człowieka na jej przeżywanie, na kontakt z Bogiem. Dlatego w 2009 roku wymyśliłem, żeby na tym terenie gdzie mieszkam, na tzw. Polesiu Lubelskim, gdzie wielokulturowość jest bardzo widoczna, a w obrębie 10-15 kilometrów mamy wszystkie możliwe wiary, bo są: katolicy, prawosławni, muzułmanie,Tatarzy, a do tego judaiki, pozostałości żydowskie, zorganizować plener fotograficzny, ukazujący wiarę tego regionu. Jedną z poplenerowych wystaw zbiorowych „Duchowość Pogranicza VI” otwarto w Centrum Kultury przy Szkołach Katolickich w Łomży, a Tadeusz Żaczek spotkał się też z uczniami szkoły.
Tadeusz Żaczek to fotograf z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem i bogatym dorobkiem, członek rzeczywisty Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Związku Polskich Artystów Fotografików. Szczególnie upodobał sobie tematykę prawosławia, którą zainteresował się w roku 1987, będąc fotografem Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej.
– Dokumentowałem plener malarski jako pracownik muzeum – mówi Tadeusz Żaczek. – W planie była też wycieczka na świętą górę Grabarkę i nagle zorientowałem się, że nie fotografuję już tych malarzy, tylko innych ludzi, biorących udział w uroczystościach, aż prowadzący plener zwrócił mi uwagę, żebym zajął się dokumentacją pleneru. Ale nie mogłem się powstrzymać, aż zabrakło mi filmów, a o materiały fotograficzne było wtedy bardzo ciężko. Zacząłem się rozglądać, od kogo mógłbym pożyczyć film i zobaczyłem Marka Doleckiego, którego poprosiłem o pomoc. Popatrzył na mnie i powiedział: „Jesteś tu pierwszy raz? Masz tu trzy, bo na pewno dłużej zostaniesz”. I miał rację, bo nie tylko zostałem, ale też na poważnie zainteresowałem się tym tematem.
Jednym z efektów tego stanu rzeczy było zorganizowanie cyklicznego pleneru fotograficznego „Duchowość pogranicza”. W jego pierwszej edycji w roku 2010 wzięły udział aż 33 osoby, pracujące twórczo w klasztorze św. Onufrego w Jabłecznej, w kolejnych siedmiu edycjach ograniczono ilość uczestników do maksymalnie 15 osób. – Początkowo brałem pod uwagę wyłącznie ludzi fotografujących wiarę, parających się tym tematem, ale okazało się, że jest ich w kraju może z 10 – mówi Tadeusz Żaczek. – Dlatego teraz nie ma już ograniczeń poza ilością uczestników, a plener stał się imprezą międzynarodową, ukazując różne spojrzenia na duchowość naszego regionu – ciekawe o tyle, że fotografowie z zagranicy prezentują inne podejście, zupełnie odmienne od polskiego.
Wśród prezentowanych na wystawie prac 12. autorów, członków ZPAF, Fotoklubu Podlaskiego z Białej Podlaskiej oraz siedleckiego Fotogramu, są też zdjęcia Stepana Rudika z Ukrainy oraz rzecz jasna prace Tadeusza Żaczka, a każda z nich pokazuje indywidualne spojrzenie na duchowość i kwestie wiary, nierzadko też ukazując aspekty na co dzień niedostrzegane: zrujnowane nagrobki na opuszczonych cmentarzach, sceny z nabożeństw, detale postaci świętych czy nawet cerkiew podczas remontu. – Na tym terenie gdzie fotografujemy można poruszać się we wszystkich granicach wiary, bo jest tu ogromna różnorodność, a każdy widzi dany temat inaczej – podsumowuje Tadeusz Żaczek, zapowiadając już przyszłoroczny plener z udziałem łomżyńskiego artysty fotografa Jerzego Chaberka oraz plany podsumowania dotychczasowego dorobku cyklu „Duchowość pogranicza” specjalnym albumem, co wiąże się jednak ze sporymi kosztami.
Wojciech Chamryk
