Znaczenie prostych badań profilaktycznych we wczesnym wykrywaniu
Wiadomo powszechnie, że wczesne wykrycie nowotworu pozwala nie tylko, co najważniejsze, na większe prawdopodobieństwo całkowitego wyleczenia, ale także na uniknięcie okaleczających zabiegów.
Istnieje wiele programów profilaktyki nowotworów, jak na przykład Program wczesnego wykrywania raka piersi, w ramach którego każda kobieta pomiędzy 50 a 69 rokiem życia może wykonać co 2 lata badanie mammograficzne piersi. Badanie to pozwala na wykrycie bardzo wczesnych zmian nowotworowych, gdy nie są one wyczuwalne. Tak wczesne wykrycie raka piersi umożliwia najczęściej całkowite wyleczenie bez konieczności amputowania piersi.
Innym z programów profilaktycznych jest Program profilaktyki raka szyjki macicy. Program przeznaczony jest dla kobiet w wieku od 25 do 59 lat, które w ciągu ostatnich 3 lat nie wykonywały badania cytologicznego. Badanie to nie wymaga
specjalnego przygotowania, jest proste, krótkie i bezbolesne. Dzięki niemu można zdiagnozować zarówno stadia przednowotworowe, jak i raka szyjki macicy w bardzo wczesnej postaci, przy której leczenie jest bardzo skuteczne. Tymczasem w naszym kraju, zaniedbując cytologię, blisko 70 kobiet trafia do lekarza dopiero wtedy, gdy choroba jest już poważnie rozwinięta a rokowania złe.
Jeszcze innym realizowanym w Polsce programem profilaktycznym jest Program wczesnego wykrywania raka płuc. Program ten jest realizowany na poziomie poszczególnych regionów, jego dostępność najlepiej sprawdzić w najbliższym
specjalistycznym ośrodku onkologicznym. Program ten umożliwia, dzięki wykonaniu badania płuc metodą tomografii komputerowej, wczesne wykrycie tego groźnego nowotworu, którego wyleczalność jest nadal niezadowalająca. Pacjenci z nowotworami płuc zgłaszają się najczęściej gdy choroba jest już zaawansowana a objawy związane z rozwojem raka zmuszają ich do szukani pomocy lekarskiej. Programy profilaktyczne mają na celu wykrycie raka płuca w stadium wczesnym, gdy brak jest objawów choroby. Zwiększa to szanse chorego na wyleczenie.
Ale wiele chorób nowotworowych nie jest objętych programami wczesnego wykrywania, a mogą one być wykryte prostymi metodami, które może wykonać lekarz rodzinny lub odpowiedni lekarz specjalista. Do takich nowotworów należy
m.in. czerniak i rak skóry, guzy piersi u kobiet poniżej 50 roku życia, rak dolnej części odbytnicy, rak prostaty, rak szyjki macicy.
Poniżej przedstawiona jest tabela, w której wymieniono rodzaje nowotworów, które mogą być wykryte prostymi badaniami. Ich wykonanie zależy od lekarza rodzinnego, lekarzy specjalistów, ale przede wszystkim od każdego z nas.
W sytuacji, gdy lekarz nie proponuje wykonania badań, mogących wcześnie wykryć nowotwór, warto zasugerować ich konieczność.
Dr hab. Med. Tomasz Jastrzębski
