Postulaty rolników
Protesty rolników w całej Europie zdaniem obserwatorów mają podłoże ekonomiczne, u którego źródeł są rosnące koszty produkcji (energia, nawozy, paliwa) i spadek dochodów, często wynikający z importu płodów rolnych z państw trzecich. Nałożenie na to kolejnych ograniczeń wynikających z europejskiego zielonego ładu skutkuje ogromnymi obawami i buntem tego środowiska.
Do protestu rolników popycha niekontrolowany import płodów rolnych z Ukrainy i europejski zielony ład – słychać od rolników blokujących drogę w Marianowie. To pogarsza ich sytuację ekonomiczną i budzi ogromne obawy o przyszłość gospodarstw.
Walne Zgromadzenie Podlaskiej Izby Rolniczej oraz Podlaskiego Porozumienia Rolniczego z 15 styczna br. przedstawiło swoje wnioski nt. sytuacji w rolnictwie. We wspólnym stanowisku piszą o kryzysie ekonomicznym w 2023 roku, suszy i spadku cen na płody rolne wynikające z wpuszczenia ukraińskich płodów rolnych. Do tego dochodziły nowe zasady Krajowego Planu Strategicznego wynikające z nowej wspólnej polityki rolnej.
„Obecnie rolnictwo unijne stoi w obliczu kryzysu demograficznego oraz pogłębiającego się niedoboru młodych rolników” - czytamy.
Samorząd rolniczy do poprawy sytuacji w rolnictwie wnioskuje m.in. o:
1. O ustalenie definicji aktywnego rolnika. Zdaniem producentów aktywny rolnik to ten, który produkuje i jest w stanie to wykazać fakturami zakupów i sprzedaży. Bez tej definicji dotacje unijne, tak jak do tej pory w dużej mierze nie będą trafiały do rolników, tylko do właścicieli gruntów, którzy z rolnictwem nic wspólnego nie mają.
2. Zrewidowanie i ewentualne obniżenie procentowego procentu strat wyliczonych w 2023 roku przez aplikację suszową, tak by rolnicy otrzymali realne wsparcie. Generalnie rolnicy mają wiele zastrzeżeń do wspomnianej aplikacji i oczekują systemowego rozwiązania.
3. Oczekują zlikwidowania obowiązku ugorowania, ewentualnie umożliwienie wysiewu upraw z pozytywnym wpływem na bilans glebowej materii organicznej lub wprowadzenie produkcji na gruntach ugorowanych tak jak w roku poprzednim tzw. ugór z uprawą.
4. Wprowadzenie systemu zwrotnych tymczasowych kaucji zabezpieczających dla transportowanych produktów rolnych przez terytorium Polski. Zabezpieczenie miałoby charakter zwrotny i byłoby wypłacane niezwłocznie po tym, jak ukraińskie, np. zboże opuściłoby terytorium RP. Takie rozwiązanie było by zabezpieczeniem interesów zarówno ukraińskich eksporterów jak i polskich producentów rolnych.
5. Zabezpieczenie środków na dofinansowanie kredytów rolniczych, tak by ich oprocentowanie było nie wyższe niż w innych krajach Unii Europejskiej. Nisko oprocentowane kredyty dla rolników są w obecnej sytuacji niezbędne by przetrwać na rynku europejskim.
6. Umożliwienie przyorania obornika do 24 godzin od wywiezienia oraz umożliwienie wysiewu po żniwach międzyplonów ścierniskowych (np. wysianie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymanie co najmniej do dnia 15 października albo przez okres co najmniej 8 tygodni od dnia wysiewu mieszanki)
7. Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze w kwocie min. 2 zł za każdy zakupiony litr oleju napędowego w roku bieżącym a docelowo zwiększenie kwoty zwrotu podatku akcyzowego do kwoty 21 euro/1000 l zgodnie z wymogami UE i ujęcie z kosztów paliwa opłaty drogowej. Uprawa pola oraz praca maszyn rolniczych w budynkach inwentarskich nie wpływa na niszczenie dróg. Domagamy się także podniesienia limitu na hektar oraz rezygnacja z limitów dla gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą. Pozwoli to na zmniejszenie kosztów produkcji przy bardzo małej rentowności w gospodarstwach rolnych.
8. Przywrócenie wcześniejszego wieku emerytalnego dla rolników, w szczególności dla tych którzy prowadzą produkcję zwierzęcą. Jednocześnie proponujemy wprowadzenie dodatku do emerytury za przekazanie gospodarstwa młodemu rolnikowi.
9. Zwiększenie wsparcia w ramach Premii dla młodych rolników do kwoty 500 tyś. zł. O premię z PS WPR 2023-2027 we wrześniu (przed zakończonym naborem) ubiegłego roku starało się jedynie blisko stu młodych rolników. Dla porównania, w naborze z 2022r. o wsparcie dla młodych rolników, jeszcze ze środków PROW, złożono 2 234 wniosków. Premia dla młodego rolnika powinna być faktycznym wsparciem, umożliwiającym chociażby nabycie nowego ciągnika. Tak więc zwiększenie dofinansowania powinno przyczynić się do większego zainteresowania pracą na wsi przez młodych ludzi.
10. Unormowanie kwestii szkód wyrządzanych przez dzikie zwierzęta. Temat pojawia się nieustannie, trwa dyskusja, jednak zadowalających efektów i systemowych rozwiązań nadal brak.
11. Zmianę rozporządzenia o zrównoważonym stosowaniu środków ochrony roślin. Dokument zakłada między innymi ograniczenie o 50% stosowania chemicznych środków ochrony roślin do 2030 roku na poziomie UE, W Polsce średnio zużywa się ok. 2,5 kg substancji czynnej na ha, kiedy średnia unijna to ok. 3,5 kg. Proponujemy ograniczenia ilościowe, a nie procentowe, ponieważ tak drastyczna redukcja zużycia środków ochrony roślin jest zagrożeniem dla polskiej gospodarki rolnej;
12. Wprowadzenie nieoprocentowane pożyczki dla producentów bydła na spłatę zobowiązań cywilnoprawnych na wzór tych, o które mogli ubiegać się hodowcy świń z obszarów ASF.
13. Zmianę przepisów dotyczących dobrostanu koni tak, aby ich hodowcy mogli z niego skorzystać. W chwili obecnej wymogi dla dobrostanu koni są bardzo trudne do spełnienia i nie każdy z nich może skorzystać.
14. Przywrócenie paszportów dla zwierząt. Ich likwidacja oraz zmiany systemu IRZ Plus spowodowały zwiększenie chaosu i trudności w prowadzeniu dokumentacji. Dążyć jednak należy do zmniejszenia biurokracji, którą rolnicy są obciążani.
15. Dopuszczenia doradców izb rolniczych do świadczenia usług doradczych i szkoleń rolników tak jak to robią doradcy z Ośrodków Doradztwa Rolniczego.
16 i 17 Zmiany w ekoschematach, także tych dotyczących wysiewu roślinami miododajnymi.
18. Przyspieszyć wypłaty dopłat ekologicznych, rolnośrodowiskowych oraz z ekoschematów i dobrostanu zwierząt.
19. Zabezpieczyć środki na utylizację azbestu zalegającego w gospodarstwach po wymianie pokryć dachowych.
