Nowa Rada Muzeum
Pięcioro nowych członków do 12-osobowej Rady przy Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży powołał prezydent Mariusz Chrzanowski. Siedmioro zasiadało w społecznym gremium doradczym w poprzedniej kadencji, w tym przewodniczący Rady Muzeum historyk prof. Krzysztof Sychowicz. Jednakże to nie prezydent miasta, tylko Rada Muzeum wybierze spośród siebie nowego szefa, który pokieruje działaniami grupy. Opinie i pomysły Rady mogą okazać się ważne w dobie pandemii, gdy liczba odwiedzających muzeum i galerię w Łomży oraz skansen w Nowogrodzie zmalała 3-krotnie.
Z powodu pandemii koronawirusa paradoksalnie wygląda sytuacja z przejmowaniem obowiązków poprzedniego składu Rady Muzeum i powołanej z początkiem lutego 2021. Istotnym obowiązkiem dyrektora placówki, wskazanym w Ustawie o muzeach, jest przedstawienie rocznego sprawozdania z działalności, do czego z racji obostrzeń sanitarnych w organizacji spotkań w starym składzie nie doszło. Dyrektor muzeum ma obowiązek raport przedstawić, a zadaniem Rady jest ocenić i wyrazić opinię o przedłożonym przez dyrektora rocznym planie pracy. Prawdopodobnie rozwiązaniem może będzie rozesłanie sprawozdania pocztą mailową, tak aby wszyscy "dawni dawni, dawni nowi i nowi nowi" mogli poznać fakty. Dosłownie nowymi w najbliższej 4-letniej kadencji są: wiceprezydent Łomży Andrzej Stypułkowski, naczelnik wydziału, kultury i inicjatyw społecznych Kornelia Duda, radny Ireneusz Cieślik, przedstawiciel Zarządu Województwa Podlaskiego Agata Puchalska, Kamil Leszczyński z Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego imienia Wagów.
W poprzedniej kadencji w Radzie zasiadali i nadal będą doradzać muzealnikom: Ryszard Matuszewski ze Stowarzyszenia Klub Fort, dr Małgorzata Frąckiewicz - Polskie Towarzystwo Historycznego, Wojciech Winko - Łomżyńskie Bractwo Historyczne, prof. Krzysztof Sychowicz - IPN Białystok, Sławomir Zgrzywa - delegatura WUOZ Łomża, Teresa Lasowa – Stowarzyszenie Muzeów na Wolnym Powietrzu, Marek Gajewski – Podlaski Oddział Stowarzyszenia Muzealników Polskich.
Rada Muzeum ma charakter społeczny, nie dostaje gratyfikacji, diet i ryczałtów. Zasiadanie w niej to reprezentacja środowisk, którym leży na sercu dobro i rozwój zbiorów, badań i upowszechniania wiedzy o przeszłości w Muzeum P-M.
Ożywcze działania
Radę Muzeum powołuje prezydent, zaś obsługuje placówka, którą kieruje od 1988 r. jako Muzeum Okręgowym dr Jerzy Jastrzębski (było przy Krzywym Kole w Domku Pastora przed remontem) i od 1998 do dziś jako MP-M przy Dwornej. Dyrektor muzeum formalnie nie należy do Rady, lecz jak dotąd gościł w swym obszernym gabinecie na piętrze przedstawicieli środowisk opiniujących, wspierających i związanych organizacyjnie i merytorycznie działalnością. Ostatnio - w styczniu rok temu, bo potem Rada nie zdołała się spotkać, ze względu na obostrzenia i jej własny harmonogram.
Aktualnie placówka zatrudnia 37 pracowników w głównej siedzibie i Galerii Sztuki Współczesnej przy Długiej oraz w Skansenie Kurpiowskim. Na budżet tej Instytucji składają się dotacje z Urzędu Miejskiego i dochody z działalności trzech jednostek. W okresie "bez pandemii" wpływy stanowiły około 1/10 dotacji z kasy miasta. Dotacja w roku 2019 wynosiła 2 miliony 78 tys. zł, zaś dochody to 134 tys. zł za bilety i 45 tys. zł za wydawnictwa i pamiątki. Rok pandemiczny 2020 podniósł do 2 mln 140 tys. zł dotację z UM, lecz dochody z biletów spadły do 64 tys. zł, z wydawnictw i pamiątek do 19 tys. zł. Dotacja na 2021 r. ma wynieść 2 miliony 150 tys. zł. Jak będzie wyglądać praktycznie ruch w placówkach kultury, kiedy np. szkoły mają nauczanie zdalne, a wycieczki nie odwiedzają sal muzeum ani galerii czy skansenu...? Zamarł ruch turystyczny, pozamykane są restauracje i hotele, pustki w biurach podróży... Liczba zwiedzających muzeum, galerię i skansen w 2019 r. wyniosła 45 tysięcy gości, podczas gdy w 2020 r. było to zaledwie 16 tysięcy. Nowa Rada Muzeum będzie mieć rozległe pole do popisów, jak w praktyce dopomóc placówce, zasłużonej dla przechowania tysięcy zabytków i gromadzenia wiedzy o historii Łomży i Ziemi Łomżyńskiej.
Z zakończonej 4 - 5-letniej kadencji w pamięci mogą przetrwać 3 wydarzenia: próby przejęcia od 2 lat i finansowania skansenu przez podlaski Urząd Marszałkowski - lecz decyzja nie zapadła; wystawa z sierpnia 2019 arcydzieł Muzeum Śląskiego: Olgi Boznańskiej, Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego, Juliusza, Wojciecha i Jerzego Kossaków, Jacka Malczewskiego, Józefa Mehoffera, Włodzimierza Tetmajera, Wojciecha Weissa, Leona Wyczółkowskiego; nabycie w listopadzie 2018 „Zrozpaczonej”, małej rzeźby leżącej kobiety z brązu autorstwa Józefa Mojżesza Gabowicza (1862-1939). Polski rzeźbiarz żydowskiego pochodzenia urodził się w Kolnie, mieszkał dzieckiem w Łomży, uczył się w Tykocinie, a studiował w Warszawie, Petersburgu i Paryżu u rzeźbiarza Augusta Rodin. Takie rozległe obszary prezentacji dorobku regionalnego, krajowego i europejskiego proponuje Muzeum, Galeria i Skansen, w czym nowa Rada, być może, okaże się pomocna, wnioskując o fundusze i proponując ożywcze działania.
Mirosław R. Derewońko
